6.1.2. Prawo do prywatności i ochrony danych pacjentów
6. Prawo pacjenta do wglądu w swoje dane terapeutyczne
Podstawy prawne
-
W świetle RODO (art. 15) oraz krajowych ustaw o ochronie danych osobowych pacjent ma prawo uzyskać potwierdzenie, czy jego dane są przetwarzane, a następnie prawo wglądu w treść tych danych.
-
W polskich regulacjach (ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) pacjent może przeglądać dokumentację medyczną nieodpłatnie, a jej wydanie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od złożenia wniosku.
-
-
Cele prawa dostępu
-
Transparentność procesu leczenia: Pacjent rozumie, jakie interwencje zostały zapisane, jakie spostrzeżenia terapeutyczne odnotowano.
-
Korekta błędów: Możliwość zgłoszenia sprostowania nieścisłości lub literówek w dokumentacji.
-
Budowanie zaufania: Przejrzystość buduje poczucie partnerstwa w terapii.
-
Wzmocnienie autonomii: Pacjent staje się aktywnym uczestnikiem własnego leczenia, znając pełny obraz swojej historii terapeutycznej.
-
-
Zakres wglądu
-
Notatki sesyjne: Szczegółowe zapisy obserwacji, wniosków i zaleceń.
-
Kwestionariusze i testy: Wyniki psychometryczne, oceny skali lęku/depresji.
-
Plan terapii: Cele krótkoterminowe i długoterminowe, metody interwencji.
-
Korespondencja z innymi specjalistami: Informacje przekazywane w ramach multidyscyplinarnego zespołu (o ile pacjent wyraził zgodę).
-
Wyłącza się informacje dotyczące innych pacjentów (chronione tajemnicą innymi) oraz notatki o charakterze superwizyjnym, które nie są częścią oficjalnej dokumentacji.
-
-
Ograniczenia prawa dostępu
-
Jeśli ujawnienie całości dokumentacji zagrażałoby życiu lub zdrowiu pacjenta (np. w przypadkach zagrożenia samobójczego), terapeuta może najpierw przekazać dokumentację lekarzowi psychiatrze lub psychologowi i omówić sposób udostępnienia.
-
Możliwe częściowe odmowy lub odroczenie wydania informacji na maksymalnie 90 dni, jeśli wgląd może zaszkodzić pacjentowi lub osobom trzecim – każda odmowa musi być uzasadniona na piśmie.
-
Praktyczne ćwiczenia
-
Symulacja wniosku o wgląd
-
Uczestnicy w parach: jedna osoba odgrywa pacjenta, druga – terapeutę. Pacjent składa wniosek o wgląd do pełnej dokumentacji. Terapeuta dokumentuje przyjęcie wniosku, wyjaśnia procedurę (termin, zakres, formę wydania) i przygotowuje listę dokumentów do udostępnienia.
-
Cel: Wyćwiczyć komunikację proceduralną i formalności.
-
-
Analiza dokumentacji
-
Zadanie grupowe: otrzymujecie fragmenty fikcyjnych notatek sesyjnych oraz wyniki testów psychometrycznych. Zaznaczcie w nich elementy, które pacjent może nie rozumieć lub uznać za kontrowersyjne. Przygotujcie wersję „dla pacjenta” z dodatkowymi wyjaśnieniami terminów i ewentualnymi uproszczeniami.
-
Cel: Nauka tłumaczenia języka eksperckiego na zrozumiały dla pacjenta.
-
-
Procedura sprostowania danych
-
Scenariusz: pacjent znajduje błąd w dacie rozpoczęcia terapii lub nieaktualne dane kontaktowe. W zespole opracujcie wzór odpowiedzi na wniosek o sprostowanie, uwzględniając RODO i krajowe terminy (30 dni na odpowiedź).
-
Cel: Praktyka redagowania formalnej korespondencji zgodnej z wymogami prawnymi.
-
-
Warsztat komunikacji trudnej
-
Zadanie: pacjent składa wniosek o wgląd w dokumentację zawierającą wrażliwe uwagi o zachowaniach przemocowych (w ramach historii). Terapeuta musi omówić z pacjentem fragmenty mogące wywołać silne emocje, zaproponować wsparcie.
-
Cel: Ćwiczenie empatycznej rozmowy przy jednoczesnym respektowaniu prawa dostępu.
-
-
Przegląd procedur gabinetu
-
Zadanie indywidualne: sporządźcie w formie infografiki (na flipcharcie lub komputerze) procedurę przyjmowania, realizacji i archiwizacji wniosków o wgląd w dane. Uwzględnijcie terminy, odpowiedzialne osoby, formy wydania (elektroniczna PDF czy papierowa kopia).
-
Cel: Utrwalenie procesowego podejścia i jasny plan działania.
-
-
Etyczna refleksja po ćwiczeniu
-
Po każdym ćwiczeniu zapiszcie w trzech zdaniach, jak wykorzystacie tę procedurę w swojej codziennej praktyce, na jakie problemy możecie natrafić i jak je rozwiązać.
-
Te ćwiczenia oraz szczegółowa teoria pozwolą muzykoterapeutom nie tylko spełnić wymogi prawne, ale przede wszystkim zbudować kulturę transparentności i partnerstwa z pacjentem, co wzmocni zaufanie, poczucie bezpieczeństwa i zaangażowanie w proces terapeutyczny.