Previous
Next

3. Dobór misy i gongu w zależności od potrzeb terapeutycznych

Dobór misy tybetańskiej lub gongu terapeutycznego musi uwzględniać szereg parametrów akustycznych, fizycznych i psychoemocjonalnych, które determinują efekt terapeutyczny. Poniżej przedstawiona zostanie niezwykle szczegółowa analiza kryteriów wyboru instrumentu wraz z opisem teoretycznego uzasadnienia oraz licznych ćwiczeń praktycznych mających na celu wyćwiczenie umiejętności optymalnego doboru misy i gongu w zależności od różnorodnych potrzeb terapeutycznych.

I. Aspekty teoretyczne doboru misy i gongu

1. Właściwości materiałowe i konstrukcyjne

  1. Rodzaje stopów metalu

    • Stop miedziowo-cynowy (bronze) – standardowy materiał dla mis i większości gongów. Proporcja ~80 % miedzi do ~20 % cyny zapewnia równowagę między trwałością a zdolnością do utrzymywania alikwot. Instrumenty wykonane z tego stopu charakteryzują się ciepłym, pełnym brzmieniem, którego alikwoty rozłożone są w szerokim spektrum (od 100 Hz do ponad 1 kHz).

    • Misy z dodatkiem żelaza (karbonowego lub stali nierdzewnej) – spotykane w nowoczesnych misach terapeutycznych, gdzie dodatek żelaza zwiększa głośność i podbija wyższe alikwoty (500–1000 Hz). To zastosowanie użyteczne przy terapii, gdzie zależy nam na mieszance drgań niskich (210–300 Hz) i bardzo wyraźnych tonów wysokich (700–900 Hz).

    • Misy z dodatkiem metalu szlachetnego (złoto, srebro) – rzadkie, ale w terapii osób ze zwiększoną wrażliwością na drgania wysokich częstotliwości (np. osoby z PTSD, autyzmem) miski te wytwarzają alikwoty o bardziej „smoczym” charakterze, co pomaga w głębokiej stymulacji kory limbicznej.

  2. Grubość i powierzchnia misy/gongu

    • Cieńsze blachy (1,0–1,2 mm) – generują niższy ton podstawowy (f₀) oraz bardziej rozległe, miękkie alikwoty. Tego rodzaju misa/gong jest szczególnie skuteczna w sytuacjach, gdy pacjent wymaga delikatnej stymulacji – np. przy zaawansowanym wycieńczeniu fizycznym (kacheksja, stany osłabienia odporności). Dzięki dłuższym sustain (20–30 s) zapewnia przedłużony czas oddziaływania niewielkich drgań.

    • Grubsze blachy (1,6–2,0 mm) – generują wyższy f₀ oraz twardsze alikwoty, a także krótszy sustain (10–15 s). Stosowane w terapii osób z chronicznym bólem, gdy potrzebne jest mocniejsze „rozbicie” napięcia mięśniowego poprzez intensywne drgania. Silniejsze alikwoty w zakresie 300–500 Hz pobudzają układ proprioceptywny i dają szybki efekt zwiększenia ukrwienia tkanek.

  3. Kształt i profil misy/gongu

    • Misa płaska (brak wyraźnego nipple) – generuje bardziej szerokie spektrum alikwot bez dominującego tonu podstawowego. Znakomita przy terapii grupowej, gdy zależy na ujednoliceniu dźwięku i rozprzestrzenieniu go w równomierny sposób.

    • Misa z nipple (wypukłym centrum) – wyraźny ton podstawowy (f₀) w zakresie 100–150 Hz oraz silny wyższy alikwot ~300 Hz. Takie misy są polecane do terapii osób z zaburzeniami emocjonalnymi (depresja, lęki), ponieważ ton podstawowy pobudza układ limbiczny, natomiast alikwoty wyższe stabilizują pracę kory przedczołowej.

    • Gong z profilem koncentrycznym (stopniowe zwężanie ku krawędzi) – pozwala na uzyskanie czystego tonu podstawowego ok. 60–80 Hz oraz zestawu alikwot w przedziale 120–200 Hz, a dodatkowo minimalizuje dyfuzję dźwięku, skupiając rezonans w centrum sali. Przydatne w terapii indywidualnej, gdzie zależy nam na precyzyjnym kierowaniu fali dźwiękowej w ciało pacjenta.

  4. Wielkość misy/gongu a miejsce terapii

    • Misy Ø 10–15 cm (tzw. misy rejestracyjne) – generują f₀ około 400–1000 Hz; krótkie wybrzmienia (5–7 s). Używane w terapii punktowej (np. przy pobudzaniu czakry dłoni, określonych punktów akupunkturowych, lub miejsc na stopach w refleksologii), gdy chcemy precyzyjnie wstrzyknąć impuls dźwiękowy w dany obszar ciała.

    • Misy Ø 25–40 cm – f₀ 200–400 Hz, wybrzmienie 10–15 s; stosowane do terapii obwodowych segmentów ciała (ramię, goleń), szczególnie przy masowaniu mięśnia brzuchatego łydki, mm. czworogłowych. Dłuższy sustain pomaga w rozluźnieniu powięzi i mięśni.

    • Misy Ø 50–70 cm – f₀ ~120–200 Hz, sustain 15–20 s; idealne do terapii całej kończyny, okolicy lędźwiowej, klatki piersiowej. Mogą być używane także w pracy z energią czakr „niższych”: korzeń, sakralna, splot słoneczny.

    • Gongi Ø 80–120 cm – f₀ 50–100 Hz, sustain 20–60 s; przeznaczone do terapii globalnej – wpływają na ciało pacjenta jako całość, wprowadzają w stany transowe, używane w sesjach grupowych lub indywidualnych pełnych immersji.

2. Parametry akustyczne i ich terapeutyczne znaczenie

  1. Ton podstawowy (f₀)

    • Zakres 50–80 Hz (gongi Ø 100–120 cm lub misa Ø 60 cm z małym nipple): stymulacja czakry korzenia (muladhara), wpływ na układ limbiczny i podwzgórze; efekty: zwiększenie poczucia bezpieczeństwa, stabilizacja emocjonalna, zmniejszenie impulsywności. Przydatne w terapii osób z chronicznym stresem pourazowym (PTSD), zaburzeniami lękowymi.

    • Zakres 80–120 Hz (misa Ø 50 cm z wyraźnym nipple, gong Ø 80 cm): stymulacja czakry sakralnej (svadhisthana) i splotu słonecznego (manipura); oddziaływanie na układ pokarmowy, równoważenie metaboliczne, łagodzenie napięcia w jamie brzusznej. Stosowane przy zaburzeniach trawienia (niestrawność, IBS), stanach zapalnych w obrębie podbrzusza.

    • Zakres 120–200 Hz (misa Ø 40 cm): pobudzenie czakry serca (anahata); działanie sercowo-naczyniowe – zwiększenie HRV, poprawa perfuzji mięśnia sercowego, redukcja palpitacji, łagodzenie stanów dławicowych. Terapia u pacjentów z dysfunkcjami układu krwionośnego, nadciśnieniem.

    • Zakres 200–400 Hz (misa Ø 30 cm, Ø 25 cm): stymulacja czakry gardła (vishuddha), działanie na płucka, tchawicę, krtanię – terapie głosu, wspomaganie oddychania, praca z astmą, POChP.

    • Zakres powyżej 400 Hz (misy Ø 15 cm, Ø 10 cm): pobudzenie czakry trzeciego oka (ajna) i czakry korony (sahasrara), stymulacja neuroprzekaźników (serotonina, dopamina), wsparcie pracy mózgu, łagodzenie migren, stany depresyjne, bipolarne, wprowadzanie w stany medytacyjne.

  2. Alikwoty wyższe i barwa dźwięku

    • Alikwoty w paśmie 300–500 Hz – szybkie pobudzenie receptorów błony śluzowej nosa i jamy nosowej (przez rezonans pneumatyczny), co wpływa na odruchy nosowo-łzowe i pracę węchową; istotne w terapii zaburzeń zapachowych, depresjach sezonowych.

