7.4.1. Terapia dźwiękiem z użyciem technologii binauralnych: Przykłady częstotliwości binauralnych stosowanych w terapii

2. Przykłady częstotliwości binauralnych stosowanych w terapii

Przykłady częstotliwości binauralnych stosowanych w terapii

Dobór konkretnych częstotliwości binauralnych opiera się na założeniu, że różnica dwóch tonów niesionych jednocześnie do lewego i prawego ucha ma wywołać wrażenie dodatkowego, trzeciego tonu – tzw. binauralnego beatu. W praktyce terapeutycznej wykorzystuje się kilka kluczowych zakresów częstotliwości, z których każdy wiąże się z innym stanem psychofizjologicznym. Poniższa prezentacja obejmuje szczegółowe omówienie przykładów par częstotliwości, teoretyczne uzasadnienie ich działania oraz liczne ćwiczenia praktyczne umożliwiające własnoręczne eksperymentowanie i obserwację efektów.

1. Zakres delta (0,5–4 Hz) – przykład 2 Hz, 3 Hz i 4 Hz

Teoria i uzasadnienie doboru
- Fale delta występują naturalnie podczas głębokiego snu wolnofalowego, są związane z procesami regeneracji somatycznej i wydzielaniem melatoniny. Binauralne beaty o częstotliwościach delta stosowane są w celu promowania głębokiego odprężenia, redukcji przewlekłego zmęczenia oraz ułatwienia zasypiania.
- W terapii najczęściej stosowane są beaty w okolicach 2 Hz, 3 Hz lub 4 Hz:
  - 2 Hz (np. 100 Hz w lewym uchu vs. 102 Hz w prawym) – bardzo głęboki stan regeneracji, często wykorzystywany przed zaśnięciem.
  - 3 Hz (np. 110 Hz lewy vs. 113 Hz prawy) – sprzyja wejściu w płytką fazę snu, zalecane dla osób z problemami z zasypianiem.
  - 4 Hz (np. 120 Hz lewy vs. 124 Hz prawy) – minimalnie wyższe, stosowane w fazie przejścia między czuwaniem a głębokim snem, pomaga w stabilizacji oddechu i uspokojeniu układu nerwowego.
Praktyczne ćwiczenia
1. Ćwiczenie „Wieczorny rytuał delta”
  - Przygotowanie: Wyposaż się w dobre słuchawki zamknięte wokółuszne oraz plik audio WAV z beatem o częstotliwości 2 Hz (np. 100 Hz kontra 102 Hz). Upewnij się, że głośność jest na poziomie umożliwiającym komfortowe słyszenie tła.
  - Przebieg:
    1. Połóż się na plecach lub lekko unieś górną część ciała, aby unikać zbytniego zapadania się w materac.
    2. Przez pierwszą minutę oddychaj spokojnie i świadomie, obserwując wdech i wydech.
    3. Po upływie minuty rozpocznij słuchanie beatu delta. Zamknij oczy i pozwól, by beat wypełnił całą przestrzeń Twojej głowy – postaraj się nie analizować świadomie dźwięku, lecz w pełni się oddać wrażeniom.
    4. Przez kolejne 10 minut staraj się wprowadzać długie, regularne wdechy i wydechy – tak, aby wydech trwał około 3–4 sekund, a wdech 2–3 sekundy. Ta proporcja sprzyja wzmocnieniu fal delta.
    5. Po upływie 10 minut powoli wycisz beat (fade-out trwający 1 minutę), nie wyłączając całkowicie dźwięku natychmiastowo.
    6. Po wyciszeniu leż jeszcze przez 2 minuty w ciszy, obserwując, czy w Twoim oddechu i rytmie serca pojawiają się falowe drgania – to echo beatu.
  - Notatki do dziennika:
    - Zwróć uwagę, czy poczułeś(-aś) uczucie “zapadania się w materac” lub podobne “zatracenie się w oddechu”.
    - Podkreśl, czy w trakcie sesji pragnąłeś(-aś) zasnąć i czy faktycznie udało Ci się zasnąć po zakończeniu sesji.
    - Zapisz poziom relaksacji w skali 1–10 (1 = brak zmian, 10 = najgłębszy relaks w życiu).
2. Ćwiczenie „Przejście z alfa do delta”
  - Cel: Doświadczenie, jak umyślne przejście z fazy relaksu alfa do fazy delta wpływa na umiejętność wyciszenia.
  - Przygotowanie: Potrzebne będą dwa pliki audio: alfa (np. 300 Hz vs. 308 Hz → beat 8 Hz) oraz delta (np. 100 Hz vs. 102 Hz → beat 2 Hz). Uporządkuj je w odtwarzaczu tak, aby po pliku alfa automatycznie przełączył się plik delta.
  - Przebieg:
    1. Usiądź wygodnie w półmroku, załóż słuchawki, włącz pierwszy plik (alfa).
    2. Przez 5 minut skoncentruj się na beatcie alfa – zaobserwuj, jak pojawia się uczucie lekkości w głowie, ciepło w ciele. W trakcie tej fazy wdech i wydech niech będą równe i spokojne.
    3. Po 5 min nastąpi automatyczna zmiana na beat delta. W tej chwili zrób świadomy wdech głębszy niż dotychczas i zacznij wydłużać wydech do 4–5 sekund.
    4. Kolejne 5 minut spędź, pozwalając, by delta przeniknęła głęboko – staraj się odraczać moment mentalnego analizowania dźwięku, zamiast tego obserwuj puls w klatce piersiowej i zauważ, jak powoli zapada się napięcie mięśniowe.
    5. Po upływie 10 minut od rozpoczęcia odtwarzania (5 min alfa + 5 min delta) zatrzymaj dźwięk – następnie przez 2 min leż w całkowitej ciszy.
    6. Na zakończenie przyjmij pozycję siedzącą, weź kilka głębokich oddechów i zapisz w dzienniku:
      - Różnice pomiędzy fazą alfa (5 min) a delta (5 min).
      - Czy przejście wpłynęło na odczucie “wsłuchania się w oddech”?
      - Jak zmienił się rytm serca z początku do końca ćwiczenia?
3. Ćwiczenie „Delta w ciągu dnia – krótka pauza”
  - Cel: Sprawdzenie, czy krótka, kilkuminutowa sesja delta w ciągu dnia może obniżyć poziom kortyzolu oraz zwiększyć czujność po krótkiej przerwie.
  - Przebieg:
    1. Wybierz porę, gdy odczuwasz najwyższy poziom napięcia (np. po południu, około godz. 15–16).
    2. Włącz binauralny beat 3 Hz (np. 110 Hz kontra 113 Hz).
    3. Usiądź lub połóż się wygodnie, zamknij oczy i skup się wyłącznie na naturalnym oddechu przez pierwsze 30 sekund.
    4. Przez kolejne 2 minuty oddychaj w rytm beatu delta – wdech przez około 1,5 sekundy, wydech 2–2,5 sekundy.
    5. Po 2 min delikatnie otwórz oczy, spójrz w dal lub na pustą ścianę, ale staraj się nie powracać jeszcze do myśli o pracy.
    6. Następnie przez ostatnią minutę dokończ w ciszy, obserwując, czy odczuwasz ochotę do powrotu do obowiązków z większym spokojem.
  - Zadanie notatki: Na początek zaznacz w dzienniku poziom stresu przed ćwiczeniem (np. skala 1–10). Po zakończeniu zaznacz ponownie jego poziom. Porównaj odczucia: czy w ciągu 3 minut poziom stresu obniżył się o co najmniej 2 punkty?

