Poprzedni
Następny

5. Korzyści z refleksji nad własną praktyką terapeutyczną

Refleksja nad prowadzonymi sesjami jest kluczowym narzędziem samodoskonalenia muzykoterapeuty. Umożliwia nieustanne podnoszenie jakości interwencji, dostosowywanie technik do zmieniających się potrzeb pacjenta i rozwijanie własnej wrażliwości klinicznej.

Szczegółowa teoria

  1. Mechanizm uczenia się eksperckiego

    • Według modelu D. Kolba, cykl uczenia się składa się z czterech faz: doświadczenia bezpośredniego, refleksji „co się wydarzyło?”, konceptualizacji „dlaczego tak się stało?”, testowania w praktyce. Regularna refleksja zamyka pętlę cyklu Kolba, pozwalając na przekształcenie doświadczeń w stabilne umiejętności.

  2. Metapoznanie i samoświadomość

    • Refleksja rozwija metapoznanie: zdolność myślenia o własnym procesie terapeutycznym, monitoring stosowanych technik oraz emocjonalne „czytanie” własnych reakcji (np. napięcia, entuzjazmu).

  3. Redukcja uprzedzeń i „ślepych punktów”

    • Weryfikacja własnych przekonań i założeń (np. o efektywności konkretnego instrumentu) pomaga eliminować schematy myślenia, które mogą ograniczać skuteczność.

  4. Budowa empatii i etycznego zaangażowania

    • Głębokie przepracowanie zarejestrowanych sytuacji – zwłaszcza trudnych lub konfliktowych – wzmacnia empatię wobec pacjenta i uczy odpowiedzialnego zarządzania etycznymi wyzwaniami.

Ćwiczenia praktyczne

  1. Dziennik refleksji codziennej

    • Format: po każdej sesji wypełnij krótki szablon:

      1. Cel sesji

      2. Co się powiodło (3-5 punktów)

      3. Co zaskoczyło/stanowiło wyzwanie

      4. Co zmienię następnym razem

    • Cel: systematyczne gromadzenie danych o własnej praktyce.

  2. Technika „STOP-LOOK-LISTEN”

    • Krok 1 (STOP): zatrzymaj się zaraz po sesji i odetchnij.

    • Krok 2 (LOOK): przejrzyj notatki i nagranie wideo/dźwiękowe (jeśli dostępne) – zwróć uwagę na momenty napięcia lub entuzjazmu.

    • Krok 3 (LISTEN): zanotuj, jakie pytania pojawiły się w Twojej głowie (np. „dlaczego pacjent zareagował płaczem przy tym fragmencie?”).

  3. Mapa emocji terapeuty

    • Instrukcja: narysuj oś x (czas sesji), oś y (skala emocji: od zniechęcenia do entuzjazmu).

    • Zadanie: nanieś na wykres momenty silnych odczuć. Pod wykresem wpisz, co je wywołało.

    • Analiza: szukaj wzorców – czy emocje terapeuty korelują z emocjami pacjenta?

  4. Krąg refleksyjny w małej grupie

    • Format: 4–5 terapeutów, każda osoba ma 10 min na przedstawienie sytuacji z sesji.

      1. Opis interwencji

      2. Reakcje pacjenta

      3. Pytania i wątpliwości

    • Feedback: pozostali zadają pytania i dzielą się spostrzeżeniami, nie oceniając.

  5. Technika „Dziennik ——> Meta-dziennik”

    • Faza 1: przez tydzień pisz szczegółowe dziennikowe zapiski.

    • Faza 2: na podstawie wpisów stwórz „meta-dziennik” – wyciągnij 3 główne lekcje, 2 stałe wyzwania i 1 innowacyjny pomysł na rozwój.

  6. Ćwiczenie „Odwrócona rola”

    • Zadanie: z partnerem-bez pacjenta odtwórz fragment trudnej interwencji (np. improwizacja prowokująca silne emocje).

    • Refleksja: terapeuta obserwuje kolegę, notuje momenty, które według niego wymagałyby zmiany stylu prowadzenia, a potem dyskutują.

  7. Analiza literatury z perspektywy własnej praktyki

    • Format: co miesiąc wybierz jeden artykuł opisujący interwencję.

    • Ćwiczenia:

      1. Stwórz porównawczą tabelę: opis techniki vs. Twoja wersja wdrożona w poprzednim tygodniu.

      2. Oceniaj: co było zgodne, co różniło się i dlaczego, jakie wnioski dla Twojej przyszłej pracy.

  8. Wizualizacja procesów

    • Narzędzie: duża tablica lub flipchart.

    • Zadanie: ilustruj przebieg sesji w formie komiksu lub schematu blokowego, zaznacz momenty kluczowe.

    • Korzyść: zmusza do uproszczenia i nazwania kluczowych komponentów sesji.

  9. Eksperyment z narzędziami oceny

    • Metoda: wprowadź do swojej dokumentacji krótki kwestionariusz samooceny (np. 5 pytań Likerta o poczucie efektywności, komfort prowadzenia, zadowolenie pacjenta).

    • Ćwiczenie: po każdej sesji wypełnij kwestionariusz; raz w tygodniu analizuj trendy.

  10. Cykl „Plan–Działanie–Review”

    • Plan: przed sesją określ jedną technikę, którą chcesz przetestować.

    • Działanie: realizuj sesję, koncentrując się na tej technice.

    • Review: bezpośrednio po sesji spisz pierwsze wrażenia na kartce „plus–minus–pomysł”.

Regularna praktyka tych ćwiczeń rozwija zdolność do świadomej, konstruktywnej refleksji, podnosi jakość planowania i prowadzenia sesji oraz wspiera osobisty i zawodowy rozwój muzykoterapeuty, co ostatecznie wpływa na lepsze rezultaty terapeutyczne.


Poprzedni
Następny