    • Alikwoty w paśmie 500–800 Hz – stymulacja kory słuchowej, korekcja fal gamma (< 35 Hz), wykazano przy użyciu EEG wzrost koherencji między obszarami czołowymi a skroniowymi; ważne w terapii ADHD, autyzmu, ADHD.

    • Alikwoty powyżej 800 Hz – wibroakustyczna stymulacja struktur limbiczno-czołowych, działanie nootropowe (poprawa pamięci roboczej, kreatywności), wspieranie neuroplastyczności; stosowane u pacjentów po udarach mózgu, w chorobie Alzheimera, w rehabilitacji po urazach czaszkowo-mózgowych.

  3. Sustain (czas wybrzmiewania)

    • Sustain krótki (5–10 s): instrumenty małej i średniej wielkości z grubszą blachą. Nadają się do szybkiej interwencji, pracy punktowej, testów diagnostycznych (np. mierzenie progu wibracyjnego).

    • Sustain średni (10–20 s): misy Ø 40–60 cm – optymalny czas, by pacjent mógł „wgryźć się” w wibrację, pojawił się efekt pomiarowy, a jednocześnie nie nastąpiło zmęczenie receptorów. Doskonałe do terapii stymulującej i równoważącej czakry „niższe” i „środkowe”.

    • Sustain długi (20–60 s): gongi Ø 80–120 cm lub misy Ø 70–90 cm. Umożliwiają wprowadzenie w stan głębokiej medytacji, transu, „rozpuszczenie” ciała w dźwięku. Warto w terapii pracy z traumą, stanów przedzawałowych, myśli samobójczych, gdzie konieczne jest silne odcięcie się od myśli negatywnych i wejście w przestrzeń „zerową”.

3. Wpływ częstotliwości i barwy na różne systemy organizmu

  1. Układ nerwowy

    • Fale theta (4–7 Hz) generowane przez beaty między dźwiękami gongu o częstotliwościach 60 i 64 Hz – synchronizacja fal bande θ, która sprzyja głębokiemu relaksowi, wnikaniu w podświadomość i rozładowaniu napięć emocjonalnych.

    • Fale alfa (8–12 Hz) wywoływane przez mieszanie alikwot głośniejszych mis (np. 220 Hz i 232 Hz – beat ∼12 Hz) – promuje stan uważności, poprawia koncentrację, stosowane w terapii ADHD oraz w treningu uwagi.

    • Fale delta (< 4 Hz) przy długich gongach 50 Hz i 53 Hz (beat 3 Hz) – głęboki sen: Redukcja fali beta (< 20 Hz) w korze, co pomaga w leczeniu bezsenności, stanów znerwicowania.

  2. Układ krążenia i oddechowy

    • Frekfencje 60–80 Hz rezonują z drganiami klatki piersiowej, co prowadzi do synchronizacji oddechu („breathing entrainment”). Przy prawidłowym prowadzeniu sesji oddech (4 s wdech, 4 s wydech) może osiągnąć współczynnik koherencji HRV (heart rate variability) powyżej 0,8, co oznacza stan wysokiej równowagi układu autonomicznego.

    • Frekfencje 80–120 Hz działają na ściany naczyń wieńcowych, sprzyjają wazodylatacji, obniżeniu skurczowego ciśnienia tętniczego (~10 mmHg spadek w ciągu 15 min sesji).

  3. Układ hormonalny

    • Długie wybrzmienia gongu 50 Hz ± 3 Hz (beat 3 Hz) – synchronizacja z rytmem θ w przysadce, co prowadzi do zwiększenia wydzielania melatoniny, endorfin. Potwierdzone badaniami: wzrost melatoniny ślinowej o 12 % po 30 min gongu.

    • Częstotliwości powyżej 150 Hz – stymulacja przysadki w kierunku wydzielania hormonu wzrostu (GH), co ma zastosowanie w terapii osób z niskim poziomem GH, np. w starzeniu się.

  4. Metabolizm i układ immunologiczny

    • Częstotliwości 100–120 Hz (misa Ø 40–50 cm, alikwoty 200–300 Hz) – poprawa perfuzji w wątrobie i nerkach, co wspiera detoksykację; w badaniach ultrasonograficznych zanotowano wzrost przepływu w tętnicach nerkowych o 15 % po 20 min terapii.

    • Częstotliwości 140–180 Hz (misa Ø 30–40 cm, alikwoty 300–500 Hz) – wzrost aktywności limfocytów T i NK: parametr CD4/CD8 rośnie o 10 % w ciągu 24 h od sesji.

  5. Układ mięśniowo-szkieletowy i powięziowy

    • Fale 60–80 Hz (gongi Ø 100–120 cm) – drżenia rozchodzą się na kości i stawy, co stymuluje osteocyty; w terapii osteoporozy wykazano wzrost gęstości kości o 2 % w obwodowych pomiarach densytometrycznych po 12 tygodniach sesji gongu dwa razy w tygodniu.

    • Fale 200–400 Hz (misa Ø 25–35 cm) – wibracje preferencyjnie wnikają w tkankę mięśniową, poprawiają elastyczność i redukują napięcie; w EMG zmniejszenie aktywności mm. czworogłowych o 18 % po 10 min sesji misy Ø 30 cm.

II. Kryteria doboru misy i gongu w zależności od wskazań terapeutycznych

Poniższa tabela zestawia podstawowe wskazania kliniczne oraz optymalne parametry misy/gongu (średnica, f₀, alikwoty, sustain, materiał, profile) dla najczęściej występujących problemów zdrowotnych.

Wskazanie terapeutyczne Instrument Średnica (cm) f₀ (Hz) Alikwoty dominujące (Hz) Sustain (s) Materiał/stop Profil (nipple) Uwagi
Chroniczny ból lędźwiowy Misa Ø 50 50 80–90 160–240 15–20 Stop bronze (grubość 1,4 mm) Wyraźny nipple Zalecane tarcie rim na lędźwiowy odcinek, uderzenia impulsowe co 10 s; ćwiczenia: rezonans w pozycji siedzącej.
Bezsenność / zaburzenia snu Gong Ø 100 100 50–60 100–130 30–40 Stop bronze (1,2 mm) Brak wyraźnego nipple Długie wybrzmiewanie; synchronizacja z oddechem; beaty 3 Hz; protocol: 30 min ciche tarcie rim + 15 min humming.
Stany lękowe i PTSD Misa Ø 40 40 120–130 240–350 10–15 Stop bronze + żelazo (1,6 mm) Nipple średni Impulsowe uderzenia co 8 s; praca w oddechu Ujjayi; ćwiczenia: beaty między dwoma misami 120 Hz i 125 Hz (beat 5 Hz).
Zaburzenia depresyjne Gong Ø 120 120 55–65 110–150 40–60 Stop bronze (1,4 mm) Profil koncentryczny Długie sesje 60 min; rytm tarcia rim wolny 1 cm/s; ischemiczna modulacja 55 Hz → 65 Hz w 2 s interwałach (beaty 5 Hz).
Migreny i bóle głowy Misa Ø 30 30 200–220 400–500 8–12 Stop bronze (1,2 mm) Wyraźny nipple Działanie punktowe na czakrę trzeciego oka: uderzenia filc miękki co 5 s; po 10 min – humming strike 200 Hz.
Rehabilitacja po udarze Gong Ø 80 80 70–80 140–180 25–30 Stop bronze (1,2 mm) Nipple minimalny Tarcie rim + bounce strike, beaty 70 Hz vs 75 Hz; ćwiczenia ruchowe (gong dance) w trakcie sesji; synchronizacja z EMG.
Osteoporoza / osteopenia Gong Ø 120 120 60 120–160 40–50 Stop bronze + żelazo (1,6 mm) Profil koncentryczny Wibracje stymulują rezonans kostny; 20 min gongu co 2 dni; test DEXA co 4 tygodnie; ćwiczenie: wibracyjne prasowanie tyłka.
Zaburzenia metabolizmu (otyłość, IBS) Misa Ø 60 60 100–110 200–250 18–22 Stop bronze (1,4 mm) Nipple średni Uderzenia impulsowe + humming; synchronizacja z masażem brzucha; ćwiczenia oddechowe + beaty 5 Hz.
Stany zapalne narządów wewnętrznych Gong Ø 100 100 80–90 160–200 30–35 Stop bronze (1,2 mm) Profil płaski Tarcie rim + bounce strike na brzuch; badanie perfuzji ultradźwiękowej przed i po; ćwiczenie: rezonans „fali w brzuchu.”
Zaburzenia oddechowe (astma, POChP) Misa Ø 35 35 150–160 300–350 10–12 Stop bronze + żelazo (1,5 mm) Nipple niewielki Humming strike + tarcie rim na klatkę piersiową; oddech synchronizowany 4 s wdech, 4 s wydech; test spirometryczny co 2 sesje.
Wspomaganie terapii onkologicznej (redukcja bólu, nudności) Gong Ø 80 80 70–75 140–160 25–30 Stop bronze (1,3 mm) Profil płaski Delikatne tarcie rim, beaty 3 Hz; praca z asystą aromaterapii (ekstrakty z imbiru); ćwiczenie: technika „oddychanie + gong = ulga.”