2. Zakres theta (4–8 Hz) – przykład 5 Hz, 6 Hz i 7 Hz

Teoria i uzasadnienie doboru
- Fale theta występują podczas faz snu REM (marzenia senne) oraz podczas głębokiej, introspekcyjnej medytacji; są powiązane z przetwarzaniem emocjonalnym, kreatywnością i dostępem do archiwów podświadomości. Beat theta wykorzystuje się dlatego, że sprzyja otwarciu na skojarzenia, ułatwia spontaniczne pojawianie się wglądów oraz pomaga w terapeutycznej eksploracji ukrytych emocji.
- Najczęściej używane częstotliwości theta w muzykoterapii to:
  - 5 Hz (np. 200 Hz lewy vs. 205 Hz prawy) – pośrednie wyciszenie, wprowadza w stan łagodnej medytacji, nadaje się do technik wizualizacyjnych.
  - 6 Hz (np. 210 Hz lewy vs. 216 Hz prawy) – przestawienie uwagi na procesy kreatywne, często wykorzystywane w terapii dzieci z ADHD do stymulacji wyobraźni.
  - 7 Hz (np. 220 Hz lewy vs. 227 Hz prawy) – wyższa granica theta, blisko przejścia w alfa, wspiera procesy intuicyjne i ułatwia wejście w stan „flow” podczas twórczych ćwiczeń.
Praktyczne ćwiczenia
1. Ćwiczenie „Medytacja wizualizacyjna z beatem 5 Hz”
  - Przygotowanie: Wybierz plik binauralny 5 Hz (np. 200 Hz kontra 205 Hz). Upewnij się, że w pamięci przenośnego odtwarzacza zalogowane jest to nagranie, a słuchawki są dobrze dopasowane.
  - Przebieg:
    1. Usiądź wygodnie w pozycji medytacyjnej (np. po turecku), pozwól stopom opadać swobodnie.
    2. Zamknij oczy, weź dwa głębokie wdechy, a następnie ustaw oddech na rytm naturalny, nie wymuszony.
    3. Włącz dźwięk i przez pierwsze 2 minuty obserwuj, jak beat zaczyna pulsować w tle świadomości – zwracaj uwagę na zmiany w temperaturze ciała, na pojawiające się obrazy w umyśle.
    4. Gdy poczujesz pierwsze obrazy, spróbuj je „rozwijać”: wyobraź sobie ogród wieczorny, w którym każdy krok na trawie jest zsynchronizowany z pulsem beatu. Z każdym „stuknięciem” beatu zobacz, jak z ziemi wyrasta kwiat, a obok kwiatów przechodzą świetliki w rytm 5 Hz.
    5. Po 5 minutach wycisz dźwięk do poziomu minimalnego (niedosłyszalnego) i przez 2 minuty utrzymuj obraz w umyśle, starając się podtrzymać wrażenie, że świetliki poruszają się w dalszym ciągu, choć dźwięk jest całkowicie wyciszony.
    6. Po zakończeniu medytacji, zanim otworzysz oczy, wypowiedz w myślach trzy razy: „Jestem spokojny(-a), bezpieczny(-a), otwarty(-a)”. Dopiero potem zwolnij pozycję i zapisz w dzienniku:
      - Jakie kolory dominowały w wizualizacji?
      - Czy w trakcie wizualizacji wystąpiły uczucia ciepła w dłoniach?
      - Czy beat 5 Hz wywołał uczucie lekkości w okolicy czoła lub skroni?
2. Ćwiczenie „Kreatywna sesja theta 6 Hz”
  - Cel: Rozbudzenie spontanicznych skojarzeń i wzmocnienie kreatywności.
  - Przebieg:
    1. Wybierz nagranie binauralne 6 Hz (np. 210 Hz kontra 216 Hz).
    2. Przygotuj materiały do rysowania – kartki, kredki, farby akwarelowe.
    3. Usiądź przy niewielkim stoliku, rozłóż materiały plastyczne, załóż słuchawki.
    4. Włącz dźwięk, zamknij oczy i przez pierwszą minutę pozwól beatowi płynąć bez żadnej aktywności rękoma – wsłuchuj się w pulsację, obserwuj myśli.
    5. Po 1 min otwórz oczy, weź kredkę i zacznij kreślić dowolne, abstrakcyjne formy – nie zastanawiaj się nad sensem, po prostu daj się ponieść ręce.
    6. W trakcie rysowania staraj się zmieniać tempo kreślenia w rytm beatu: szybsze pociągnięcia podczas wznoszenia się beatu, wolniejsze podczas „opadania”.
    7. Po upływie 7 minut (lub gdy poczujesz zmęczenie dłoni) odłóż kredki i przez 2 minuty kontynuuj rysunek w myślach – próbuj przypomnieć sobie kolory, formy i odczucia.
    8. Zapisz w dzienniku:
      - Jakie kształty powstały spontanicznie?
      - Czy kolorystyka była dominująco ciepła (czerwienie, żółcie) czy chłodna (błękity, zielenie)?
      - Jak zmieniło się odczucie energii w ciele od początku do końca ćwiczenia?
3. Ćwiczenie „Theta 7 Hz w ruchu”
  - Cel: Połączenie wolnych ruchów ciała z beatem, by zwiększyć świadomość propriocepcji i wzmocnić integrację ruchu z falami mózgowymi.
  - Przebieg:
    1. Przygotuj nagranie 7 Hz (np. 220 Hz kontra 227 Hz). Ustaw je do odtwarzania w głośnikach bliskiego zasięgu lub wysokiej jakości słuchawkach.
    2. Stwórz niewielką przestrzeń w pokoju – usuń przedmioty, aby mieć swobodę ruchu.
    3. Rozpocznij od kilku głębokich wdechów i wydechów na stojąco.
    4. Włącz beat, a następnie zacznij wykonywać bardzo powolne, płynne ruchy w stylu qi-gong lub tai chi – najpierw unieś ręce powoli w górę w czasie fazy narastającego beatu, a opuść je, gdy beat zaczyna się „uspokajać”.
    5. Staraj się przez co najmniej 6 minut utrzymywać pełną świadomość każdego elementu ruchu: zgładź każdy gest, by był zsynchronizowany z pięcioma uderzeniami beatu (przy 7 Hz beat pulsuje siedem razy na sekundę, więc w ciągu sekundy wykonujesz siedem minimalnych faz gestu: podniesienie – opuszczenie).
    6. Po 6 minutach zatrzymaj ruch i stań nieruchomo przez 2 minuty, wsłuchując się w dźwięk, a następnie w odczucia ciała – czy czujesz stabilność stóp, czy wyostrzyło się napięcie w kolanach, biodrach, kręgosłupie.
    7. Podsumowanie w dzienniku:
      - Jakie partie ciała były najbardziej zaangażowane przy synchronizacji z beatem?
      - Czy wystąpiło uczucie „pływania” lub „unoszenia się” podczas ruchu?
      - Jak zmieniło się poczucie równowagi między początkiem a końcem ćwiczenia?

