Muzykoterapia – prak ...

1.2.1.7.1. Wpływ muzyki na układ uwagowy
Muzyka odgrywa istotną rolę w stymulacji układu uwagowego w mózgu, który odpowiedzialny jest za selekcję informacji sensorycznych i utrzymywanie koncentracji na wybranych bodźcach. W korze przedczołowej i płatach ciemieniowych, które zarządzają funkcjami uwagowymi, dźwięki muzyczne aktywują mechanizmy przetwarzania bodźców. Muzyka, szczególnie o umiarkowanym tempie i niskim poziomie złożoności, może poprawiać zdolność do koncentracji, ponieważ redukuje tzw. obciążenie poznawcze, czyli ilość informacji przetwarzanych jednocześnie przez mózg.

1.2.1.7.2. Wzmacnianie kontroli uwagowej
Mechanizmy neuropsychologiczne wpływające na koncentrację są częściowo związane z aktywacją systemu dopaminowego, szczególnie w obrębie prążkowia oraz kory przedczołowej. Muzyka sprzyja uwalnianiu dopaminy, która zwiększa zdolność do samokontroli i przyjemność z wykonywania zadania, tym samym wspierając motywację do dłuższego utrzymywania uwagi na jednym bodźcu. W kontekście terapii, wykorzystuje się muzykę o określonym rytmie i tempie, aby poprawić skupienie u pacjentów z zaburzeniami uwagi, takimi jak ADHD, gdzie występuje deficyt funkcji kontrolnych.

1.2.1.7.3. Synchronizacja fal mózgowych a koncentracja
Rytmiczna struktura muzyki wpływa na synchronizację fal mózgowych, zwłaszcza fal theta i alfa, które są związane z relaksacją oraz optymalnym poziomem skupienia. Badania pokazują, że słuchanie muzyki o odpowiednim tempie (około 60-70 BPM) synchronizuje aktywność elektryczną półkul, co poprawia zdolność mózgu do przetwarzania informacji w sposób skoncentrowany i płynny. W muzykoterapii ten efekt synchronizacji fal mózgowych może być wykorzystywany w pracy z pacjentami mającymi trudności z utrzymaniem uwagi, np. podczas treningów poprawy funkcji poznawczych.

1.2.1.7.4. Muzyka jako bodziec poprawiający pamięć roboczą
Koncentracja wiąże się także z funkcjonowaniem pamięci roboczej, która przechowuje i przetwarza informacje na krótki czas. Muzyka może poprawić zdolność do szybkiego przetwarzania danych w pamięci roboczej, wpływając na aktywację obszarów, takich jak kora ciemieniowa i przedczołowa. Umiarkowane tempo i prosta struktura muzyczna pozwalają zredukować szum informacyjny, co pomaga pacjentom koncentrować się na zadaniach wymagających pracy pamięci roboczej.

1.2.1.7.5. Wpływ muzyki na czas reakcji i uwagę wzrokową
Melodie o umiarkowanym rytmie mogą również wspierać poprawę refleksów i czas reakcji na bodźce wzrokowe i słuchowe, ponieważ angażują struktury związane z przetwarzaniem wzrokowo-słuchowym, w tym wzgórze i ciało migdałowate. Dźwięki muzyczne mogą wpływać na przetwarzanie sensoryczne, co zwiększa szybkość przetwarzania informacji, pozwalając na skuteczniejsze reagowanie na bodźce. W terapii wykorzystuje się muzykę do pracy nad poprawą funkcji uwagowych u pacjentów z deficytami w zakresie koncentracji oraz czasem reakcji, jak np. u osób po urazach czaszkowo-mózgowych.

1.2.1.7.6. Muzyka a adaptacja do warunków wysoce stresowych
Słuchanie odpowiednio dobranej muzyki pomaga pacjentom pracującym w warunkach stresowych, takich jak sportowcy czy osoby pracujące w intensywnym środowisku, w szybkim odzyskaniu koncentracji i obniżeniu poziomu stresu. Muzyka działa jako regulator, aktywując tzw. układ przywspółczulny, co obniża poziom kortyzolu i ułatwia utrzymanie koncentracji na zadaniach wymagających szybkiej adaptacji do zmieniających się warunków.

1.2.1.7.7. Znaczenie muzykoterapii w poprawie funkcji uwagowych u dzieci
W terapii dzieci z zaburzeniami uwagi, takich jak ADHD, muzyka o niskiej intensywności i regularnym rytmie jest stosowana jako narzędzie do zwiększania koncentracji. Dźwięki aktywizują ośrodkowy układ nerwowy, stymulując rozwój połączeń nerwowych odpowiedzialnych za kontrolę uwagi. Wykorzystując proste melodie, terapeuci są w stanie wspierać dzieci w procesie skupienia się na zadaniach poznawczych, poprawiając ich zdolność do podzielności uwagi oraz umiejętność angażowania się w zadania wymagające pełnego skupienia.