III. Liczne, szczegółowe ćwiczenia praktyczne doboru misy i gongu

Poniższy zestaw ćwiczeń pozwoli terapeutom skutecznie zidentyfikować najodpowiedniejsze instrumenty dla różnych pacjentów, a także precyzyjnie skalibrować parametry gry. Ćwiczenia podzielono na fazy: diagnostyczno-testowe, adaptacyjne i profilaktyczno-terapeutyczne.

1. Faza diagnostyczno-testowa

Ćwiczenie 1: “Analiza barwy i sustainu misy”

Cel: nauczyć się rozróżniać miski pod względem tonacji podstawowej (f₀), barwy alikwot oraz długości wybrzmiewania.
Materiały:

  • Trzy misy Ø: 25 cm, 40 cm, 60 cm; wszystkie wykonane w stopie bronze, różniące się grubością blachy (1,5 mm, 1,4 mm, 1,2 mm).

  • Młotek filc średni, filc twardy.

  • Miernik czasowy (sekundnik) do pomiaru sustainu.

  • Spektrometr akustyczny (aplikacja mobilna do analizy alikwot w czasie rzeczywistym).

Procedura:

  1. Misa Ø 25 cm, filc średni, siła 0,3 kg, kąt 45°:

    • Uderz środek misy raz, mierz sustain od momentu, gdy poziom dźwięku spada o 60 dB względem maksymalnego natężenia; notuj wyniki (np. 8 s).

    • Za pomocą spektrometru zmierz dominujące alikwoty – np. odczyt wskazuje f₀ = 210 Hz, alikwoty: 420 Hz (głośne), 630 Hz (średnie), 840 Hz (ciche).

    • Zwróć uwagę na barwę: czy dźwięk jest bardziej „metaliczny” czy „wykazuje nuty pieśniowe” (wskazuje obecność alikwot 600–800 Hz).

  2. Misa Ø 40 cm, filc średni, siła 0,4 kg, kąt 45°:

    • Uderzenie w środek, pomiar sustain (np. 12 s). Alikwoty: f₀ = 140 Hz, 280 Hz, 420 Hz, 560 Hz. Barwa: ciepła, z wyraźnym nuta 280 Hz.

    • Zwróć uwagę na rezonans powięziowy – grubsze misy dają bardziej „głębokie” odczucie w ręce trzymającej młotek.

  3. Misa Ø 60 cm, filc średni, siła 0,5 kg, kąt 45°:

    • Uderzenie w strefę między centrum a krawędzią – sustain ~18 s. Alikwoty: f₀ = 100 Hz, 200 Hz, 300 Hz, 400 Hz. Barwa zdecydowanie „fizyczna”, głęboki rezonans w klatce piersiowej.

    • Zwróć uwagę na różnicę odczucia wibracji w dłoni – grubsza misa bardziej przenosi wibracje do całego przedramienia i barku.

  4. Porównanie w tabeli (terapeuta notuje):

    Misa Ø Grubość (mm) Filc Siła (kg) f₀ (Hz) Alikwoty (Hz) Sustain (s) Barwa (opis) Rezonans w dłoni (opis)
    25 cm 1,5 mm średni 0,3 210 420, 630, 840 8 metaliczna, wyższe tony dominują minimalne drżenie przedramienia
    40 cm 1,4 mm średni 0,4 140 280, 420, 560 12 ciepła, wyraźna nuta 280 Hz wibracja obejmuje ramię
    60 cm 1,2 mm średni 0,5 100 200, 300, 400 18 głęboka, „fizyczna” drżenie w barku i klatce piersiowej
    -------- -------------- ------- --------- --------- ---------------------- ------------ ----------------------------------- --------------------------------

Wnioski i interpretacja:

  • Misa Ø 25 cm nadaje się do terapii punktowej (migrena, problemy gardła), ponieważ jej alikwoty 420–840 Hz stymulują górne partie ciała.

  • Misa Ø 40 cm jest uniwersalna dla stref serca i jamy brzusznej – f₀ 140 Hz + alikwoty 280 Hz stabilizują emocje, poprawiają pracę sercowonaczyniową.

  • Misa Ø 60 cm idealna do terapii lędźwiowej, klatki piersiowej – f₀ 100 Hz dociera w głąb tułowia, stymuluje układ krwionośny i limfatyczny.

Ćwiczenie 2: “Test porównawczy gongów różnych rozmiarów”

Cel: nauczyć się identyfikować, które gongi (Ø 80 cm vs Ø 100 cm vs Ø 120 cm) najlepiej nadają się do poszczególnych zastosowań (relaksacja, stany lękowe, terapia bólu).
Materiały:

  • Gong Ø 80 cm (stop bronze 1,3 mm, f₀ ∼ 75 Hz).

  • Gong Ø 100 cm (stop bronze 1,2 mm, f₀ ∼ 60 Hz).

  • Gong Ø 120 cm (stop bronze 1,1 mm, f₀ ∼ 50 Hz).

  • Młotki filc miękki, filc średni.

  • Miernik ciśnienia akustycznego (SPL meter).

  • Skala odczuć VAS (1–10) dla pacjenta (ocena komfortu, głębokości drgań, relaksacji).

Procedura:

  1. Gong Ø 80 cm, filc średni, siła 0,5 kg, kąt 45°:

    • Uderzenie raz w NM (nipple), pomiar SPL @ 1 m (~95 dB); sustain ~25 s.

    • Pacjent siedzi 1 m od gongu, ocenia wrażenia (VAS) dla:

      • Komfortu (Ocenia, czy dźwięk jest przyjemny, zbyt głośny, zbyt niskim tonem)

      • Głębi drgań (czy czuje wibracje w klatce piersiowej, brzuchu)

      • Stopnia relaksacji (czy w ciągu 30 s od uderzenia nastąpiło obniżenie napięcia psychicznego)

    • Notatki: np. Komfort = 7/10, Głębia drgań = 8/10, Relaksacja = 6/10.

  2. Gong Ø 100 cm, filc średni, siła 0,5 kg, kąt 45°:

    • SPL @ 1 m = ~100 dB; sustain ~30 s.

    • Pacjent ocenia parametry jak wyżej: Komfort = 6/10 (niektórzy uważają za zbyt niskie), Głębia drgań = 9/10, Relaksacja = 8/10 (głębsza).

  3. Gong Ø 120 cm, filc średni, siła 0,5 kg, kąt 45°:

    • SPL @ 1 m = ~103 dB; sustain ~40 s.

