6.1.2. Prawo do prywatności i ochrony danych pacjentów
1. Przepisy dotyczące ochrony danych osobowych w muzykoterapii
-
Ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO/GDPR)
-
Definicje: dane osobowe, kategorie szczególne (np. dane o stanie zdrowia) – muzykoterapia przetwarza dane wrażliwe, co wymaga szczególnych zabezpieczeń;
-
Podstawy prawne przetwarzania: zgoda pacjenta, niezbędność do świadczenia usług medycznych;
-
Zasady: minimalizacji (gromadzimy tylko niezbędne dane, np. imię, nazwisko, diagnozę muzyczną), celowości (dane używane wyłącznie do planowania i prowadzenia terapii), przejrzystości (pacjent musi wiedzieć, kto i w jakim celu dane przetwarza).
-
Ustawa o zawodzie muzykoterapeuty (projektowana/przykładowa)
-
Wymóg prowadzenia dokumentacji terapeutycznej zgodnie z przepisami o dokumentacji medycznej;
-
Obowiązek zgłoszenia zbioru danych osobowych do rejestru GIODO/PUODO;
-
Sankcje za nieuprawnione ujawnienie lub utratę danych.
-
Specyfika danych w muzykoterapii
-
Dane dotyczące preferencji muzycznych, wrażliwości emocjonalnej, historyczne zapisy sesji – traktowane jako dane wrażliwe;
-
Konieczność informowania pacjenta o czasie przechowywania nagrań audio/wideo (np. 5 lat od zakończenia terapii) oraz sposobie ich usuwania.
-
Obowiązki informacyjne terapeuty
-
Poinformowanie pacjenta o prawie dostępu do danych, sprostowania, usunięcia (“prawo do bycia zapomnianym”);
-
Przedstawienie polityki prywatności: zakres zbieranych danych, cel, okres przechowywania, odbiorcy (np. superwizor, współpracujący psycholog).
Praktyczne ćwiczenia
-
Mapa przepływu danych osobowych
-
Cel: Uświadomienie sobie, gdzie i w jakim celu przechowywane są dane.
-
Zadanie: Na dużym arkuszu narysować schemat:
-
Wejście danych (formularz zgłoszeniowy pacjenta).
-
Przechowywanie papierowe (teczki) i elektroniczne (systemy EHR).
-
Udostępnianie: superwizor, księgowość, IT.
-
Usuwanie: procedura niszczenia papieru, kasowania nagrań.
-
-
-
Symulacja “Życie pacjenta”
-
Cel: Zrozumienie cyklu zgody i praw pacjenta.
-
Zadanie: W parach jedna osoba wciela się w pacjenta, druga w terapeutę. Terapeuta:
-
Przedstawia formularz zgody RODO (czytelnie, prosto).
-
Wyjaśnia prawo pacjenta do wniesienia skargi do PUODO.
-
Odgrywają scenkę pytań pacjenta (“Kto może zobaczyć moje nagrania?”) i udzielają odpowiedzi.
-
-
-
Warsztat aktualizacji polityki prywatności
-
Cel: Praktyczna redakcja dokumentu.
-
Zadanie: Zespół terapeutów otrzymuje wzór polityki prywatności. Ich zadanie:
-
Uzupełnić sekcję „Cele przetwarzania” o muzykoterapię.
-
Określić okres przechowywania dokumentacji muzycznej.
-
Zredagować punkt o prawach pacjenta w prostym języku.
-
-
-
Audyt wewnętrzny dokumentacji
-
Cel: Sprawdzenie zgodności z RODO.
-
Zadanie: W małych grupach:
-
Przeglądają 3–5 przykładowych kart pacjentów (anonimizacja).
-
Wyszukują brakujące elementy (np. brak informacji o odbiorcach danych).
-
Opracowują listę poprawek i harmonogram wdrożenia.
-
-
-
Quiz wiedzy RODO
-
Cel: Utrwalenie kluczowych przepisów.
-
Zadanie: Interaktywny quiz online z pytaniami typu:
-
“Na jakiej podstawie prawnej można nagrywać sesje muzykoterapeutyczne?”
-
“Ile maksymalnie lat można przechowywać nagrania audio przed usunięciem?”
-
“Jaką procedurę stosujesz, gdy pacjent żąda usunięcia danych?”
-
-
Feedback: pełne omówienie każdego pytania z linkami do odpowiednich artykułów RODO.
-
-
Scenariusze kryzysowe: wyciek danych
-
Cel: Ćwiczenie reakcji na incydent.
-
Zadanie: Prowadzący przedstawia sytuację: “Kopia plików pacjentów została przypadkowo przesłana e-mailem do osoby z zewnątrz.” Grupa:
-
Opracowuje plan działania krok po kroku (notyfikacja PUODO, informowanie pacjentów, zabezpieczenie systemu).
-
Ćwiczy pisanie oficjalnego komunikatu do pacjentów.
-
-
Regularna realizacja tych ćwiczeń i zgłębianie przepisów RODO tworzy w muzykoterapeucie solidne podstawy prawne i zwiększa bezpieczeństwo danych – kluczowy warunek etycznej, profesjonalnej praktyki.