Anatomia funkcjonaln ...

Skolioza i lordoza, będące nieprawidłowościami krzywizn kręgosłupa, mają istotny wpływ na mechanikę ciała, prowadząc do zmian w obciążeniu struktur kostno-stawowych, mięśni i tkanek miękkich. Te deformacje kręgosłupa mogą zaburzać równowagę ciała, ograniczać ruchomość oraz powodować przeciążenia w różnych jego segmentach, co wpływa na codzienne funkcjonowanie.

5.1. Skolioza – deformacja boczna kręgosłupa

Skolioza to boczne skrzywienie kręgosłupa, najczęściej w płaszczyźnie czołowej, które często towarzyszy rotacja kręgów. Może być idiopatyczna (o nieznanej przyczynie), wrodzona lub związana z chorobami neuromięśniowymi. W zależności od stopnia skrzywienia, skolioza może powodować różne zmiany biomechaniczne.

5.1.1. Wpływ skoliozy na obciążenia mechaniczne

Skolioza prowadzi do nierównomiernego rozłożenia sił obciążających kręgosłup, szczególnie na wyrostki stawowe oraz krążki międzykręgowe. Z jednej strony kręgosłup może doświadczać większego nacisku, podczas gdy po stronie wklęsłej siły te są mniejsze. Takie nierównomierne obciążenie może prowadzić do przedwczesnych zmian degeneracyjnych, zwłaszcza w obrębie stawów fasetowych i krążków międzykręgowych.

5.1.2. Wpływ na mięśnie i równowagę

Skolioza wpływa również na pracę mięśni stabilizujących kręgosłup, prowadząc do asymetrycznego napięcia mięśni przykręgosłupowych. Po stronie wklęsłej mięśnie ulegają przykurczom, natomiast po stronie wypukłej często dochodzi do ich osłabienia. Taki stan powoduje zaburzenia równowagi ciała, co wpływa na postawę oraz możliwość wykonywania codziennych czynności ruchowych.

5.1.3. Zmiany w ruchomości kręgosłupa

Skolioza ogranicza zakres ruchu kręgosłupa, szczególnie w ruchach bocznych i rotacyjnych. Rotacja kręgów, będąca częstym elementem skoliozy, dodatkowo utrudnia swobodne poruszanie się i może prowadzić do większej podatności na urazy w odcinku lędźwiowym i piersiowym.

5.2. Lordoza – zwiększona krzywizna w płaszczyźnie strzałkowej

Lordoza to naturalna krzywizna kręgosłupa w odcinkach szyjnym i lędźwiowym, która w pewnych przypadkach może ulec nadmiernemu pogłębieniu. Zbyt duża lordoza, nazywana hiperlordozą, jest patologicznym stanem, który zmienia mechanikę całego ciała, prowadząc do zmian w postawie i funkcjonowaniu kręgosłupa.

5.2.1. Hiperlordoza lędźwiowa a zmiany biomechaniczne

W przypadku hiperlordozy lędźwiowej dochodzi do nadmiernego zwiększenia wygięcia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Taka zmiana prowadzi do przesunięcia osi ciała do przodu, co skutkuje wzrostem nacisku na kręgi dolnego odcinka lędźwiowego oraz stawy krzyżowo-biodrowe. Nadmierne obciążenie może prowadzić do przeciążeń struktur więzadłowych oraz więzadeł biodrowo-lędźwiowych.

5.2.2. Lordoza szyjna a mechanika górnej części ciała

Zbyt duża lordoza szyjna prowadzi do przesunięcia głowy do przodu, co wymaga zwiększonego napięcia mięśni karku i górnej części pleców w celu utrzymania równowagi głowy. To obciążenie może powodować dolegliwości bólowe w okolicy szyi i górnej części pleców oraz ograniczać mobilność odcinka szyjnego kręgosłupa.

5.2.3. Zmiany w stabilizacji i mobilności

Hiperlordoza prowadzi do przesunięcia punktu ciężkości ciała, co zmienia sposób rozkładania sił podczas chodzenia, biegania czy innych aktywności ruchowych. Nadmierne wygięcie w odcinku lędźwiowym zmniejsza zdolność do prawidłowego zginania i prostowania tułowia, co wpływa na ograniczenie zakresu ruchu oraz może prowadzić do przeciążeń w odcinku szyjnym i piersiowym.

5.3. Wpływ skoliozy i lordozy na postawę i chód

Zarówno skolioza, jak i lordoza mogą w znacznym stopniu wpływać na sposób poruszania się oraz na postawę ciała. Skolioza powoduje asymetrię w postawie ciała, co może prowadzić do zmienionego wzorca chodu, w którym występuje nieprawidłowe obciążanie jednej strony ciała. W wyniku tego dochodzi do nadmiernych przeciążeń w biodrach, kolanach i stawach skokowych.

W przypadku hiperlordozy dochodzi do zwiększenia lordozy lędźwiowej, co prowadzi do nadmiernej rotacji miednicy do przodu. Ta zmiana może wpływać na mechanikę kończyn dolnych i prowadzić do problemów z ruchem zginania bioder i kolan.

5.4. Długoterminowe konsekwencje skoliozy i lordozy

Nieleczone zaburzenia postawy, takie jak skolioza i hiperlordoza, mogą prowadzić do długoterminowych problemów zdrowotnych. Zmiany strukturalne w kręgosłupie mogą prowadzić do przyspieszonych zmian degeneracyjnych, takich jak zwyrodnienia stawów i dysków międzykręgowych. Długotrwałe przeciążenia tkanek miękkich, wynikające z nieprawidłowego rozkładu sił, mogą prowadzić do chronicznego bólu oraz ograniczeń w codziennych aktywnościach ruchowych.

5.5. Prewencja i leczenie

Skuteczna prewencja skoliozy i hiperlordozy opiera się na wczesnym wykryciu nieprawidłowości oraz regularnym wzmacnianiu mięśni stabilizujących kręgosłup. Ćwiczenia korekcyjne, fizjoterapia oraz odpowiednia postawa mogą zapobiec pogłębianiu się deformacji. W zaawansowanych przypadkach, zwłaszcza w skoliozie, leczenie może wymagać noszenia gorsetów ortopedycznych lub nawet interwencji chirurgicznej.