1.3.2. Muzykoterapia aktywna – definicja i zastosowanie
7. Grupy muzykoterapii aktywnej – zasady organizacji i prowadzenia sesji
1. Wprowadzenie do grup muzykoterapii aktywnej
Grupy muzykoterapii aktywnej są formą terapii, w której uczestnicy wspólnie angażują się w aktywne działania muzyczne, takie jak śpiew, gra na instrumentach, improwizacja czy tworzenie muzyki. Organizowane są z myślą o wsparciu emocjonalnym, rozwijaniu umiejętności społecznych oraz umożliwieniu wyrażania siebie poprzez muzykę w bezpiecznym, terapeutycznym środowisku.
2. Zasady organizacji grup muzykoterapii aktywnej
2.1. Dobór uczestników
Kluczowe jest dobranie uczestników na podstawie ich potrzeb terapeutycznych, wieku, możliwości muzycznych oraz celów, jakie chcą osiągnąć. Grupy mogą być jednorodne, np. dedykowane osobom z konkretnym schorzeniem (np. osoby z lękiem społecznym), lub zróżnicowane, co sprzyja nauce tolerancji i współpracy.
2.2. Wielkość grupy i czas trwania sesji
Optymalna liczba uczestników wynosi od 5 do 10 osób, co umożliwia aktywne zaangażowanie każdego członka grupy, a jednocześnie pozwala na budowanie interakcji między uczestnikami. Sesje trwają zazwyczaj od 45 minut do 1,5 godziny, aby umożliwić pełne zaangażowanie, ale bez przemęczania uczestników.
2.3. Przygotowanie przestrzeni terapeutycznej
Przestrzeń powinna być dostosowana do liczby osób i specyfiki działań muzycznych, wyposażona w odpowiednią ilość instrumentów oraz zapewniać komfort akustyczny. Ważne jest, aby miejsce było przyjazne i sprzyjało otwartości oraz twórczości, bez elementów rozpraszających uwagę.
3. Zasady prowadzenia sesji muzykoterapii aktywnej
3.1. Rola terapeuty
Terapeuta pełni rolę przewodnika, który inicjuje aktywności, wspiera proces grupowy, a jednocześnie pozostawia przestrzeń na spontaniczną ekspresję uczestników. Jego zadaniem jest utrzymanie równowagi między strukturą sesji a swobodą twórczą, zachęcając każdego uczestnika do aktywnego udziału i wyrażania emocji.
3.2. Wprowadzenie do sesji i rozgrzewka muzyczna
Sesja zazwyczaj zaczyna się od krótkiego wprowadzenia, w którym terapeuta omawia cel spotkania i proponuje prostą rozgrzewkę muzyczną, np. rytmiczne klaskanie lub śpiewanie powtarzalnych fraz. Tego rodzaju ćwiczenia pozwalają uczestnikom poczuć się swobodnie i otworzyć na doświadczenia muzyczne.
3.3. Aktywności grupowe: improwizacja i wspólne tworzenie
Główna część sesji skupia się na aktywnościach grupowych, takich jak improwizacja muzyczna, gra na instrumentach perkusyjnych lub tworzenie melodii w grupie. Terapeuta może zaproponować temat lub emocję, którą uczestnicy mają wyrazić poprzez muzykę, co sprzyja budowaniu więzi i zaufania między członkami grupy.
3.4. Podsumowanie sesji i refleksja
Końcowa część spotkania to czas na refleksję, podczas której uczestnicy mają możliwość podzielenia się swoimi odczuciami i wrażeniami z sesji. Terapeuta wspiera uczestników w omawianiu doświadczeń oraz pomaga im zauważyć, jak działania muzyczne mogą wspierać ich w życiu codziennym.
4. Korzyści terapeutyczne z udziału w grupach muzykoterapii aktywnej
4.1. Rozwój umiejętności społecznych i współpracy
Grupa muzykoterapeutyczna umożliwia rozwój kompetencji społecznych, takich jak komunikacja, empatia i współpraca. Uczestnicy uczą się słuchać innych, reagować na ich muzyczne impulsy oraz dostosowywać się do dynamiki grupy, co wspiera budowanie pozytywnych relacji interpersonalnych.
4.2. Wyrażanie emocji i samopoznanie
Muzykoterapia aktywna pozwala na bezpieczne wyrażanie emocji poprzez muzykę, co wspiera rozwój samoświadomości i umożliwia lepsze zrozumienie własnych przeżyć. Dzięki pracy grupowej uczestnicy mają szansę spojrzeć na swoje emocje z dystansu, a jednocześnie poczuć wsparcie innych.
4.3. Redukcja stresu i napięcia
Działania muzyczne, zwłaszcza te związane z rytmem i improwizacją, sprzyjają obniżeniu poziomu stresu i napięcia psychicznego. Wspólne granie na instrumentach perkusyjnych czy rytmiczne ćwiczenia oddechowe pozwalają na odprężenie, regulację emocji oraz poprawę samopoczucia.
5. Przykłady grup muzykoterapii aktywnej
5.1. Grupy dla osób z zaburzeniami lękowymi
W takich grupach uczestnicy mają możliwość pracy nad redukcją lęku poprzez działania rytmiczne i improwizacyjne. Muzykoterapia aktywna wspiera rozwój odwagi, zdolności do wyrażania siebie oraz ułatwia wyjście z izolacji społecznej.
5.2. Grupy dla młodzieży z problemami emocjonalnymi
W grupach dla młodzieży działania muzyczne są skoncentrowane na wyrażaniu i regulacji emocji. Praca nad współtworzeniem muzyki uczy młodych uczestników wyrażania siebie w sposób konstruktywny i wzmacnia ich poczucie własnej wartości.
5.3. Grupy terapeutyczne dla osób starszych
Grupy muzykoterapii aktywnej dla osób starszych skupiają się na podtrzymywaniu funkcji poznawczych i fizycznych, a także na budowaniu więzi społecznych. Wspólne śpiewanie i rytmiczne ćwiczenia stymulują pamięć, a jednocześnie pomagają w przezwyciężaniu uczucia samotności.
6. Podsumowanie
Grupy muzykoterapii aktywnej są skutecznym narzędziem wspierającym rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy uczestników. Dzięki twórczej i wspólnotowej naturze tej formy terapii pacjenci mają szansę na głęboką, autentyczną ekspresję siebie oraz nawiązywanie relacji, co sprzyja ich zdrowieniu i rozwojowi na wielu płaszczyznach.