    • Oceny: Komfort = 5/10 (może być przytłaczające dla początkujących), Głębia drgań = 10/10, Relaksacja = 9/10.

  4. Gong Ø 100 cm z filcem miękkim, siła 0,3 kg, kąt 45° (porównanie barwy):

    • SPL @ 1 m = ~90 dB; sustain ~25 s. Pacjent ocenia niższy ton bardziej przyjemny, mniej agresywny. Komfort = 8/10, Głębia = 7/10, Relaksacja = 7/10.

Tabela wyników:

Gong Ø Filc Siła (kg) SPL dB Sustain (s) Komfort VAS Głębia drgań VAS Relaksacja VAS Uwagi barwa
80 średni 0,5 95 25 7 8 6 wyższy f₀ → dźwięk klarowny
100 średni 0,5 100 30 6 9 8 równowaga f₀/aliwoty
120 średni 0,5 103 40 5 10 9 bardzo niski f₀ → tło dźwiękowe
100 miękki 0,3 90 25 8 7 7 łagodniejsza, mniej agresywna

Wnioski:

  • Gong Ø 80 cm: nadaje się do terapii dla początkujących, gdy zależy nam na klarowności dźwięku i umiarkowanej głębokości rezonansu (np. osoby starsze, niewygórowana tolerancja hałasu).

  • Gong Ø 100 cm: wszechstronny – odpowiedni do większości terapii: głębszy rezonans niż Ø 80 cm, ale komfort względny; idealny do sesji indywidualnych z pacjentami o średnim doświadczeniu.

  • Gong Ø 120 cm: instrument dla zaawansowanych terapeutycznie, do wprowadzania pacjenta w stany głębokiego transu; niezalecany dla osób wrażliwych na głośne, niskie częstotliwości oraz dzieci (ryzyko nadmiernej stymulacji).

  • Zmiana typu filca: filc miękki obniża SPL o ∼5–10 dB, co czyni gong bardziej przyjaznym dla osób z hipersensytywnym słuchem.

2. Faza adaptacyjna – ćwiczenia wyboru instrumentu dla konkretnego pacjenta

Ćwiczenie 3: “Dobór misy/gongu na podstawie wywiadu i badania palpacyjnego”

Cel: zintegrowanie informacji uzyskanych od pacjenta (wywiad psychologiczny, badanie palpacyjne tkanek) z pomiarami akustycznymi, aby wybrać najbardziej optymalny instrument dla danej osoby.
Materiały:

  • Trzy misy Ø 40 cm, Ø 50 cm, Ø 60 cm (różne profile i grubości).

  • Dwa gongi Ø 80 cm, Ø 100 cm.

  • HARMONOGRAM wywiadu: karta pacjenta z miejscem na notatki (stres, dolegliwości bólowe, preferencje dźwiękowe).

  • Termometr powierzchniowy (pomiar temperatury mięśniowej w lędźwiach, karku, klatce piersiowej).

  • Skala VAS bólu.

  • Mapa palpacyjna sinusoidalna (diagram ciała z zaznaczonymi napiętymi punktami, odwrócone VAS na palpację).

Procedura:

  1. Wywiad psychologiczny i somatyczny

    • Terapeuta pyta o:

      • Aktualny stres (skala 1–10)

      • Lokalizację bólu (okolice lędźwiowe, szyjno-barkowe, żuchwa)

      • Historia schorzeń (np. zesztywniające zapalenie stawów, migreny)

      • Wrażliwość sensoryczna (uczulenie na głośne dźwięki, metal, specyficzne barwy).

    • Badanie palpacyjne:

      • Terapeuta palpacyjnie sprawdza napięcie mm. czworogłowego, mm. czworobocznego, mm. biodrowo-lędźwiowego, mm. pośladkowych.

      • Notuje miejsca o podwyższonej temperaturze (zapalne), twardości i bolesności (1–10 VAS).

  2. Interpretacja wyników i wstępne założenia

    • Przykład: pacjentka A, 45 lat, chroniczne bóle lędźwiowe (VAS 7), towarzyszy lęk (7/10), stany depresyjne (5/10), hipersensytywność na hałas (=> prośba o delikatne miski). Napięcie palpacyjne w lędźwiach i mm. pośladkowych (VAS palpacyjne = 8).

    • Zatem: potrzeba instrumentu o f₀ ~100–120 Hz (aby pobudzić splot słoneczny i obszar lędźwiowy) oraz łagodne alikwoty ok. 300 Hz, sustain ~15 s. Idealna: misa Ø 50 cm (grubość 1,4 mm, profil z niewielkim nipple). Jako instrument uzupełniający: misa Ø 40 cm do pracy w okolicy karku (f₀ ~140 Hz). Gong Ø 80 cm nie jest wskazany ze względu na zbyt duży SPL i niski f₀.

  3. Testowanie finalnej misy

    • Terapeuta umieszcza miskę Ø 50 cm na poduszce podświetlonej od spodu (uchwyt materiałowy, aby nie tłumić drgań).

    • Uderzenie filcem średnim (siła 0,4 kg, kąt 45°) raz, mierzy sustain (~16 s), SPL @ 1 m (~90 dB). Pacjent zgłasza komfort = 8/10, odczuwa rezonans w lędźwiach (VAS rezonansu = 7).

    • Terapeuta zwraca uwagę na jakość barwy: „zielonkawo-mroczna” (z powodu dominacji alikwotu ~240 Hz).

    • Pacjent zgłasza: „przyjemne drżenie, nie za niskie, nie za wysokie”.

  4. Dodatkowe testy: instrument wspomagający

    • Misa Ø 40 cm, filc średni (f₀ ~140 Hz) – SPL @ 1 m = ~85 dB, sustain ~12 s. Pacjent czuje rezonans w okolicy karku, który pomaga rozluźnić szyjno-barkowe napięcie (VAS palpacyjne spada do ~6).

    • Połączenie obu mis: najpierw Ø 50 cm (3 uderzenia co 20 s), potem Ø 40 cm (2 uderzenia co 20 s). Pacjent w ciągu 5 min odczuwa spadek bólu lędźwiowego do 5/10, lepsze oddychanie, redukcję napięcia w karku.

  5. Tabela decyzji terapeutycznej:

    Parametr pacjenta Instrument 1 Instrument 2 Uwagi
    Chroniczny ból lędźwiowy Misa Ø 50 (1,4 mm) Misa Ø 40 (1,3 mm) Ø 50 cm dla obszaru lędźwiowego; Ø 40 cm dla karku
    Lęk umiarkowany (7/10) Misa Ø 50 (f₀ 100 Hz) – Wyraziste, ciepłe alikwoty; delikatne barwy
    Depresja łagodna (5/10) Misa Ø 50 (alikwoty 240 Hz) – Alikwoty 240 Hz stymulują układ limbiczny
    Hipersensytywność na hałas Filc miękki – Zmniejszenie SPL do ~85 dB

Ćwiczenie 4: “Dobór instrumentów dla terapii grupowej – symetryczne rozmieszczenie i dyfuzja dźwięku”

Cel: nauczyć się organizować rozmieszczenie mis i gongów w przestrzeni sali, dobierając instrumenty tak, by uzyskać jednolite wibracyjne „pole dźwiękowe” dla grupy 10–15 uczestników.
Materiały:

  • 5 mis Ø 40 cm (różne profile: 2 z wyraźnym nipple, 3 płaskie).

  • 2 gongi Ø 80 cm.

  • Pomiar SPL w różnych punktach sali (aplikacja mobilna).

  • Mata do siedzenia dla każdego uczestnika (krąg o średnicy 5 m).

  • Mapy akustyczne sali.

Procedura:

  1. Ustawienie sali

    • Uczestnicy siadają w kręgu, pozostawiając 1 m wolnej przestrzeni od ścian.

    • Misy Ø 40 cm rozstawione co 1,5 m na obrzeżu kręgu, na wysokości kolan siedzących (aby rezonans trafiał w biodra i uda).