3. Zakres alpha (8–12 Hz) – przykład 8 Hz, 10 Hz i 12 Hz

Teoria i uzasadnienie doboru
- Fale alfa naturalnie pojawiają się w stanie półzamkniętych oczu, gdy jesteśmy w stanie relaksu czuwającego, gotowi do medytacji czy odprężenia. Binauralne beaty alfa wykorzystuje się do szybkiego obniżania napięcia, poprawiania koncentracji, a także do łagodzenia objawów przewlekłego stresu.
- W muzykoterapii najczęściej spotykane parametry alfa to:
  - 8 Hz (np. 400 Hz lewy vs. 408 Hz prawy) – uznawane za częstotliwość „wejścia” w stan relaksu.
  - 10 Hz (np. 420 Hz lewy vs. 430 Hz prawy) – środek pasma alfa, kojarzony z funkcjonowaniem czuwania w stanie relaksu i lekkości umysłu.
  - 12 Hz (np. 440 Hz lewy vs. 452 Hz prawy) – górna granica alfa, często wykorzystywana w terapii w celu przygotowania do sesji z beatami beta (późniejsze przejście w stan wzmożonej uwagi).
Praktyczne ćwiczenia
1. Ćwiczenie „Poranna sesja alfa 8 Hz”
  - Cele: Zmniejszenie porannego napięcia, przygotowanie do produktywnego dnia.
  - Przebieg:
    1. Wybierz nagranie binauralne 8 Hz (np. 400 Hz kontra 408 Hz).
    2. Usiądź na skraju łóżka, załóż słuchawki, zamknij oczy.
    3. Przez pierwsze 2 minuty koncentruj się na własnych myślach, obserwuj, czy w obszarze głowy pojawiają się „muśnięcia” od beatu. Nie ingeruj w oddech.
    4. Po 2 min delikatnie rozpocznij świadome, rytmiczne oddychanie – wdech na 4 uderzenia beatu (ok. 0,5 sekundy każde) i wydech na kolejne 4 beaty.
    5. Przez kolejne 6 min staraj się utrzymywać to tempo oddechu, jednocześnie wizualizując promienisty krąg światła skupiony nad głową, który rozciąga się w dół kręgosłupa w rytmie beatów alfa.
    6. Po 8 min sesja kończy się płynnym wyciszeniem dźwięku przez 1–2 min. Pozwól, żeby cisza zapadła przed otwarciem oczu.
    7. Zapis w dzienniku:
      - Czy odczuwasz większą gotowość do działania?
      - Jak zmieniło się napięcie w obrębie karku i barków?
      - Czy w trakcie wizualizacji pojawił się jakiś kolor dominujący?
2. Ćwiczenie „Ćwiczenia oddechowe z beatem 10 Hz”
  - Cel: Usprawnienie ogólnej koncentracji i zdolności szybkiego przełączania uwagi.
  - Przebieg:
    1. Przygotuj nagranie binauralne 10 Hz (np. 420 Hz kontra 430 Hz).
    2. Usiądź przed stołem, połóż dłonie na jego krawędzi, zamknij oczy, pozwól, by głośniki lub słuchawki wypełniły przestrzeń dźwiękiem.
    3. Przez pierwszą minutę oddychaj dość płytko – naturalnie, bez ingerowania w rytm dźwięku. Zwróć uwagę, czy beat odbija się w klatce piersiowej.
    4. Kiedy już poczujesz pełen beat, rozpocznij oddech typu „4–2–4”: wdech na 4 uderzenia (ok. 0,4 sek. każde), zatrzymanie powietrza na 2 uderzenia beatu, wydech na 4 uderzenia. Powtórz 8 razy.
    5. Po oddechach „4–2–4” przejdź do oddechu rytmem „1–1–1”: wdech na 1 beat, wydech na 1 beat, przerwa (cisza) na 1 beat. Kontynuuj 4 minuty w tym stylu, czując dokładnie pulsację w głowie.
    6. Po tej fazie wyłącz dźwięk i zamknij oczy na 2 min, skupiając się na oddechu naturalnym, reklamacjonowanym.
    7. W dzienniku zanotuj:
      - Jakie były różnice w samopoczuciu podczas oddechu „4–2–4” vs. „1–1–1”?
      - Czy beat alfa 10 Hz pomógł umysłowi „uspokoić” gonitwę myśli?
      - W jakich momentach oddech był najtrudniejszy do zsynchronizowania?
3. Ćwiczenie „Sesja alpha 12 Hz dla pobudzenia kreatywności”
  - Cel: Szybkie przestawienie umysłu z trybu „sennego” (delta/theta) do stanu lekkiej czujności sprzyjającej twórczości.
  - Przebieg:
    1. Ustaw binauralny beat 12 Hz (np. 440 Hz kontra 452 Hz).
    2. Usiądź przy biurku z pustą kartką papieru i długopisem, by móc notować od razu swoje pomysły.
    3. Przez pierwsze 2 minuty staraj się utrzymać oddech spokojny, obserwując beat. Zwróć uwagę, w którym momencie beat staje się najbardziej wyraźny.
    4. Po 2 min zamknij oczy, weź głęboki wdech i otwórz je ponownie. Na dźwięku beat staraj się spisać trzy nowe pomysły na kreatywne projekty – mogą to być dowolne hasła, które przychodzą Ci na myśl: tytuły opowiadań, zarys utworu muzycznego, nowe podejście do problemu zawodowego. Spróbuj to zrobić w ciągu 3 minut.
    5. Po trzech minutach pisania przestań notować i przesuń wzrok na pusty ekran (jeśli pracujesz przy komputerze) albo na ścianę, pozostając w ciszy. Kontynuuj słuchanie beatu przez kolejne 2 min.
    6. Zapisz w dzienniku:
      - Ile pomysłów powstało podczas pierwszych 3 minut?
      - Który z pomysłów wydawał się najbardziej nietypowy?
      - Czy beat 12 Hz pomógł skupić się na zadaniu szybkiego pisania, czy raczej wywołał ochotę na gadulstwo lub inną aktywność?

