Terapia bańkami próż ...

Pozycja instruktora medycznego w modelu nadzorowanej praktyki

Instruktor medyczny pełni funkcję kluczową — jest łącznikiem między teorią a bezpieczną praktyką kliniczną. Jego rola to nie tylko demonstracja techniki, lecz przede wszystkim odpowiedzialność za decyzje kliniczne, ocenę ryzyka, kształtowanie kompetencji i upewnienie się, że każdy etap nauki odbywa się w granicach bezpieczeństwa pacjenta oraz zgodnie z zasadami etyki zawodowej. Instruktor medyczny musi posiadać formalne uprawnienia i doświadczenie kliniczne adekwatne do zakresu mokrej hijamy oraz umiejętności dydaktyczne pozwalające rzetelnie ocenić kompetencje kursanta.

Główne obszary odpowiedzialności

1. Ocena kompetencji i walidacja gotowości kursanta

   • Instruktor weryfikuje, czy kursant posiada kompetencje teoretyczne oraz praktyczne minimalne do wejścia na kolejne etapy praktyki.

   • Decyzja o zezwoleniu na przeprowadzanie zabiegów pod nadzorem lub samodzielnie należy do instruktora medycznego. Ta decyzja jest zawsze dokumentowana.

2. Bezpieczeństwo pacjenta i kontrola ryzyka

   • Instruktor odpowiada za to, że prowadzone przez kursanta zabiegi odbywają się w akceptowalnym zakresie ryzyka; ma prawo i obowiązek natychmiastowego przejęcia procedury w razie potrzeby.

   • Obejmuje to również edukowanie kursantów w zakresie rozpoznawania wczesnych sygnałów nieprawidłowości i reagowania adekwatnego do stanu pacjenta.

3. Nadzór kliniczny i decyzje medyczne

   • Instruktor podejmuje lub zatwierdza decyzje kliniczne o charakterze medycznym (np. modyfikacja planu zabiegu, wskazanie skierowania do lekarza specjalisty), także gdy wykonuje je kursant.

   • Ma obowiązek ocenić, kiedy przypadek przekracza kompetencje kursanta i należy go odsunąć od praktyki.

4. Program dydaktyczny i standaryzacja nauczania

   • Projektuje lub zatwierdza program praktyk, listy kontrolne kompetencji oraz kryteria oceny.

   • Prowadzi kalibrację ocen i szkoleń dla mentorów, aby standardy oceny były jednolite.

5. Ewaluacja i feedback

   • Zapewnia regularną, konstruktywną informację zwrotną (feedback), opisując mocne strony i konkretne elementy do poprawy.

   • Dokumentuje obserwacje i ustala plan remediacji, jeśli kompetencje nie osiągają wymaganego poziomu.

6. Zarządzanie incydentami i raportowanie

   • W przypadku zdarzenia niepożądanego instruktor inicjuje procedurę analizy, decyduje o dalszych krokach terapeutycznych, zabezpiecza materiał dowodowy i kieruje raport do właściwych organów/komitetów.

   • Odpowiada za wdrożenie działań korygujących i nadzoruje ich realizację.

7. Etyka, prawa pacjenta i komunikacja

   • Dba o to, by pacjent był informowany o roli kursanta w zabiegu oraz miał możliwość odmowy udziału w praktykach szkoleniowych.

   • Modeluje prawidłową komunikację z pacjentem, uczy słownictwa, sposobu udzielania informacji i radzenia sobie z obawami pacjentów.

8. Zarządzanie przypadkami trudnymi i eskalacja

   • Ustanawia jasne reguły eskalacji: kiedy kursant ma natychmiast wezwać instruktora, kiedy kontaktować supervision medyczny, a kiedy kierować pacjenta do oddziału ratunkowego.

   • Buduje sieć wsparcia (lekarz, pielęgniarka, diagnostyka), z którą współpracuje w trudnych przypadkach.

9. Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i uczenia się

   • Promuje postawę otwartości na zgłaszanie błędów, bez karania za raportowanie (just culture), oraz systematyczne uczenie się na incydentach.