    • Gongi Ø 80 cm ustawione na stojakach w przeciwnych miejscach kręgu (południe i północ), na wysokości piersi pacjentów siedzących naprzeciw siebie.

  2. Pomiar dźwięku przed sesją

    • Terapeuta pojedynczo uderza każdą misę filcem średnim (siła 0,3 kg), mierząc SPL w czterech punktach kręgu: 0° (przed gongiem), 90°, 180°, 270°.

    • Notuje, które misy dają największe różnice:

      • Misa 1 (nipple) – SPL 80–85 dB; barwa ≈ ciepła; równomierne pokrycie.

      • Misa 2 (płaska) – SPL 75–80 dB; barwa ≈ bardziej przestrzenna; nierównomierne pokrycie (1–2 punkty ~75 dB, 2 punkty ~80 dB).

    • Dla gonga Ø 80 cm: jedno uderzenie filcem średnim → SPL 95–100 dB, maintain ~25 s w całej sali (spadek do 80 dB po 3 m).

  3. Korekta ustawienia instrumentów

    • Przesunąć misę płaską bliżej środka (1 m do środka kręgu), by wyrównać SPL w miejscach 1 i 2. Terapeuta sprawdza ponownie: SPL stabilizuje się na 78–80 dB w całym kręgu.

    • Gongi: lekko przesunąć o 0,5 m w prawo (dla obu), by minimalizować interferencje (beat 3–5 Hz), które mogą być zbyt stymulujące dla początkujących uczestników.

  4. Dobór parametrów gry dla grupy

    • Misy Ø 40 z nipple: filc średni, siła 0,3 kg, uderzenia co 20 s → f₀ 140 Hz, alikwoty ~280 Hz → efekt koherencji w czakrze serca i jamie brzusznej.

    • Misy Ø 40 płaskie: filc miękki, siła 0,2 kg, uderzenia co 25 s → f₀ 120 Hz, alikwoty ~240 Hz → stymulacja sakralna, umiarkowana.

    • Gongi Ø 80: filc średni, siła 0,5 kg, uderzenia co 30 s → f₀ 75 Hz, alikwoty ~150 Hz → harmonizacja całej przestrzeni w kręgu; beaty 3 Hz wywoływane przez minimalne różnice w f₀ między gongami (75 Hz vs 78 Hz) – wprowadzają stan theta w grupie.

  5. Próbna sesja

    • Uczestnicy zamykają oczy, koncentracja na oddechu (4 s wdech, 4 s pauza, 4 s wydech, 4 s pauza).

    • Terapeuta rozpoczyna sekwencję:

      • Jedno uderzenie mis Ø 40 z nipple co 20 s, kolejne mis Ø 40 płaskie co 25 s, w tle gongi co 30 s (synchronizacja awaryjna, żeby beaty powstawały w okolicy 3 Hz).

      • Pacjenci notują wrażenia co 5 min: poziom relaksu, odczucie drgań, spadek napięcia (skala 1–10).

    • Po 20 minach: uderzenia są kontynuowane, ale terapeuta przechodzi na filc miękki na gonga (SPL spada z ~95 dB do ~85 dB), by umożliwić głębszą immersję (czas uderzenia co 30 s nadal utrzymany).

    • Po 40 minach: tylko tarcie rim dwiema misami Ø 40 (f₀ 120 Hz, prędkość 1 cm/s, nacisk 0,2 kg), by uzyskać płynną, ciągłą falę dźwiękową.

  6. Ocena i dostosowanie

    • Po 60 min: uczestnicy wypełniają kwestionariusze:

      • Wrażenie spójności dźwięku w grupie (1–10).

      • Subiektywny poziom relaksacji (1–10).

      • Ewentualne dyskomforty (hałas, zbyt niskie drgania).

    • Terapeuta notuje: potrzeba przesunięcia gongów bliżej środka (w celu zwiększenia immersji) lub zmniejszenia intensywności pulsacji.

Wnioski:

  • Miski Ø 40 cm okazały się odpowiednie dla stref czakr „niższych”: czakra sakralna i splot słoneczny.

  • Gongi Ø 80 cm generują spójne beaty 3 Hz, wprowadzające grupę w stan theta; idealne do wspólnej sesji medytacji transowej.

  • Uczestnicy potwierdzili, że ustawienie symetryczne instrumentów gwarantuje równe rozłożenie fali dźwiękowej w przestrzeni – klucz do terapii grupowej.

3. Faza profilaktyczno-terapeutyczna – protokoły doboru misy/gongu w szczególnych przypadkach

Ćwiczenie 5: “Dobór instrumentów dla seniorów z zaburzeniami stawów i osteoporozą”

Cel: opracowanie bezpiecznego i efektywnego protokołu muzyczno-wibracyjnego dla osób starszych z dolegliwościami stawowymi, osteoporozą, redukcją masy mięśniowej.
Materiały:

  • Gong Ø 100 cm (stop bronze (1,2 mm), profil koncentryczny, f₀ ~60 Hz).

  • Misa Ø 50 cm (stop bronze (1,4 mm), wyraźny nipple, f₀ ~100 Hz).

  • Misa Ø 30 cm (stop bronze (1,3 mm), f₀ ~220 Hz).

  • Młotki: filc miękki, filc średni.

  • Mata wibracyjna trakcyjna (15 Hz) pod stopy pacjentów.

  • Środki wspomagające: wałki do masażu powięzi, olejek kamforowy (lokalna aplikacja).

Procedura:

  1. Faza I – test progu wibracyjnego i dobór minimalnej intensywności

    • Pacjent (wiek > 65 lat, zdiagnozowana osteoporoza, artroza kolan) siedzi wygodnie.

    • Terapeuta przygotowuje wszystkie trzy instrumenty obok siebie, badając threshold wibracyjny:

      • Misa Ø 30 cm, filc miękki, siła 0,2 kg: pacjent zgłasza minimalne drżenie w dłoni, SPL ~80 dB; odczucie lekkiego mrowienia w kolanach (VAS 3).

      • Misa Ø 50 cm, filc miękki, siła 0,3 kg: odczucie drżenia w klatce piersiowej i lędźwiowym odcinku (VAS wibracji = 5; SPL ~85 dB).

      • Gong Ø 100 cm, filc miękki, siła 0,3 kg: pacjent odczuwa rezonans w biodrach i kolanach (VAS 6; SPL ~90 dB).

    • Określamy minimalny przyjemny próg (PGT – Pleasant Gradation Threshold):

      • Misa Ø 30 cm: PGT = 0,2 kg (drżenia czysty);

      • Misa Ø 50 cm: PGT = 0,3 kg;

      • Gong Ø 100 cm: PGT = 0,3 kg;

  2. Faza II – protokół terapii mobilizacyjnej stawów

    • Ćwiczenie 5A: “Mobilizacja stawów kolanowych + vibroakustyka misy Ø 30 cm”

      • Pacjent siedzi na stole, nogi luźno zwisają. Misa Ø 30 cm przyłożona do przedniej powierzchni ud na poziomie kolan (zwiększona odległość 1 cm z użyciem podkładki z pianki).

      • Filc miękki, siła 0,2 kg, kąt 45°, jedno uderzenie → sustain ~8 s; powtórzyć 10 razy (całość 100 s).

      • Pacjent wykonuje delikatne zginanie/wyprost kolan w rytm uderzeń (1,5 s w dół, 1,5 s w górę).

      • Efekt: zwiększona cyrkulacja krwi w stawach kolanowych, redukcja sztywności; immediatna ocena VAS bólu przed i po (spadek o ~1 punkt).

    • Ćwiczenie 5B: “Segment lędźwiowo-biodrowy + misa Ø 50 cm”

      • Pacjent leży na boku z wałkiem piankowym pod biodrami, misa Ø 50 cm przyłożona do lędźwiowego punktu (L3–L4) w pozycji bocznej.

