4. Badania dodatkowe laboratoryjne

4.1. Przykłady laboratoryjnych badań dodatkowych

Oto kilka przykładów różnych badań laboratoryjnych wykonywanych w różnych specjalizacjach medycznych:

1. Hematologia:

  •  Pełna morfologia krwi (CBC): Ocenia ilość i morfologię różnych komórek krwi.
  • Oznaczenie poziomu hemoglobiny: Mierzy ilość hemoglobiny w krwinkach czerwonych.
  • Badanie osadu moczu: Ocenia obecność komórek, białka i innych substancji w moczu.

2. Chemia kliniczna:

  • Badanie poziomu glukozy: Pomiar stężenia glukozy we krwi, ważny dla diagnostyki cukrzycy.
  • Panel lipidowy: Mierzy poziomy cholesterolu, triglicerydów i innych lipidów w osoczu krwi.
  • Badanie czynności nerek: Ocenia funkcję nerek, mierząc poziomy kreatyniny i mocznika.

3. Mikrobiologia: 

  • Posiew bakteryjny: Wykrywa obecność bakterii w próbkach, na przykład z krwi, moczu czy płynu mózgowo-rdzeniowego.
  •  Testy antygenowe i serologiczne: Służą do identyfikacji infekcji wirusowych lub bakteryjnych.
  • Oznaczanie oporności bakterii: Określa wrażliwość bakterii na różne antybiotyki.

4. Genetyka medyczna: 

  • Badania PCR: Pozwala na identyfikację i analizę konkretnych fragmentów DNA.
  • Sekwencjonowanie DNA: Odczytuje sekwencję bazową DNA, co może pomóc w diagnozowaniu chorób genetycznych. 
  • Badania na obecność mutacji genetycznych: Wykrywają zmiany w sekwencji genów związane z chorobami genetycznymi.
5. Immunologia: Oznaczenie poziomu przeciwciał: Pomiar ilości przeciwciał w organizmie w odpowiedzi na infekcję lub szczepienie.

  • Badania autoimmunologiczne: Wykrywają obecność przeciwciał skierowanych przeciwko własnym komórkom. 
  • Badanie stężenia cytokin: Pomaga zrozumieć aktywność układu immunologicznego.

6. Endokrynologia:

  •  Oznaczenie poziomu hormonów: Mierzy ilość hormonów w krwi, takich jak TSH, kortyzol czy insulina.
  • Testy na obecność przeciwciał antytyreoidalalnych: Służą do diagnozowania chorób tarczycy.
  • Badanie poziomu hormonalnego w moczu: Ocenia wydalanie hormonów z organizmu.

7. Onkologia:

  • Badania markerów nowotworowych: Pomocne w diagnostyce i monitorowaniu nowotworów, np. PSA dla raka prostaty czy CA 125 dla raka jajnika.
  • Genetyczne badania nowotworowe: Identyfikacja zmian genetycznych związanych z rozwojem nowotworów.
  • Badania obrazowe: Chociaż to głównie techniki obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, są używane, wyniki badań laboratoryjnych wspierają diagnozę i ocenę zaawansowania choroby.

8. Reumatologia:

  • Badania na obecność przeciwciał przeciwjądrowych (ANA): Używane w diagnostyce chorób autoimmunologicznych.
  • Badania reumatoidalne (RF) i antyciała antycytrulinowe (CCP): Pomagają w diagnozie i monitorowaniu chorób reumatycznych, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów.

9. Kardiologia:

  • Troponiny: Pomocne w diagnozie zawału serca. 
  • Badania lipidowe: Oceniające poziomy cholesterolu, triglicerydów i innych lipidów związanych z ryzykiem chorób serca. 
  • Elektrolity: Badanie elektrolitów, takich jak potas czy magnez, ważne dla funkcji serca.

10. Neurologia: 

  • Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego: W diagnostyce chorób neurologicznych, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy stwardnienie rozsiane. 
  • Badania elektroencefalograficzne (EEG) i obrazowanie rezonansem magnetycznym (MRI): Chociaż nie są to tradycyjne badania laboratoryjne, są kluczowe dla diagnozy chorób neurologicznych.

11. Gastroenterologia: 

  • Badanie funkcji wątroby: Oznaczanie poziomów enzymów wątrobowych i bilirubiny.
  •  Badania na obecność markerów chorób zapalnych jelit: Takie jak kalprotektyna czy badanie przeciwciał anty-Saccharomyces cerevisiae (ASCA) w przypadku chorób zapalnych jelit.

12. Alergologia:

  • Testy alergiczne skórne: Oceniają reakcje skórne na alergeny. 
  • Badania krwi na obecność przeciwciał IgE: Pomocne w identyfikacji alergii.

13. Urologia:

  •  Badania nasienia: W diagnostyce płodności i ocenie zdrowia nasienia.
  • Badania moczu: Oceniające funkcję nerek i układu moczowego.

14. Pulmonologia: 

  • Spirometria: Pomiar pojemności płuc i innych parametrów funkcji oddechowej.
  • Badanie gazów krwi: Oceniające ilość tlenu i dwutlenku węgla we krwi.

15. Chirurgia:

  • Badanie krzepnięcia krwi: Przygotowujące do operacji, oceniające ryzyko krwotokowe.
  • Badanie grupy krwi i czynnika Rh: Konieczne przed przeprowadzeniem transfuzji krwi.

16. Endokrynologia Ginekologiczna:

  • Badanie hormonalne: Oceniające poziomy hormonów związanych z cyklem miesiączkowym. 
  • Badania na obecność infekcji układu rozrodczego: Przy diagnostyce chorób przenoszonych drogą płciową.

17. Transfuzjologia: 

  • Badania składu krwi: Oceniające ilość i jakość komponentów krwi przed przetaczaniem.
  • Badanie krwi na obecność przeciwciał: Wykonywane przed przetaczaniem krwi, by unikać reakcji immunologicznych.

18. Fizjoterapia:

  • Analiza składu ciała: Oceniająca proporcje masy tłuszczowej i mięśniowej.
  • Badania elektromiograficzne (EMG): Pomocne w ocenie funkcji mięśni i układu nerwowego.

19. Nefrologia:

  • Badanie przesiewowe funkcji nerek: Mierzy poziomy kreatyniny i mocznika we krwi. 
  • Badania immunologiczne w nefrologii: W celu diagnozy chorób autoimmunologicznych nerek.

20. Ortopedia:

  •  Badania radiologiczne: Takie jak zdjęcia rentgenowskie czy tomografia komputerowa, oceniające struktury koślawe i stawowe.
  • Badanie gęstości mineralnej kości: Pomaga w diagnozie osteoporozy.

21. Psychiatria: 

  • Badania hormonalne i neurochemiczne: W ocenie poziomów hormonów i neuroprzekaźników związanych z chorobami psychicznymi.
  • Badania obrazowe mózgu: MRI czy tomografia komputerowa, pomagające wykluczyć organiczne przyczyny zaburzeń psychicznych.

Różne dziedziny medycyny wykorzystują specyficzne badania laboratoryjne dostosowane do swoich potrzeb, co pomaga w dokładnej diagnozie, monitorowaniu leczenia oraz zrozumieniu mechanizmów chorób.