   • Regularnie prowadzi sesje refleksyjne z kursantami po przypadkach klinicznych.

10. Zarządzanie logistyką praktyk i zgodnością regulacyjną

    • Koordynuje listę pacjentów dopuszczonych do praktyk, dba o zgodność z lokalnymi wytycznymi i standardami placówki oraz współpracuje w sprawie ubezpieczeń i zgód pacjentów (bez wchodzenia w szczegóły dokumentacyjne — to zadanie administracji, lecz instruktor weryfikuje zgodność praktyczną).

11. Rozwój i superwizja mentorów

    • Szkoli mentorów praktycznych w ocenianiu umiejętności i dawaniu skutecznego feedbacku; prowadzi okresowe audyty ich ocen.

12. Utrzymywanie własnej kompetencji

    • Instruktor jest zobowiązany do ciągłego szkolenia, uczestnictwa w aktualizacjach zawodowych i weryfikacji własnych umiejętności, by odpowiednio oceniać innych.

Zasady delegowania i granice odpowiedzialności

• Instruktor medyczny może delegować zadania praktyczne mentorom, lecz nie może delegować odpowiedzialności medycznej w sytuacjach wymagających decyzji klinicznej.

• Deklarowane uprawnienia kursanta (np. do wykonywania określonych technik) muszą mieć pismo-/elektroniczne potwierdzenie od instruktora.

• Decyzja o przerwaniu lub modyfikacji praktyki szkoleniowej (np. cofnięcie prawa do praktyk pod nadzorem) jest uprawnieniem instruktora w porozumieniu z komitetem nadzoru.

Kryteria jakości pracy instruktora

• Jasne, mierzalne cele dydaktyczne i ich monitoring.

• Spójność ocen między mentorami (niska wariancja ocen).

• Niski odsetek incydentów wymagających interwencji instruktora w sytuacjach, które powinny być przewidziane przez kursanta (pokazuje adekwatność przygotowania).

• Pozytywny feedback od pacjentów dotyczący komunikacji i szacunku dla ich decyzji.

Komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna

• Instruktor reprezentuje program wobec dyrekcji placówki, służb BHP oraz zespołu medycznego.

• Prowadzi okresowe raporty jakościowe, wnioski z nadzorów i rekomendacje zmian w programie praktyk.

Krótki przykład

Kursant wykonuje mokrą hijamę pod bezpośrednim nadzorem. W połowie zabiegu pacjent zgłasza zawroty głowy i osłabienie. Instruktor natychmiast decyduje o przerwaniu zabiegu, przejmuje opiekę, ocenia stan pacjenta i zleca dalsze postępowanie (np. monitorowanie parametrów, podanie płynów, obserwacja). Następnie prowadzi krótką sesję debrief z kursantem: wskazuje momenty, które należało wcześniej zauważyć, i ustala indywidualny plan remediacji (np. dodatkowe zajęcia z monitorowania pacjenta).

Krótkie ćwiczenie praktyczne (20–30 min) — „Decyzja instruktora”

Cel: przećwiczyć szybką ocenę sytuacji i podjęcie decyzji o interwencji.

1. Scenariusz (2 min): przygotuj krótki opis przypadku (np. kursant wykonuje hijamę u pacjenta z łagodnym nadciśnieniem). W scenariuszu pojawia się jedna niespodziewana zmiana: pacjent robi się blady i zgłasza mdłości.

2. Akcja (10 min): osoba w roli instruktora opisuje krok po kroku swoje decyzje: czy przerywa zabieg, co mówi kursantowi, jakie polecenia wydaje personelowi pomocniczemu, kogo powiadamia.

3. Analiza (8–10 min): grupa omawia decyzję: czy była adekwatna, czy można było wcześniej przewidzieć sygnały, jakie elementy komunikacji były dobre, co poprawić.

4. Zadanie domowe: instruktor zapisuje 3 konkretne kryteria (checklistę) — sygnały, przy których zawsze przejmuje zabieg — i wprowadza ją jako punkt do oceny kursantów w najbliższych praktykach.