Muzykoterapia – prak ...

1. Komplementarność kompetencji

   • Terapeuci uzależnień dysponują narzędziami do diagnozy, interwencji kryzysowej i pracy z motywacją (np. techniki motywacyjnego wywiadu),

   • Muzykoterapeuci wnoszą doświadczenie w modulacji emocji i ciała przez dźwięk, rozwijając samoregulację i ekspresję.

2. Model integracyjny

   • Sesje prowadzone wspólnie lub koordynowane równolegle, w których terapeuta uzależnień kieruje procesem poznawczo‑behawioralnym, a muzykoterapeuta uzupełnia go technikami dźwiękowymi.

3. Wspólna diagnoza i planowanie

   • Na podstawie wywiadu klinicznego uzależnieniowego i oceny emocjonalnej muzykoterapeutycznej tworzy się spójny plan, integrujący cele behawioralne i muzyczne (np. redukcja lęku, budowa zasobów).

1. Ćwiczenia w tandemowym prowadzeniu sesji

1.1. „Rytmiczna kontrapunktacja problemu”

• Prowadzenie: Terapeuta uzależnień definiuje główny problem pacjenta (np. impulsywne sięganie po alkohol).

• Metoda muzykoterapeutyczna: Muzykoterapeuta wyznacza motyw perkusyjny (4/4, 80 BPM), symbolizujący impuls.

• Ćwiczenie:

  1. Pacjent gra rytm na cajonie, imitując swoje impulsy.

  2. Terapeuta uzależnień omawia powtarzalność i intensywność rytmu jako analogię do częstości i siły impulsów.

  3. Następnie muzykoterapeuta modyfikuje rytm, wprowadzając pauzy i akcenty symbolizujące mechanizmy hamowania. Pacjent ćwiczy nową sekwencję.

• Cel: Przełożenie toku terapii behawioralnej na ciało i rytm, wzmacnianie kontroli impulsów.

1.2. „Melodia wartości terapeutycznych”

• Prowadzenie: Terapeuta uzależnień pomaga pacjentowi wybrać 3 wartości kluczowe (np. uczciwość, odpowiedzialność, szacunek).

• Metoda muzykoterapeutyczna: Muzykoterapeuta tworzy krótkie motywy melodyczne (każdy 4 takty) odpowiadające tym wartościom – durowe progresje dla wartości pozytywnych, akordy paralelne dla trudnych.

• Ćwiczenie:

  1. Pacjent śpiewa lub gra motywy w kolejności, za każdym razem wypowiadając nazwę wartości.

  2. Terapeuta uzależnień prowadzi dyskusję: „Jak dźwięk oddziałuje na rozumienie tej wartości?”, „Który motyw rezonuje najmocniej?”.

• Cel: Ugruntowanie wartości terapeutycznych w systemie afektywnym i poznawczym.

2. Ćwiczenia ko-facylitowane grupowo

2.1. „Rytm decyzji”

• Prowadzenie: Terapeuta uzależnień zadaje grupie pytanie refleksyjne: „Kiedy ostatnio podjąłeś ważną decyzję o zmianie?”.

• Metoda muzykoterapeutyczna: Muzykoterapeuta pomaga grupie ustalić wspólny rytm wybijany na shakerach (70 BPM).

• Ćwiczenie:

  1. Grupa wyznacza rytm jako symbol decyzji – każdy uczeń wybija rytm, gdy wspomina moment decyzji.

  2. Terapeuta zachęca do podzielenia się doświadczeniem, a każdy nowy głos wtóruje mu krótkim uderzeniem.

• Cel: Zintegrowanie werbalnej refleksji z cielesnym rytmem – wzmocnienie pamięci i motywacji.

2.2. „Melodyjna tablica stanów”

• Prowadzenie: Terapeuta uzależnień prosi uczestników o wskazanie bieżącego poziomu stresu, lęku i motywacji.

• Metoda muzykoterapeutyczna: Muzykoterapeuta odtwarza 5 krótkich motywów dźwiękowych reprezentujących poziomy od „niski” do „bardzo wysoki” (zmienne tempo i barwa).

• Ćwiczenie:

  1. Uczestnicy głosują: który motyw najlepiej odpowiada ich obecnemu stanowi.

  2. Muzykoterapeuta generuje improwizację 2 min, dostosowaną do wybranego motywu, by modulować stan ku niższemu poziomowi napięcia.

• Cel: Wizualizacja stanów i modelowanie przejść między nimi.

3. Zadania między sesjami (homework)

3.1. „Playlista terapeutyczna”

• Zadanie: Pod nadzorem obu specjalistów pacjent tworzy playlistę 8 utworów: 4 według zaleceń terapeuty uzależnień (np. wspierające refreny motywacyjne), 4 według muzykoterapeuty (np. utwory do regulacji emocji).

• Opis: Pacjent słucha codziennie 15 min, notując w dzienniku, jak każdy utwór wspomaga terapię.

3.2. „Dziennik dźwiękowych postępów”

• Zadanie: Po każdej sesji obydwaj terapeuci dokładają notatkę: terapeuta uzależnień opisuje zmianę w zachowaniach/podejściu, muzykoterapeuta – w stanie emocjonalnym i cielesnym (skala 0–10).

4. Superwizja i wsparcie zespołu

4.1. „Między-dyscyplinarne spotkania case‑study”

• Opis: Co tydzień terapeuci spotykają się, by przedyskutować pacjentów, analizując notatki z obu perspektyw.

• Cel: Stałe dostosowanie programu i wymiana narzędzi.

4.2. „Szkolenie z technik łączonych”

• Opis: Warsztaty dla zespołu terapeutycznego, prowadzone przez muzykoterapeutę i psychologa uzależnień, wprowadzające podstawy rytmu w interwencjach psychologicznych.

Podsumowanie ćwiczeń
Poprzez precyzyjne współdziałanie muzykoterapeutów i terapeutów uzależnień powstaje synergiczny program: sesje tandemowe, grupowe, indywidualne zadania domowe i stała superwizja. Liczne praktyczne ćwiczenia – od rytmicznej kontrapunktacji problemu, przez melodyjne manifesty wartości, po interdyscyplinarne homeworks – tworzą spójny model integrujący teorię uzależnień z potęgą muzycznej interwencji.