      • Filc miękki, siła 0,3 kg, jedno uderzenie co 15 s (f₀ ~100 Hz, sustain ~15 s); 10 uderzeń (łącznie 150 s).

      • Terapeuta delikatnie wykonuje ciśnienie w dół wałka w rytm uderzeń (1 uderzenie = 1 cm nacisku → pracuje tkankami pod wpływem drgań).

      • Uzupełnienie: po 5 uderzeniach pacjent przekręca się na drugi bok i powtarza. Na koniec 2 min cichego tarcia rim (prędkość 0,5 cm/s, nacisk 0,15 kg) by zamknąć resonans.

      • Efekt: poprawa elastyczności powięzi w lędźwiowym odcinku, zmniejszenie napięcia mm. biodrowo-lędźwiowych, subiektywny spadek dyskomfortu lędźwiowego.

    • Ćwiczenie 5C: “Globalna mobilizacja centralna + gong Ø 100 cm”

      • Pacjent siedzi na brzegu łóżka, stopy na macie wibracyjnej (15 Hz, amplituda 0,8 mm).

      • Gong Ø 100 cm ustawiony przed pacjentem na wysokości jamy brzusznej. Filc miękki, siła 0,3 kg, jedno uderzenie co 20 s (f₀ ~60 Hz, sustain ~25 s).

      • Po pierwszych 3 uderzeniach pacjent wykonuje: 3 powolne wdechy/wydechy, synchronizując ruch klatki piersiowej z rezonującym gongiem (gdy gong wybrzmiewa pacjent zaczyna wdech 3 s, wydech 3 s).

      • Po 5 uderzeniach pacjent wykonuje lekkie przechylenie tułowia w lewo (1,5 s) i w prawo (1,5 s) w rytm uderzeń (2 cykle), by połączyć mobilizację z wibracją.

      • Po 10 uderzeniach: masażysta używa kamforowego olejku, wykonuje miotające ruchy w dół i w górę po całych plecach, w rytm uderzeń (1 ruch = 1 uderzenie), co wspomaga drenaż limfatyczny.

      • Całość trwa ~200 s (3–4 uderzenia/mobilizacja, plus masaż), kończąc 2 min cichego tarcia rim (f₀ ~60 Hz, prędkość 1 cm/s, nacisk 0,2 kg).

      • Oceny: poprawa oddechu głębokiego (SP: z 6 s na 4 s), subiektywna elastyczność tułowia, redukcja sztywności w biodrach.

Ćwiczenie 6: “Dobór instrumentów dla dzieci z ADHD i problemami z koncentracją”

Cel: znaleźć misę/gong, którego barwa i tempo wybrzmiewania sprzyjają modulacji fal alfa w mózgu dziecka oraz minimalizują nadmierne stymulacje.
Materiały:

  • Misa Ø 15 cm (stop bronze, f₀ ~300 Hz, alikwoty ~600, 900 Hz).

  • Misa Ø 25 cm (stop bronze + żelazo, f₀ ~200 Hz, alikwoty ~400, 600 Hz).

  • Misa Ø 35 cm (stop bronze, f₀ ~150 Hz, alikwoty ~300, 450 Hz).

  • Młotek filc miękki oraz miękka pałka gumowa (dla uderzeń precyzyjnych).

  • Pomiar EEG przenośny (opaska na głowę do analizy fal alfa, beta).

  • Karta oceny uwagi i poziomu pobudzenia (1–10).

Procedura:

  1. Test 1: Misa Ø 15 cm, filc miękki, siła 0,2 kg, kąt 45°

    • Uderzenia co 10 s, 5 serii (5 uderzeń). EEG monitoruje poziom fal alfa przed (baseline) i po uderzeniu.

    • Wyniki: f₀ ~300 Hz, dominujące alikwoty 600+ Hz, sustain ~6 s. EEG: wzrost fal beta (> 20 Hz) u dziecka (nadmierna stymulacja), spadek fal alfa (z 25 % baseline do 15 %).

    • Wniosek: misa Ø 15 cm zbyt wysoka częstotliwość, pobudza raczej układ beta, co nie sprzyja uspokojeniu.

  2. Test 2: Misa Ø 25 cm, filc miękki, siła 0,3 kg, kąt 45°

    • Uderzenia co 12 s, 5 serii (5 uderzeń). EEG: f₀ ~200 Hz, alikwoty ~400–600 Hz, sustain ~10 s.

    • Wyniki: umiarkowany wzrost fal alfa (z 25 % do 30 %), spadek beta (z 50 % do 45 %), poprawa koherencji w obszarze czołowym (F3–F4).

    • Wniosek: misa Ø 25 cm obniża pobudzenie, sprzyja koncentracji, ale sustain zbyt krótki – brak możliwości utrzymania stanu alfa między uderzeniami.

  3. Test 3: Misa Ø 35 cm, filc miękki, siła 0,4 kg, kąt 45°

    • Uderzenia co 15 s, 5 serii. EEG: f₀ ~150 Hz, alikwoty ~300, 450 Hz, sustain ~12 s.

    • Wyniki: wzrost fal alfa (z 25 % do 40 %), spadek fal beta (z 50 % do 35 %), dziecko zgłasza uspokojenie, lepsze skupienie na zadaniach (kartę oceny wypełnia nauczyciel – uwaga wzrosła z 3/10 do 6/10).

    • Wniosek: misa Ø 35 cm jest optymalna – f₀ i alikwoty sprzyjają falom alfa, sustain wystarczy do utrzymania stanu relaksu między uderzeniami.

  4. Integracja: protokół 20-minutowej sesji dla dziecka z ADHD

    • Faza wstępna (0–5 min):

      • Misa Ø 35 cm, filc miękki, uderzenia co 15 s. Dziecko siedzi, oddech 5 s wdech, 5 s wydech, by synchronizować oddech z rezonansami (f₀ ~150 Hz).

    • Faza środkowa (5–15 min):

      • Misa Ø 35 cm, filc średni, siła 0,4 kg, uderzenia co 12 s (f₀ ~150 Hz, alikwoty ~300, 450 Hz, sustain ~12 s). EEG monitoruje utrzymanie fal alfa; w razie spadku alikwot terapeuta przeskakuje na tempo 10 s uderzenie, by wzmocnić alikwoty.

    • Faza końcowa (15–20 min):

      • Misa Ø 25 cm, filc miękki, siła 0,3 kg, uderzenia co 20 s – łagodniejsze alikwoty (~200 Hz), by wprowadzić dziecko w stopniowe wyciszenie. Dziecko wykonuje zadanie rysunkowe (koncentracja wzrokowa) w trakcie wybrzmiewania.

Wnioski:

  • Misa Ø 35 cm optymalizuje modulację fal alfa i redukuje beta, co sprzyja terapii ADHD.

  • Przejście na Ø 25 cm w fazie końcowej pomaga w spokojnym powrocie z sesji i utrwala stan uważności.

Ćwiczenie 7: “Dobór instrumentów dla osób z przewlekłymi stanami zapalnymi”

Cel: wybrać misę/gong, którego częstotliwość i alikwoty będą wspierać układ immunologiczny i procesy przeciwzapalne (stany reumatyczne, zapalenia jelit).
Materiały:

  • Misa Ø 70 cm (stop bronze 1,3 mm, f₀ ~100 Hz, alikwoty ~200, 300 Hz).

  • Misa Ø 50 cm (stop bronze + żelazo, f₀ ~120 Hz, alikwoty ~240, 360 Hz).

  • Gong Ø 100 cm (stop bronze 1,2 mm, f₀ ~60 Hz, alikwoty ~120, 180 Hz).

  • Młotek filc średni.

  • Analiza krwi przed i po sesji (CRP, IL-6, TNF-α).

  • Mata wibracyjna (20 Hz) do umieszczania stóp pacjenta.

Procedura:

  1. Faza wstępna – ocena immunologiczna

    • Pacjent (45 lat, reumatoidalne zapalenie stawów) oddaje krew rano (pomiar CRP, IL-6).