4. Zakres beta (12–30 Hz) – przykład 15 Hz, 18 Hz i 20 Hz

Teoria i uzasadnienie doboru
- Fale beta współwystępują ze stanem czuwania, aktywności intelektualnej i skupienia na zadaniu. Binauralne beaty beta aplikowane są w terapii osób z zaburzeniami koncentracji, w ADHD, czy w celu wspomagania procesów poznawczych, motywacji i utrzymania uwagi.
- Najczęściej praktykowane częstotliwości beta w muzykoterapii to:
  - 15 Hz (np. 500 Hz lewy vs. 515 Hz prawy) – dolna granica beta, sprzyja lekkiej stymulacji, nie powodując nadmiernego pobudzenia.
  - 18 Hz (np. 520 Hz lewy vs. 538 Hz prawy) – używane w technikach wspierających wzrost skupienia na zadaniach matematycznych, analitycznych.
  - 20 Hz (np. 540 Hz lewy vs. 560 Hz prawy) – wyższy poziom beta, stosowany do szybkiego „przełączenia się” z fazy relaksu w fazę aktywności, wykorzystywany tuż przed wymagającymi zadaniami intelektualnymi lub przed prezentacjami.
Praktyczne ćwiczenia
1. Ćwiczenie „Beta 15 Hz – koncentracja przed zadaniem”
  - Cel: Przygotowanie umysłu do intensywnego wysiłku poznawczego (np. egzamin, długotrwałe czytanie na głos czy praca analityczna).
  - Przebieg:
    1. Znajdź krótką tekst o wymiarze około 200 słów (może to być fragment artykułu naukowego lub trudny tekst literacki).
    2. Ustaw nagranie binauralne 15 Hz (np. 500 Hz kontra 515 Hz) i załóż słuchawki.
    3. Przez pierwszą minutę skupiaj się na beatcie, oddychaj płytko i szybko – około 12 oddechów na minutę.
    4. Po minucie odsłuchu zacznij czytać tekst na głos – staraj się utrzymać tempo lektury w rytm beatu (jedno słowo na beat albo dwie sylaby na beat).
    5. Kontynuuj czytanie przez 4 min, zwróć uwagę na to, czy beat podtrzymuje tempo wypowiedzi, czy możesz uniknąć potknięć.
    6. Po zakończeniu lektury wycisz dźwięk i przez kolejną minutę kontynuuj ciche liczenie w myślach, starając się liczyć od 1 do 100 w rytm beatów.
    7. W dzienniku odpowiedz:
      - Czy w trakcie czytania beat 15 Hz pomógł utrzymać płynność wypowiedzi?
      - Czy było mniej przerw na zadyszki lub chwile, gdy potrzebowałeś(-aś) złapać oddech?
      - Jak oceniłbyś(-abyś) poziom skupienia na zadaniu w skali 1–10?
2. Ćwiczenie „Beta 18 Hz – mapowanie myśli”
  - Cel: Usprawnienie zdolności do tworzenia szybkich powiązań logicznych i mapowania skojarzeń w pamięci.
  - Przebieg:
    1. Przygotuj plik binauralny 18 Hz (np. 520 Hz kontra 538 Hz).
    2. Usiądź przy biurku z pustą kartką i długopisem, załóż słuchawki, włącz beat.
    3. Przez pierwsze 2 min wsłuchuj się w beat i obserwuj, czy w umyśle pojawiają się minimalne myśli poboczne – postaraj się je odpuścić i wrócić do beatów.
    4. Po 2 min przepisz w górnej części kartki słowo-klucz „INNOWACJA”.
    5. W trakcie kolejnych 4 min notuj skojarzenia, rysując mapę myśli: każde nowe słowo lub fraza ma łączyć się strzałką z wcześniejszymi. Staraj się szybko przechodzić od jednego pomysłu do kolejnego, utrzymując ruch pióra w rytm beatów: każde uderzenie beatu oznacza zmianę gałęzi mapy myśli.
    6. Po 6 min wylosuj jedno z powstałych skojarzeń i przez 2 min opisz je krótką notatką, dlaczego to skojarzenie się pojawiło.
    7. Notatka w dzienniku:
      - Jak wyglądała dynamika mapy myśli (czy były długie momenty przerwy, czy prawie ciągłe pisanie)?
      - Czy beat 18 Hz pomagał w szybszym wymyślaniu następnych skojarzeń?
      - Które skojarzenie było najmniej spodziewane, a które najbardziej oczywiste?
3. Ćwiczenie „Przestawienie umysłu 20 Hz – szybka zmiana z relaksu do akcji”
  - Cel: Wyćwiczenie umiejętności szybkiego przełączania stanu umysłu z faz relaksacji do stanu gotowości do działania, szczególnie przydatne w sytuacjach wymagających natychmiastowego zwiększenia produktywności.
  - Przebieg:
    1. Rozpocznij od odtwarzania beatu alfa (np. 300 Hz vs. 308 Hz → 8 Hz) przez 3 min, siedząc wygodnie w pozycji półleżącej. Oddychaj spokojnie.
    2. Po 3 min wycisz alfa i uruchom natychmiast beat beta 20 Hz (np. 540 Hz kontra 560 Hz).
    3. W trakcie pierwszej minuty beta 20 Hz staraj się powoli wstać i stanąć prosto, obserwując, jak ciało reaguje na zwiększone tempo beatu – spróbuj przyspieszyć kroki w rytm 20-u z każdego sekundy (jeden krok co ok. 0,05 s).
    4. Po upływie minuty spróbuj wykonać krótkie zadanie manualne wymagające precyzji (np. układanie puzzli lub pisanie precyzyjnych wzorów na kartce) przez kolejne 2 min, utrzymując tempo pisania/kładzenia puzzli w rytm beatu.
    5. Po 3 min sesji beta 20 Hz wyłącz dźwięk i przez 1 min oddychaj głęboko, pozwalając ciału wrócić do naturalnego tempa.
    6. W dzienniku zanotuj:
      - Jak szybko dało się przełączyć od stanu alfa do beta?
      - Czy w trakcie zadania manualnego tempo beatu utrzymało odpowiednią jakość ruchu?
      - Jak oceniłbyś(-abyś) poziom pobudzenia umysłu po zakończeniu?

