10.2. Urządzenia do pomiaru i monitorowania postępów
5. Zastosowanie technologii pomiarowych w treningu funkcjonalnym
Współczesne technologie pomiarowe stanowią kluczowy element uzupełniający proces szkoleniowy w treningu funkcjonalnym. Poprzez precyzyjne rejestrowanie parametrów biomechanicznych, fizjologicznych czy czasowych, umożliwiają nie tylko monitorowanie postępów, lecz także indywidualizację planu oraz szybką korektę techniki i intensywności ćwiczeń. Poniżej przedstawiono szczegółową teorię zastosowań oraz kilka propozycji praktycznych ćwiczeń łączących technologie pomiarowe z treningiem funkcjonalnym.
1. Monitorowanie zakresu ruchu i kontroli stawów
Teoria
-
Cel: Zapobieganie przeciążeniom oraz wyrównanie dysproporcji asymetrycznych.
-
Parametry: zakres zgięcia i wyprostu, prędkość i płynność ruchu, stabilność w płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej.
-
Narzędzia: czujniki IMU, analizatory ruchu optoelektroniczne, goniometry cyfrowe.
Praktyczne ćwiczenie
-
Test „Przysiad z monitorowaniem kąta”
-
Ustaw czujnik IMU na prawej i lewej kości udowej.
-
Wykonaj przysiad ze świadomością utrzymania równych kątów obu kolan.
-
Odczytaj w aplikacji różnicę kąta zgięcia; dąż do maksymalnego zbliżenia wartości.
-
-
„Wypady z kontrolą kolana”
-
Za pomocą goniometru cyfrowego mierz kąt ugięcia kolana w fazie najgłębszego wypadu.
-
Wprowadź serię po 8 powtórzeń na każdą nogę, dążąc do zachowania kąta minimum 90° bez rotacji stawu skokowego.
-
2. Analiza intensywności i objętości wysiłku
Teoria
-
Cel: Optymalizacja obciążeń treningowych, unikanie przetrenowania, planowanie regeneracji.
-
Parametry: liczba powtórzeń, czas trwania serii, przerwy, przyspieszenia segmentów ciała.
-
Narzędzia: smartwatche z funkcją pomiaru ruchu, aplikacje z akcelerometrem, liczniki powtórzeń opierające się na algorytmach uczenia maszynowego.
Praktyczne ćwiczenie
-
„Tabata z liczeniem powtórzeń”
-
Użyj smartwatcha z aplikacją monitorującą ruch (np. czujnik na nadgarstku lub klatce piersiowej).
-
Wykonaj 8 serii po 20 s przysiadów, 10 s przerwy.
-
Sprawdź w aplikacji dokładną liczbę powtórzeń i porównaj z celem (np. 15 powtórzeń/serię).
-
-
„Sprint interwałowy z pomiarem akceleracji”
-
Zamocuj akcelerometr przy talii badanego.
-
Wykonaj 6 sprintów po 30 m, odczytując maksymalne przyspieszenie i czas osiągnięcia prędkości maksymalnej.
-
Na podstawie danych zaplanuj odpowiednią objętość i intensywność następnych sesji biegowych.
-
3. Biofeedback w technikach stabilizacyjnych
Teoria
-
Cel: Uświadomienie i poprawa kontroli mięśni stabilizujących tułów oraz stawów kończyn.
-
Parametry: przemieszczenie środka ciężkości (COP), napięcie mięśni głębokich, czas utrzymania pozycji.
-
Narzędzia: platformy sił reakcji, systemy EMG, aplikacje VR z czujnikami ruchu.
Praktyczne ćwiczenie
-
„Deska z wizualnym biofeedbackiem”
-
Ustaw badanego w pozycji deski przed ekranem, na którym wyświetlany jest ruch COP.
-
Zadanie: utrzymać punkt reprezentujący środek ciężkości w obrębie wyznaczonego okręgu przez 60 s.
-
Powtarzaj 3 razy, notując czas stabilnego utrzymania.
-
-
„Mostek biodrowy z EMG”
-
Nałóż elektrody na mięśnie brzucha oraz mięsień pośladkowy wielki.
-
Wykonaj 10 powtórzeń mostka biodrowego, obserwując na ekranie oprogramowania równomierność sygnałów EMG po obu stronach.
-
4. Śledzenie obciążenia kardiometabolicznego
Teoria
-
Cel: Dopasowanie intensywności ćwiczeń do stanu wytrenowania oraz stanu regeneracji.
-
Parametry: tętno spoczynkowe, tętno maksymalne, czas powrotu tętna do wartości spoczynkowej, variabilność rytmu serca (HRV).
-
Narzędzia: paski telemetryczne, smartwatche z zaawansowanym pomiarem tętna, czujniki HRV.
Praktyczne ćwiczenie
-
„Wiosłowanie interwałowe z monitorowaniem HRV”
-
Przed sesją zmierz HRV spoczynkowe.
-
Wykonaj 5 serii 500 m na ergometrze wiosłowym w tempie 90 % HRmax, 2 min przerwy aktywnej.
-
Po każdej przerwie notuj zmiany tętna oraz powrót do 70 % HRmax.
-
-
„Marsz/ bieg progresywny”
-
Rozpocznij marsz, zwiększając tempo co 3 min o 0,5 km/h.
-
W aplikacji odczytuj tętno co 30 s.
-
Zakończ, gdy tętno osiągnie 85 % HRmax, rejestrując dystans i czas.
-
5. Pełna integracja i raportowanie wyników
-
Zestawienie wieloparametrowe
-
Połącz dane z analizatorów ruchu, EMG, kopów sił reakcji, HRV i akcelerometrii w jednym raporcie.
-
Wykresy kątów, sił, aktywności mięśniowej i tętna w funkcji czasu.
-
-
System rekomendacji
-
Oprogramowanie analizuje przekroczenie normy np. asymetrię >5 %, nadmierne odchylenia COP >10 mm, dłuższy powrót tętna >3 min.
-
Generuje propozycje modyfikacji ćwiczeń: zmniejszenie obciążenia, dodanie ćwiczeń stabilizacyjnych, wydłużenie regeneracji.
-
-
Kalendarz sesji z feedbackiem
-
Automatyczne planowanie kolejnych treningów na podstawie zgromadzonych danych.
-
Powiadomienia push w aplikacji przypominające o testach kontrolnych i agregujące wyniki w formie czytelnych tabel.
-
Dzięki wszechstronnemu zastosowaniu technologii pomiarowych trening funkcjonalny zyskuje wymiar precyzyjnego, data‑driven coachingu. Również zawodnik, widząc swoje postępy w postaci twardych liczb i wykresów, osiąga większą motywację oraz świadomie uczestniczy w procesie korygowania techniki i rozwoju sprawności.