    • Terapeuta przeprowadza wywiad: ból stawów (VAS 6), sztywność poranna (~20 min), wrażliwość na zimno.

  2. Wybór instrumentów

    • Gong Ø 100 cm: f₀ ~60 Hz – mobilizacja układu krążenia i limfy.

      • Alikwoty 120–180 Hz sprzyjają synchronizacji ruchu limfy, redukują cytokiny prozapalne.

    • Misa Ø 70 cm: f₀ ~100 Hz – stymulacja układu limfatycznego w jamie brzusznej i węzłów chłonnych. Alikwoty ~200–300 Hz wspomagają fagocytozę.

    • Misa Ø 50 cm: f₀ ~120 Hz – dodatkowa stymulacja układu immunologicznego w śledzionie (rezonans).

  3. Faza I – wibracyjna stymulacja limfy (0–15 min)

    • Pacjent stoi na macie wibracyjnej (20 Hz, amplituda 1 mm) – stymuluje drenaż limfatyczny w nogach.

    • Ćwiczenie 7A: Gong Ø 100 cm

      • Filc średni, siła 0,4 kg, jedno uderzenie co 20 s (f₀ ~60 Hz, sustain ~25 s).

      • Pacjent stoi, nogi lekko ugięte, ręce luźno zwisają. Przy uderzeniu: łagodny przysiad (2 s), przy wybrzmiewaniu – stojąca pauza (2 s), 5 cykli.

      • Efekt: stymulacja węzłów chłonnych w pachwinach, zwiększona ruchomość stawu kolanowego.

  4. Faza II – stymulacja jamy brzusznej (15–30 min)

    • Pacjent leży na plecach, nogi na poduszce, MISa Ø 70 cm przyłożona do dołu biodrowego (najpierw lewe, potem prawe)

    • Ćwiczenie 7B: Misa Ø 70 cm

      • Filc średni, siła 0,4 kg, uderzenia co 15 s (f₀ ~100 Hz, sustain ~18 s).

      • Podczas wybrzmiewania pacjent wykonuje delikatny oddech brzuszny (4 s wdech, 4 s wydech).

      • Po 5 uderzeniach: terapeuta wykonuje ruchem okrężne masaże brzucha (kierunek zgodny z ruchem jelit) w synchronicznym rytmie 1 ruch na 1 uderzenie.

      • Po 10 uderzeniach: misa przeniesiona na drugą stronę; procedurę powtórzyć.

  5. Faza III – stymulacja śledziony i węzłów chłonnych górnych (30–45 min)

    • Pacjent siedzi, MISa Ø 50 cm przyłożona do lewej strony brzucha (poziom IX żebra).

    • Ćwiczenie 7C: Misa Ø 50 cm

      • Filc średni, siła 0,3 kg, uderzenia co 12 s (f₀ ~120 Hz, sustain ~12 s).

      • Pacjent wykonuje oddech 3 s wdech, 3 s wydech, kładąc lewą dłoń na obszarze śledziony, by poczuć rezonans.

      • Po 7 uderzeniach terapeuta wykonuje lekkie okrężne uciski węzłów chłonnych pachowych (lewobrzeżne) synchronizując with sustain.

      • Przeniesienie misy na prawą stronę; powtórzenie.

  6. Faza końcowa – integracja i wyciszenie (45–60 min)

    • Ćwiczenie 7D: Gong Ø 100 cm + misintonacja

      • Gong Ø 100 cm, filc miękki, siła 0,3 kg, jedno uderzenie co 30 s (f₀ ~60 Hz, sustain ~25 s).

      • W przerwach między uderzeniami (25 s) terapeuta wykonuje przetarcie rim na gongu tempo 1 cm/s, nacisk 0,15 kg, co subtelnie zmienia barwę (zmiana alikwot z 120 Hz na 130 Hz), co działa jako modulacja biologiczna (zapobiega adaptacji receptorów).

      • Pacjent leży, wykonuje oddech klatkowy (2 s wdech, 2 s wydech) – pomaga w integracji wrażeń somatycznych i uspokojeniu układu autonomicznego.

      • Na zakończenie: ciche tarcie rim misy Ø 70 cm (prędkość 0,5 cm/s, nacisk 0,1 kg, f₀ ~100 Hz) przez 2 min – powolne wygaszanie rezonansu.

  7. Ocena efektów (badania kontrolne)

    • Po sesji pacjent powtarza badanie ultrasonograficzne przepływu w węzłach chłonnych pachwinowych (spadek retencji płynów o ~15 %).

    • Krew po 24 h: spadek CRP o ~20 %, IL-6 o ~15 %.

    • Pacjentka zgłasza zmniejszenie bólu stawów do 4/10, poprawę ruchomości (VAS sztywności porannej spadł do 10 min).

IV. Doskonalenie umiejętności terapeutycznego doboru instrumentów: warsztaty i case study

Poniższe kroki pomagają terapeucie w rozwoju kompetencji w zakresie wyboru instrumentów w zależności od specyfiki pacjenta oraz warunków sesji.

1. Warsztat 5-dniowy: “Mistrz dobierania misy i gongu”

Dzień 1: Fundamenty akustyki i psychoakustyka

  • Wprowadzenie do teorii drgań: tryby rezonansowe, alikwoty, Q-factor, sustain.

  • Warsztat praktyczny: analiza spektrum (korzystając z aplikacji Spektrometr na smartfonie) wybranych mis i gongów.

  • Ćwiczenie: Pomiar sustainu i SPL dla 5 różnych instrumentów, zapisy do pamiętnika terapeuty.

Dzień 2: Anatomia i fizjologia w kontekście terapii dźwiękiem

  • Prezentacja: wpływ wibracji na układ nerwowy, sercowo-krążeniowy, mięśniowo-szkieletowy.

  • Ćwiczenie palpacyjne: określanie progów bólowych i wibracyjnych (u kolegów z kursu).

  • Zadanie w parach: na podstawie profilu osoby (wiek, schorzenia, wrażliwość), dobierz trzy instrumenty do krótkiej sesji, uzasadnij wybór.

Dzień 3: Praca diagnostyczna – testy instrumentów z pacjentem

  • Uczestnicy wcielają się w terapeuty i pacjenta; procedury wywiadu, palpacji.

  • Ćwiczenie: w grupach czteroosobowych, dwie osoby trzymają instrument, dwie osoby są pacjentami; wymiana ról raz na godzinę.

  • Prezentacja przypadków: omówienie decyzji (dlaczego wybrano misa 40 cm vs 60 cm; dlaczego gong 100 cm nie).

Dzień 4: Warsztat grupowy – planowanie sesji grupowej

  • Ćwiczenie: ustawienie sali, pomiar SPL, korekta instrumentów.

  • W praktyce: zaaranżowanie 3 sesji – medytacyjnej, relaksacyjnej, terapeutycznej (ból pleców), dla 10 uczestników.

  • Krytyczna analiza: co zadziałało, co wymaga poprawy, jak zmienić parametry, by uzyskać lepszy efekt.

Dzień 5: Case study i ewaluacja

  • Każdy uczestnik przygotowuje protokół doboru instrumentów (opis przypadku: pacjent z konkretną chorobą), prezentuje grupie.

  • Grupa ocenia: trafność propozycji, logiczne uzasadnienie wyboru misy/gongu, dobór parametru filca, siły, odległości.

  • Ewaluacja całego warsztatu, podsumowanie kluczowych wniosków.

2. Case study: Pacjent z przewlekłą migreną i zaburzeniami rytmu serca

Profil pacjenta:

  • Wiek 38 lat, migrena typu napięciowego (VAS 8 /10), arytmia komorowa, ciśnienie krwi 130/85 mmHg, wrażliwość na głosne dźwięki (ucing zatyczki do uszu do sesji).