5. Zakres gamma (>30 Hz) – przykład 35 Hz i 40 Hz

Teoria i uzasadnienie doboru
- Fale gamma związane są z procesami integracji różnych obszarów mózgu, wysokim poziomem uwagi, świadomością i percepcją sensoryczną. Binauralne beaty gamma mogą wzmacniać zdolność kojarzenia danych, poprawiać pamięć roboczą i sprzyjać tzw. „jasności umysłu”.
- Najczęściej stosowane w pracy terapeutycznej:
  - 35 Hz (np. 600 Hz lewy vs. 635 Hz prawy) – pierwszy próg gamma, używany w terapii wspomagającej pamięć oraz w celu intensyfikacji procesów uczenia się.
  - 40 Hz (np. 620 Hz kontra 660 Hz) – standardowa częstotliwość gamma, zbadana w kontekście synchronizacji neuronalnej w korelacji z percepcją bodźców wzrokowych i dźwiękowych. Reaguje korzystnie w terapii osób z zaburzeniami poznawczymi i starczowymi problemami z pamięcią.
Praktyczne ćwiczenia
1. Ćwiczenie „Gamma 35 Hz – szybka integracja percepcyjna”
  - Cel: Wzmocnienie zdolności do jednoczesnego przetwarzania wielu bodźców i szybkiego reagowania.
  - Przebieg:
    1. Przygotuj nagranie binauralne 35 Hz (np. 600 Hz kontra 635 Hz).
    2. Na monitorze ustaw program (np. prostą aplikację w rodzaju testu Simon Says) generujący krótkie bodźce wzrokowe (zmieniające się kształty: kwadrat, trójkąt, koło).
    3. Załóż słuchawki, włącz beat gamma. Zamknij oczy przez pierwsze 30 s, wsłuchuj się w intensywność beatu versus momenty ciche.
    4. Po 30 s otwórz oczy i uruchom test Simon Says – reaguj klikiem myszy na odpowiedni kształt (np. kliknij, gdy zobaczysz trójkąt). Utrzymuj tempo reakcji tak, by odpowiedź pojawiała się w czasie ≤0,5 s od prezentacji bodźca.
    5. Kontynuuj ćwiczenie przez 5 min, pamiętając, by nie rozpraszać się innymi bodźcami.
    6. Po 5 min wyłącz 35 Hz, a następnie przez 1 min utrzymuj wzrok zamknięty i oddech płytki, obserwując, czy wciąż “słyszysz” echo gamma.
    7. W dzienniku odnotuj:
      - Jaką miałeś(-aś) średnią czas reakcji?
      - Czy beat 35 Hz poprawił szybkość i płynność reakcji w stosunku do poprzednich prób bez beatu?
      - Czy w trakcie ćwiczenia wydarzały się zacięcia w myśleniu lub pomyłki?
2. Ćwiczenie „Gamma 40 Hz – wgląd i stres test”
  - Cel: Intensyfikacja zdolności do szybkiego kontaktu z pamięcią roboczą i radzenia sobie z bodźcami stresogennymi.
  - Przebieg:
    1. Wybierz nagranie binauralne 40 Hz (np. 620 Hz vs. 660 Hz).
    2. Stwórz trzy karty plakietkowe z trzema pytaniami:
      a. „Podaj nazwę trzeciego kraju od lewej na mapie Europy.”
      b. „Jakie jest twoje ostatnie ważne zadanie zawodowe?”.
      c. „Wymień pięć cech, które kojarzą ci się ze słowem ‘zaufanie’.”
    3. Usiądź przy biurku, załóż słuchawki, włącz beat. Przygotuj zegarek z sekundnikiem.
    4. Po 1 minucie słuchania beatu zdejmij pierwszą kartę i spróbuj odpowiedzieć na pytanie jak najszybciej, jednocześnie zapisując odpowiedź na kartce. Zmierz czas reakcji od momentu odczytania pytania do zakończenia zapisu.
    5. Po pierwszym pytaniu bez przerwy przejdź do drugiego, a po nim do trzeciego – każde pytanie ma być zadane bezpośrednio po zakończeniu poprzedniego (optymalny czas między pytaniami to około 2–3 s). Cała sesja trwa maksymalnie 4 min.
    6. Po 4 min wycisz dźwięk i przez 2 min zapisuj swoje refleksje:
      - Które pytanie odpowiedziałeś(-aś) najwolniej, a które najszybciej?
      - Czy czułeś(-aś) wzrost napięcia, kiedy beat gamma grał najgłośniej?
      - Jak zareagowałaś(-aś) na pytanie o „cechy kojarzone ze słowem ‘zaufanie’” – czy przychodziły spontaniczne, automatyczne myśli?
3. Ćwiczenie „Gamma 40 Hz + kreatywne kojarzenie w ruchu”
  - Cel: Połączenie intensywnej aktywacji neuronalnej (gamma) z ruchem ciała, by wzmocnić pamięć kinestetyczną i zdolność do uczenia się nowych sekwencji.
  - Przebieg:
    1. Przygotuj nagranie 40 Hz i włącz je w głośnikach wysokiej jakości.
    2. Ustaw w pokoju trzy oznaczone strefy: A, B i C – odległe od siebie o około 2 metry każda.
    3. Zapoznaj się z prostą sekwencją ruchu:
      - W strefie A: wykonaj przysiad.
      - W strefie B: wykonaj dwa podskoki.
      - W strefie C: unieś ręce nad głowę i zakręć się wokół własnej osi raz.
    4. Ustaw się w strefie A, włącz beat gamma. Przez pierwszą minutę wsłuchuj się w beat, obserwuj oddech.
    5. Gdy minie minuta, przejdź do strefy B – wykonaj dwa podskoki w rytm 40-u beatu (jeden podskok na beat).
    6. Następnie przemieść się do strefy C i wykonaj ruch podnoszenia rąk i kręcenia się raz w dobrym synchronie z beatem: na każdy beat unieś ręce minimalnie wyżej, aż osiągną pełne wyciągnięcie, a następnie wyrównaj be-at do momentu rozpoczęcia obrótu.
    7. Po zakończeniu sekwencji (A → B → C) powtórz ją jeszcze dwukrotnie, starając się przy drugim i trzecim przejściu nie patrzeć na strefy, lecz wyobrażać je w myślach i ufać pamięci kinestetycznej.
    8. Po trzech cyklach wyłącz dźwięk, usiądź, weź kilka głębokich oddechów – potem zapisz w dzienniku:
      - Jak szybko udało się zapamiętać i wykonać sekwencję?
      - Czy ruch w rytm 40 Hz wydawał się płynniejszy niż w trakcie zwykłego muzycznego podkładu?
      - Jakie doznania kinestetyczne zapamiętałeś(-aś) najbardziej wyraźnie?

