4. Rejestrowanie i klasyfikacja interwencji terapeutycznych


Rejestrowanie interwencji terapeutycznych wymaga systematycznego opisu każdej czynności terapeuty: od momentu włączenia określonego instrumentu czy techniki po sposób, w jaki terapeuta wprowadza zmiany w dynamice, tempie czy formie. Klasyfikacja pozwala na późniejszą analizę skuteczności poszczególnych działań. Proponowany system obejmuje:

  1. Typ interwencji

    • Aktywna (np. improwizacja pacjenta z kierunkowaniem rytmicznym)

    • Reaktywna (np. modyfikacja fragmentu utworu pod wpływem zachowania pacjenta)

    • Pasywna (np. słuchanie terapeutyczne)

    • Wzmacniająca (np. wzmocnienie pozytywnej ekspresji głosowej pacjenta)

  2. Kanał działania

    • Ruchowo-perkusyjny (uderzenia w bęben, tapowanie)

    • Melodyczno-harmoniczny (granie akordów, linię melodyczną)

    • Wokalny (śpiew, tonacja)

    • Multisensoryczny (łączony z dotykiem, światłem)

  3. Funkcja terapeutyczna

    • Emocjonalna (wywołanie i modulacja afektu)

    • Poznawcza (utrwalanie schematów poznawczych)

    • Fizjologiczna (regulacja oddechu, napięcia mięśniowego)

    • Społeczna (budowanie kontaktu, koordynacja grupowa)

  4. Parametry jakościowe

    • Czas trwania (w sekundach/minutach)

    • Intensywność (subiektywna ocena pacjenta 1–5 lub miernik dźwięku dB)

    • Stopień udziału pacjenta (skala 0–3: brak, minimalny, umiarkowany, pełny)

Ćwiczenia praktyczne

  1. Tworzenie kodera interwencji

    • W parach: jedna osoba gra fragment improwizacji perkusyjnej, druga rejestruje interwencje według przygotowanej tabeli (typ, kanał, funkcja, czas trwania).

    • Po 5 min porównanie kodów i ustalenie wspólnego słownika definicji.

  2. Warsztat „Ręczne klastry interwencji”

    • Na dużej tablicy wypisanie wszystkich interwencji z ostatniej sesji (karteczki Post-it).

    • Uczestnicy grupują je według typu (aktywna, reaktywna etc.), a następnie każdą grupę dzielą na kanały działania.

    • Dyskusja: które grupy były najczęściej używane i dlaczego?

  3. Ćwiczenie „Opis bez oceny”

    • Terapeuta przeprowadza krótką sesję (3 min), podczas gdy drugi uczestnik notuje każdą interwencję opisowo, unikając słów wartościujących (np. zamiast „dobrze”, opis: „po 15 s wprowadził akord F-dur”).

    • Przekształcenie opisów na klasyfikację według schematu.

  4. Symulacja „Sekwencja interwencji”

    • Prowadzący prosi pacjenta o grę wolnej improwizacji.

    • Terapeuta co 30 s wprowadza nową technikę (np. nagłe crescendo, zaproszenie do śpiewu).

    • Zadanie asystenta: rejestracja momentu wstawienia interwencji i reakcję pacjenta (kanał funkcja, czas reakcji).

  5. Ćwiczenie „Analiza filmowa”

    • Ogląd grupowo 5-min materiał wideo z sesji.

    • Każdy uczestnik oznacza interwencje na indywidualnej karcie, potem porównanie klastrów (czy wszyscy zauważyli to samo?).

  6. Warsztat „Mapowanie interwencji na cele”

    • Przygotować arkusz: w kolumnach cele (emocjonalny, poznawczy, fizjologiczny, społeczny), w wierszach interwencje.

    • Zadanie: dla każdej interwencji przypisać 1–3 cele, a następnie ocenić, które cele są nadreprezentowane.

  7. Ćwiczenie „Kwestionariusz satysfakcji”

    • Po sesji pacjent wypełnia krótki formularz: które interwencje były dla niego najbardziej pomocne (skala 1–5) i dlaczego.

    • Terapeuta porównuje subiektywną ocenę z własną klasyfikacją.

  8. Symulacja “Zautomatyzowane kodowanie”

    • Przygotować prostą listę kodów (np. A1 – aktywna ruchowa emocjonalna; P2 – pasywna melodyczna poznawcza).

    • Ćwiczenie: w czasie rzeczywistym terapeuta wybiera kod i wklepuje go w arkusz podczas sesji, by wyrobić nawyk szybkiej rejestracji.

  9. Ćwiczenie „Analiza korelacji”

    • Na podstawie zarejestrowanych interwencji i notatek emocji (6.2.2.C) obliczyć, które interwencje najczęściej poprzedzają zmianę stanu emocjonalnego pacjenta.

    • Wspólne omówienie wyników i adaptacja planu kolejnych sesji.

  10. Warsztat „Ewolucja interwencji”

    • Uczestnicy budują chronologiczny schemat interwencji z trzech kolejnych sesji tego samego pacjenta.

    • Analiza: jak zmieniała się struktura interwencji w miarę postępów pacjenta?


Tak szczegółowe rejestrowanie i klasyfikacja interwencji stanowi podstawę dla świadomego, opartego na danych podejścia w muzykoterapii, umożliwiając terapeucie ciągłe udoskonalanie metod i mierzenie ich efektywności.