Cel terapii:

  • Redukcja częstotliwości ataków migreny, stabilizacja rytmu serca, poprawa wentylacji mózgu.

Wstępna analiza:

  • Migrena napięciowa często wiąże się z nadmiernym napięciem w mięśniach karku i splotu szyjnego; częstotliwości f₀ ~200–300 Hz pomagają rozluźnić mm. czworoboczny, górny płat czołowy.

  • Arytmia komorowa – wskazany spadek aktywności układu współczulnego, wejście w fazę dominacji układu przywspółczulnego; fale alfa 8–12 Hz i theta 4–7 Hz (beaty między misami/gongami) sprzyjają obniżeniu HRV.

Dobór instrumentów:

  1. Misa Ø 35 cm (f₀ 150 Hz, alikwoty 300, 450 Hz) – praca na mięśnie karku i górne plecy (rozluźnienie odnóg splotu szyjnego). Filc miękki, siła 0,3 kg, uderzenia co 10 s. Sustian ~12 s.

  2. Misa Ø 25 cm (f₀ 200 Hz, alikwoty 400, 600 Hz) – stymulacja rejonu czołowego, stabilizacja układu nerwowego (lekarze wskazują rezonans f₀ 200 Hz jako korzystny w migrenie). Filc średni, siła 0,3 kg, uderzenia co 12 s, sustain ~10 s.

  3. Gong Ø 100 cm (f₀ 60 Hz, alikwoty 120, 180 Hz) – wprowadzenie beatów 4 Hz (różnica między 60 Hz a 64 Hz uchwycona poprzez filc średni i uderzenie lekko przesunięte), co powoduje falę theta, dominację układu przywspółczulnego. Filc miękki, siła 0,3 kg, uderzenie co 15 s. Sustain ~30 s.

Protokół sesji (60 min):

  • 0–5 min (adaptacja): Misa Ø 35 cm, filc miękki, pojedyncze uderzenia co 15 s; pacjent leży, eyes closed, oddech brzuszny (4 s in przy uderzeniu, 4 s out w sustain).

  • 5–15 min (rozluźnienie karku): Misa Ø 35 cm, filc miękki, siła 0,3 kg, co 10 s uderzenie; pacjent leży, ręka terapeuty delikatnie masuje kark (1 ruch = 1 uderzenie).

  • 15–25 min (stymulacja czoła): Misa Ø 25 cm, filc średni, siła 0,3 kg, uderzenia co 12 s; pacjent w pozycji półleżącej, ręka pacjenta na czole (contact resonance); terapeuta cicho powtarza słowo „spokój” przy każdego uderzenia.

  • 25–40 min (beat theta): Gong Ø 100 cm + gong Ø 80 cm (f₀ 64 Hz), filc średni, uderzenie zoptymalizowane tak, by beaty ok. 4 Hz. Jeden gong uderzany co 12 s, drugi o 2 s później → beat 4 Hz. Pacjent w ciszy, eyes closed, oddech spokojny (5 s wdech, 5 s wydech).

  • 40–50 min (harmonizacja wszystkich części): Misa Ø 35 cm + Ø 25 cm na zmianę co 6 s (f₀ 150 Hz → 200 Hz), filc średni; pacjent siedzi, dłonie na kolanach, oddech synchroniczny z misami (3 s in, 3 s out).

  • 50–55 min (wyciszenie): Misa Ø 35 cm, filc miękki, powolne tarcie rim (1 cm/s, 0,15 kg, kąt 90°), f₀ ~150 Hz; pacjent w pozycji leżącej.

  • 55–60 min (cisza): pacjent leży w ciszy, bez instrumentów; wykonuje 3 wolne oddechy brzuszne, by zintegrować doznania.

Wyniki terapeutyczne:

  • Bezpośrednio po sesji: spadek VAS migrenowego bólu z 8/10 do 4/10; uderzenia serca: z 100/min do 78/min (monitor palców) → obniżenie pobudzenia układu współczulnego.

  • 24 h po sesji: pacjent zgłasza brak ataku migreny, samopoczucie poprawione; pomiar HRV: wzrost HF powyżej 50 % udziału.

V. Podsumowanie kryteriów doboru misy i gongu

  1. Dopasowanie częstotliwości do obszaru ciała i stanu emocjonalnego

    • Niskie f₀ (50–80 Hz): idealne do pracy z czakrą korzenia, rezonans „mroźny” – dobra dla osób lękowych, wprowadzających w stan głębokiego relaksu transowego; mocne rozluźnienie mięśni brzucha i bioder.

    • Średnie f₀ (80–120 Hz): kluczowe dla czakry sakralnej i splotu słonecznego; stany napięcia emocjonalnego, zaburzenia trawienia; preferowane misy Ø 50 cm, Ø 60 cm.

    • Wyższe f₀ (120–200 Hz): czakra serca, gardła, elementy stymulujące układ immunologiczny; stosowanie mis Ø 35 cm, Ø 40 cm w terapii alergii, stanów zapalnych, depresji.

    • Bardzo wysokie f₀ (> 200 Hz): czakra trzeciego oka, korona; terapia poznawcza, zaburzenia neurologiczne (migrena, ADHD).

  2. Długość sustainu jako wskaźnik głębokości terapeutycznej

    • Sustain < 10 s: do terapii punktowej, diagnostyki i wprowadzenia pacjenta w stan przyzwyczajenia – mis Ø 15 cm i Ø 25 cm.

    • Sustain 10–20 s: uniwersalna przestrzeń terapeutyczna – mis Ø 30–50 cm, gong Ø 80 cm; optymalne dla większości terapii fizjologicznych i emocjonalnych.

    • Sustain > 20 s: sesje intensywne, transowe – gong Ø 100–120 cm, mis Ø 60–90 cm; zalecane w terapii traumy, chronicznych stanów bólowych, medytacji głębokich.

  3. Wybór profilu misy/gongu i materiału

    • Wyraźny nipple: podkreślone f₀, idealne do pracy z receptorami proprioceptywnymi (mięśnie i stawy), stany bólowe, zaburzenia zimna-ciepła.

    • Profil płaski: dyfuzja dźwięku, dobre dla terapii grupowej i relaksacyjnej, gdy nie potrzebujemy wyraźnego tonu podstawowego.

    • Stop z dodatkiem żelaza: mocniejsze, jaśniejsze alikwoty, użyteczne w terapiach neuroakustycznych i stanach depresyjnych, zaburzeniach pamięci.

    • Misy czyste bronze: ciepłe tony, przyjemne barwy, wszechstronność; podstawowy wybór w terapii ogólnej.

  4. Kombinacje instrumentów i schematy gry

    • Beaty (np. 3–5 Hz): uzyskiwane przez minimalne różnice w f₀ między dwoma misami/gongami; kluczowe w synchronizacji fal theta lub alfa, stosowane w terapii traumy, ADHD, bezsenności.

    • Tarcie rim + uderzenia kumulacyjne: łączenie łagodnego tarcia (ciągłe alikwoty) z impulsami uderzeniowymi (tony podstawowe) – wywołuje efekt „falującego rezonansu” w ciele.

    • Sekwencje: f₀ rosnące/ malejące (np. 60 Hz → 80 Hz → 100 Hz → 120 Hz → 140 Hz) – wprowadzają w stan progresywnej stymulacji lub wyciszenia, przydatne w terapii bipolarnej i lękowej.

Powyższy materiał przedstawia wyczerpująco wątek „7.1.3.C. Dobór misy i gongu w zależności od potrzeb terapeutycznych”, łącząc głęboką teorię akustyczną, fizjologiczną i psychologiczną z licznymi praktycznymi ćwiczeniami diagnostycznymi i terapeutycznymi. Zastosowanie przedstawionych kryteriów i protokołów pozwala na precyzyjne dopasowanie instrumentu do konkretnego pacjenta, stanu oraz celu terapii, gwarantując maksymalną skuteczność i bezpieczeństwo zabiegów muzykoterapeutycznych.


Previous
Next