6. Dobór częstotliwości nośnych (carrier frequencies) – teoria praktyczna

Rola częstotliwości nośnej
- Częstotliwości nośne (np. 100 Hz, 200 Hz, 300 Hz itp.) dobiera się tak, aby znajdowały się w zakresie komfortu słuchowego (zwykle między 100 Hz a 1000 Hz) – zbyt niskie częstotliwości mogą być słabo odbierane lub nieprzyjemne (np. poniżej ~80 Hz słabo słychać różnice), a zbyt wysokie (powyżej 1000 Hz) mogą powodować maskowanie beatu i szybsze zmęczenie słuchu.
- Ważne, by nośne były w podobnym rejonie – różnica ich częstotliwości powinna zawsze pozostawać w obrębie kilku Hz (nie więcej niż 30 Hz), by beat nadal powstawał w mózgu, a nie fizycznie w uchu jako dźwięk obwiedni.
Zasady doboru nośnych
1. Stabilność odtwarzania: Przy tworzeniu pliku audio należy korzystać z formatów bezstratnych (WAV, FLAC). Dzięki temu nie następuje fazowe przesunięcie, które mogłoby „rozmyć” beat.
2. Unikanie harmonicznych: Dobrze jest wybierać nośne, których harmoniczne nie nakładają się na siebie – np. 200 Hz i 205 Hz (harmoniczne: 400 Hz, 410 Hz). Jeśli użyjemy 200 Hz i 210 Hz (harmoniczne: 400 Hz i 420 Hz), istnieje ryzyko, że różnica między harmonicznymi (20 Hz) zostanie postrzegana jako niezależny, fizyczny beat w uchu.
3. Preferencja dla nośnych w okolicach 250–500 Hz dla długich sesji: Ludzkie ucho najchętniej odbiera częstotliwości w zakresie 250–500 Hz, dlatego do dłuższych, powyżej 20-minutowych sesji binaukralnych zaleca się nośne w tym rejonie – zmniejsza to ryzyko podrażnienia słuchu oraz znużenia.
Przykłady nośnych w praktyce
- Delta 2 Hz: 100 Hz vs. 102 Hz, 120 Hz vs. 122 Hz, 200 Hz vs. 202 Hz
- Delta 3 Hz: 110 Hz vs. 113 Hz, 150 Hz vs. 153 Hz, 250 Hz vs. 253 Hz
- Theta 5 Hz: 200 Hz vs. 205 Hz, 300 Hz vs. 305 Hz, 400 Hz vs. 405 Hz
- Theta 6 Hz: 210 Hz vs. 216 Hz, 320 Hz vs. 326 Hz, 420 Hz vs. 426 Hz
- Alpha 8 Hz: 300 Hz vs. 308 Hz, 400 Hz vs. 408 Hz, 500 Hz vs. 508 Hz
- Alpha 10 Hz: 320 Hz vs. 330 Hz, 420 Hz vs. 430 Hz, 520 Hz vs. 530 Hz
- Alpha 12 Hz: 340 Hz vs. 352 Hz, 440 Hz vs. 452 Hz, 540 Hz vs. 552 Hz
- Beta 15 Hz: 350 Hz vs. 365 Hz, 450 Hz vs. 465 Hz, 550 Hz vs. 565 Hz
- Beta 18 Hz: 360 Hz vs. 378 Hz, 460 Hz vs. 478 Hz, 560 Hz vs. 578 Hz
- Beta 20 Hz: 380 Hz vs. 400 Hz, 480 Hz vs. 500 Hz, 580 Hz vs. 600 Hz
- Gamma 35 Hz: 600 Hz vs. 635 Hz, 700 Hz vs. 735 Hz, 800 Hz vs. 835 Hz
- Gamma 40 Hz: 620 Hz vs. 660 Hz, 720 Hz vs. 760 Hz, 820 Hz vs. 860 Hz

Ćwiczenie „Eksperymentowanie z różnymi nośnymi w tym samym beacie”

Cel: Zrozumienie, jak zmiana nośnej wpływa na subiektywne odczucie beatu – czy beat staje się bardziej „miękki” czy „ostry”.
Przebieg:
1. Wybierz jedną różnicę – np. 6 Hz. Utwórz trzy pliki:
  - Plik A: 200 Hz kontra 206 Hz → beat 6 Hz
  - Plik B: 300 Hz kontra 306 Hz → beat 6 Hz
  - Plik C: 400 Hz kontra 406 Hz → beat 6 Hz
2. Usiądź wygodnie, zamknij oczy. Przez 1 minutę odsłuchuj Plik A, starając się opisać subiektywnie: „beat jest ciepły, pulsuje głęboko w głowie” lub „beat jest zimny, odczuwam wrażenie ostrego pulsowania”.
3. Po 1 min przerwij na 30 s, zapisz w dzienniku krótką opinię.
4. Po przerwie włącz Plik B na 1 min, obserwuj: „czy beat brzmiał inaczej w okolicy ucha, czy głębiej w mózgu?”
5. Przerwij na 30 s, zrób notatkę.
6. Włącz Plik C na 1 min, zwróć uwagę, czy beat wydaje się ostrzejszy, bardziej rozpraszający, czy może prostszy do wsłuchiwania.
7. Po 3 odsłuchach porównaj:
  - Która nośna dawała odczucie najgłębszego pulsu?
  - Który beat wydawał się najbardziej klarowny?
  - Czy którykolwiek z plików powodował dyskomfort słuchowy?

7. Tworzenie własnych ścieżek binauralnych – krok po kroku

Posiadanie własnych, ręcznie stworzonych ścieżek pozwala terapeucie na idealne dopasowanie nośnych do indywidualnych potrzeb pacjenta. Poniższy poradnik krok po kroku opisuje sposób komponowania nagrań od podstaw.

Wybór oprogramowania
- Audacity (darmowe, open-source): wygodny interfejs, możliwość tworzenia i stereo-panowania tonów.
- Ableton Live, Reaper lub Adobe Audition (płatne): oferują więcej opcji do precyzyjnej edycji, dodawania efektów typu „fade-in”, „fade-out”, regulacji głośności dokładnie co milisekundę.
Krok 1 – Generowanie podstawowego tonu
- W programie otwórz nowe, dwukanałowe ścieżki stereo.
- Dla ścieżki lewego ucha wygeneruj ton sinusoida o wybranej częstotliwości nośnej (np. 300 Hz). Czas trwania: 10 minut.
- Dla ścieżki prawego ucha wygeneruj ton sinusoida o częstotliwości nośnej + beat (np. 300 Hz + 8 Hz = 308 Hz). Czas trwania: 10 minut.
Krok 2 – Panoramowanie
- Ustaw ścieżkę lewego ucha w panningu maksymalnie w lewo (100%).
- Ustaw ścieżkę prawego ucha maksymalnie w prawo (100%).
Krok 3 – Dopasowanie poziomów głośności
- Na początku każdej ścieżki włącz efekt „fade-in” (stopniowe narastanie od 0% do 100% w ciągu 5 s), by uniknąć gwałtownego, nieprzyjemnego startu.
- W końcowych 5 s zastosuj „fade-out” – powolne wyciszenie do 0%.
- Upewnij się, że poziomy głośności obu ścieżek nie różnią się o więcej niż 1–2 dB, by beat powstawał równomiernie.
Krok 4 – Eksport
- Zmiksuj obie ścieżki do jednego pliku stereo w formacie WAV 16-bit/44,1 kHz.
- Nazwij plik np. „Alpha_8Hz_300-308Hz.wav”.
Krok 5 – Test odsłuchowy
- Odtwórz plik na słuchawkach w cichym otoczeniu.
- Upewnij się, że beat jest wyraźnie słyszalny w środku głowy, nie pojawia się wrażenie „drżenia” w konkretnym uchu.
- Jeśli pojawia się efekt „świszczenia” lub wrażenie, że beat jest nierównomierny, sprawdź ponownie poziomy głośności i ewentualne zakłócenia w pliku.
Krok 6 – Dokumentacja
- W dzienniku opisz, na czym polega różnica między utworami tworzonymi ręcznie a tymi generowanymi automatycznie przez gotowe aplikacje.
- Zanotuj precyzyjną datę, parametry częstotliwości, poziomy głośności, typ słuchawek użytych do testu. To ułatwi ocenę skuteczności i powtarzalność doświadczeń w późniejszym czasie.

8. Uwagi dotyczące długości sesji i częstotliwości stosowania

Minimalna i maksymalna długość jednej sesji
- Delta: od 10 do 20 minut (ze względu na silne działanie sedatywne, nie zaleca się dłuższych sesji w ciągu dnia).
- Theta: 10–15 minut (łatwo wejść w stan półświadomy, można stosować raz lub dwa razy dziennie, najlepiej wieczorem lub podczas krótkich przerw w ciągu dnia).
- Alpha: od 5 do 15 minut (można stosować dwukrotnie w ciągu dnia – rano i popołudniu).
- Beta: od 3 do 5 minut (krótkie stymulacje przed zadaniami wymagającymi uwagi, kilka razy dziennie, ale unikać używania tuż przed snem).
- Gamma: od 2 do maksymalnie 5 minut (wykorzystywane w celu krótkotrwałego pobudzenia, w terapii kognitywnej, nie powinno się przedłużać powyżej 5 min, by nie doprowadzić do nadmiernego pobudzenia i lęku).
Zalecana częstotliwość sesji
- Dla osób początkujących: zaczynać od 2–3 sesji tygodniowo, obserwować reakcje.
- Po uzyskaniu wstępnej znajomości mechanizmu i pozytywnych efektów można zwiększyć częstotliwość do codziennych sesji krótkich (np. alfa rano/południe, delta wieczorem).
- W terapii problemów ze snem sesje delta 2–3 razy w tygodniu wieczorem mogą przyspieszyć osiągnięcie głębokiego snu.
- W terapii ADHD sesje beta/low-gamma 3–4 razy w tygodniu przed zadaniem mogą poprawić koncentrację.

9. Zastosowanie w warunkach grupowych

Choć binauralne beaty zwykle stosuje się indywidualnie za pomocą słuchawek, istnieją również metody adaptacji do pracy zbiorowej.

Transmisja przez nadajniki FM
- Zestaw dwóch oddzielnych nadajników FM (jeden dla lewego kanału, drugi dla prawego).
- Uczestnicy noszą prosty odbiornik (np. przenośny tuner FM z kabelkowymi słuchawkami), każdy słyszy sygnał binauralny.
- Konieczna jest synchronizacja nadajników – nawet niewielkie opóźnienie (powyżej 5 ms) może rozbić beat.
Zastosowanie głośników kierunkowych
- W dużej, cichej sali można rozmieścić dwa głośniki skierowane w przeciwnych kierunkach, tak by w środku sali powstawał beat binauralny. Uczestnicy muszą usiąść lub stanąć w centralnym punkcie, gdzie oba sygnały się dokładnie spotykają.
- Wymaga starannego ustawienia, kalibracji odległości i poziomów głośności, by nie dochodziło do mieszania częstotliwości w powietrzu – inny sposób niż słuchawki, ale mogący zadziałać przy dużej grupie, gdy nie każdy posiada słuchawki.
Ćwiczenie „Grupa alfa 10 Hz”
- Cel: Wprowadzenie krótkiej grupowej sesji relaksacji przed zajęciami warsztatowymi.
- Przebieg:
  1. Organizator ustawia dwa kierunkowe głośniki w centralnej części sali.
  2. Głośnik A odtwarza ton 420 Hz, głośnik B ton 430 Hz (beat 10 Hz).
  3. Uczestnicy siadają wokół wyznaczonego obszaru – najlepiej w okręgu, z głowami zwróconymi do środka.
  4. Instruktor prosi wszystkich o zamknięcie oczu i przez pierwszą minutę skupienie się na oddechu, następnie powolne wdechy w rytm beatu (inspiracja 0,4 s na beat, wydech 0,4 s na beat) przez kolejne 4 min.
  5. Po 5 min wyłącza dźwięk, uczestnicy pozostają w milczeniu przez 2 min, a następnie opisują w grupie, co czuli.
  6. Dyskusja: „Czy wszyscy usłyszeli beat? Czy gdzieś ktoś odczuł „dziwne” zjawisko w uchu lub w głowie?”

10. Częste problemy i ich rozwiązywanie

Brak wyraźnego beatu
- Przyczyny:
  1. Zbyt duża różnica między nośnymi (np. 200 Hz vs. 212 Hz – beat 12 Hz, ale to może wchodzić w pasmo maskowania akustycznego zamiast być postrzegane jako binauralny beat).
  2. Słabej jakości słuchawki (mała izolacja, nierównomierna impedancja w lewym i prawym kanale).
  3. Zbyt cicha głośność – beat musi być słyszalny, ale bez przesteru.
- Rozwiązania:
  1. Zmniejsz różnicę nośnych do zakresu 1–10 Hz, upewnij się, że sumaryczny poziom obu tonów mieści się w środku zakresu komfortu (np. 250–500 Hz).
  2. Użyj lepszych słuchawek, z regulacją pasma przenoszenia w zakresie niskich tonów.
  3. Podnieś głośność o 3–5 dB, ale nie więcej niż bezpieczny poziom (około 70–75 dB), by uniknąć uszkodzenia słuchu.
Nadmierne pobudzenie zamiast relaksacji
- Przyczyny:
  1. Odsłuchiwanie beta/gamma przez zbyt długi czas (np. >5 min).
  2. Odtwarzanie beta/gamma zbyt głośno, co powoduje stres akustyczny.
  3. Niewłaściwe dostosowanie do stanu pacjenta – np. osoba z wysokim poziomem lęku wrażliwa na beat 18 Hz.
- Rozwiązania:
  1. Skróć sesje beta/gamma do 2–3 min i/lub zmniejsz poziom głośności do około 60 dB.
  2. Zastosuj krótkie przejście: pierwsze 2 min beat alfa, następne 2 min beta, zamiast od razu włączać gamma.
  3. Zmierz poziom lęku pacjenta przed i po sesji, w razie potrzeby przejdź do łagodniejszych pasm (alpha zamiast beta, theta zamiast alpha).
Szybkie zmęczenie słuchu
- Przyczyny:
  1. Częstotliwości nośne poza komfortowym zakresem (np. za niskie <100 Hz lub za wysokie >1000 Hz).
  2. Odtwarzanie zbyt głośne (większe niż 80 dB).
  3. Brak przerw między sesjami.
- Rozwiązania:
  1. Wybierz nośne w zakresie 200–600 Hz.
  2. Ustal głośność w zakresie 60–75 dB.
  3. Po każdej 10–15 min sesji binauralnej zrób przerwę 5-minutową, aby uszy mogły odpocząć w ciszy.

11. Monitorowanie efektów – metody jakościowe i ilościowe

Kwestionariusze subiektywne
- Skale samopoczucia przed i po sesji (skala 1–10 dla stresu, koncentracji, poziomu zmęczenia).
- Opis wrażeń z użyciem konkretnych pytań:
  1. „Czy poczułeś(-aś) pulsację w głowie? Jeśli tak, to gdzie dokładnie?”
  2. „Czy beat wywołał uczucie ciepła, mrowienia, ciszy w mózgu?”
  3. „Czy w trakcie sesji miały miejsce spontaniczne obrazy lub wspomnienia?”
Obserwacja fizjologiczna
- Pomiar tętna przed i po sesji (za pomocą pulsometru lub smartwatcha).
- Monitorowanie rytmu oddechu: liczenie liczby oddechów na minutę przed/po sesji.
- Jeśli jest dostępny prosty czujnik EEG (np. Muse, Emotiv), zarejestruj zmiany w pasmach delta, theta, alfa podczas sesji – szczególnie przy ocenie skuteczności modulacji.
Notatki terapeutyczne
- W terapii grupowej prowadzący powinien na bieżąco obserwować zachowanie pacjentów (czy zamykają oczy, czy poruszają głową, czy pojawiają się oznaki zasypiania).
- W terapii indywidualnej terapeuta może przeprowadzać krótkie testy (np. quizy matematyczne, zadania pamięciowe) przed i po sesji beta/gamma w celu obiektywnego porównania sprawności umysłowej.
Długoterminowe śledzenie
- Prowadzenie dziennika terapeutycznego z wpisami dotyczącymi częstotliwości sesji, doboru beatów, parametrów nośnych i wyników pomiarów.
- Co miesiąc analiza trendów – np. czy pacjent zgłasza poprawę snu, mniejszy poziom lęku, lepszą pamięć.
- W przypadku terapii zaburzeń nastroju lub lękowych – stosowanie standaryzowanych skal psychologicznych (np. Beck Depression Inventory, State-Trait Anxiety Inventory) raz na miesiąc, by śledzić kliniczną skuteczność terapii binauralnej.

12. Podsumowanie i kluczowe wnioski dotyczące doboru częstotliwości binauralnych

Delta (0,5–4 Hz): generowana za pomocą nośnych w zakresie 80–200 Hz plus różnica 1–4 Hz. Idealna dla osób z problemami ze snem, przewlekłym stresem oraz w fazie głębokiej relaksacji przed snem.
Theta (4–8 Hz): nośne 200–400 Hz + różnica 4–8 Hz, wykorzystywana w terapii kreatywności i dostępu do podświadomości, często łączona z technikami wizualizacji.
Alpha (8–12 Hz): nośne 300–500 Hz + różnica 8–12 Hz, optymalna do szybkiego obniżania napięcia, wprowadzania w stan czuwającego relaksu, zwiększania harmonii ciała i umysłu.
Beta (12–30 Hz): nośne 350–550 Hz + różnica 12–20 Hz, wspiera koncentrację, aktywizuje do działania, ale nie powinno się przekraczać 5 min sesji, by uniknąć nadmiernego pobudzenia.
Gamma (>30 Hz): nośne 600–800 Hz + różnica 35–40 Hz, stosowane w celu wzmocnienia integracji sensorycznej i wspomagania pamięci roboczej, jednak sesje nie powinny przekraczać 5 min, aby nie wywołać nadmiernego napięcia.

Przedstawione przykłady częstotliwości binauralnych oraz obszerne zestawy ćwiczeń praktycznych pokazują, że każdy, kto chce w pełni wykorzystać potencjał terapii dźwiękiem, powinien nie tylko znać teoretyczne podstawy doboru zakresów (delta, theta, alfa, beta, gamma), lecz także samodzielnie eksperymentować z nośnymi, oddechem, wizualizacjami i ruchem ciała. Wyłącznie dzięki licznym praktykom możliwe jest wypracowanie własnego, optymalnego protokołu terapeutycznego, dostosowanego do potrzeb każdej osoby.