6. Umiejętność dokumentowania i oceny efektów terapeutycznych

Krótki cel rozdziału

Kursant potrafi rzetelnie dokumentować przebieg terapii bańkami (parametry zabiegów, obserwacje, zdarzenia niepożądane), obiektywnie mierzyć i interpretować efekty (krótkoterminowe i długoterminowe) przy użyciu narzędzi subiektywnych i obiektywnych, sporządzać przejrzyste raporty kliniczne, prowadzić ewidencję przypadków do celów edukacyjnych i badawczych oraz realizować wymogi prawne dotyczące danych pacjenta (RODO). Potrafi także zaprojektować prosty audyt efektywności własnej praktyki.

Operacyjne efekty kształcenia

Po module kursant potrafi:

Wypełnić kompletną kartę zabiegu z parametrami technicznymi i obserwacjami klinicznymi.
Zmierzyć i zapisać wyniki przed/po za pomocą standaryzowanych narzędzi (VAS/NRS, zakres ruchu, algometria, obwody, PROMs).
Interpretować zmiany i decydować o kolejnych krokach terapeutycznych (kontynuacja / modyfikacja / przerwanie / skierowanie).
Dokumentować zdarzenia niepożądane zgodnie z procedurą i zgłosić je do rejestru.
Przygotować krótki case-report nadający się do portfela praktyka i ewentualnej publikacji (zgoda pacjenta + anonimizacja).
Prowadzić ewidencję CPD (dowód wykonanych zabiegów, liczba godzin praktyki, superwizje).

Co dokumentować — pole obowiązkowe w karcie zabiegu (minimalny zestaw)

Dane pacjenta: imię i nazwisko, PESEL (lub inny identyfikator), wiek, kontakt.
Data i godzina zabiegu.
Osoba wykonująca (imię, legitymacja/szkolenie, mentor jeśli dotyczy).
Wywiad/przygotowanie: krótkie streszczenie wskazań oraz obecne leki (szczególnie przeciwzakrzepowe).
Typ i cel zabiegu (np. suche bańkowanie statyczne — release m. czworobocznego).
Narzędzia: typ baniek (szkło/silikon/plastik), rozmiary, pompa (manualna/elektryczna), manometr (wartość mmHg jeśli dostępna).
Parametry: poziom podciśnienia (mmHg lub opis niskie/średnie/wysokie), czas ekspozycji (min), liczba cykli, technika (statyczna/gliding/pulsacja).
Miejsce aplikacji (dokładny opis anatom.; mapka lub zdjęcie).
Reakcje skórne: przed i po (opis + zdjęcia „przed/po” z datą).
Subiektywne miary: VAS/NRS przed, natychmiast po, po 24–72 h, po 7–14 dniach (w zależności od protokołu).
Obiektywne miary: ROM (deg), obwód (cm), siła mięśniowa (MRC), algometria (kg/cm²) — jeśli były wykonane.
Działania pozabiegowe: opatrunek, instrukcje domowe, zapis kolejnej wizyty.
Zdarzenia niepożądane: opis + działania podjęte.
Zgoda pacjenta: potwierdzenie pisemne (archiwum).
Pole do notatek merytorycznych i rekomendacji (plan dalszy).

Uwaga: zawsze cytować i przechowywać fotografie z wyraźną zgodą pacjenta (pisemną, z deklaracją do użycia w edukacji/publikacjach jeśli dotyczy).

Standardowe narzędzia i metody oceny — rekomendowane instrumenty

Subiektywne:

VAS (Visual Analog Scale) — 0–100 mm lub 0–10. Prosty, czuły.
NRS (Numeric Rating Scale) — 0–10. W praktyce gabinetowej wygodny.
PROMs specyficzne:
- Oswestry Disability Index (ODI) dla odcinka lędźwiowego,
- Neck Disability Index (NDI),
- WOMAC dla kolana/biodra,
- EQ-5D lub SF-12 dla jakości życia (jeśli potrzebne do badań).

Obiektywne:

ROM — goniometr (kąty w stopniach) lub aplikacje mobilne; zapisywać pozycję i metodę pomiaru.
Algometria (ciśnienie bólu) — algometr do pomiaru progu bólu w kg/cm² w punktach referencyjnych.
Obwody / pomiary obrzęku — centymetr krawiecki, precyzyjne miejsca pomiaru.
Siła mięśniowa — dynamometr ręczny lub skala MRC.
Fotografia medyczna — standaryzowane ujęcia „przed/po” z tym samym oświetleniem, dystansem i kątem.
Testy funkcjonalne — Timed Up and Go, 6-minutowy test marszu (w zależności od kontekstu).
Zaawansowane (opcjonalne): USG tkanek miękkich (ocena struktury/powięzi), termografia, doppler, pomiary przepływu — jeśli placówka dysponuje.

Rekomendacje dotyczące harmonogramu pomiarów (przykład protokołu)

Baseline (przed zabiegiem): VAS, ROM, algometria (jeśli używana), zdjęcia.
Natychmiast po zabiegu (0–30 min): VAS, obserwacja reakcji skórnej, krótkie ROM.
Jutrzejsza kontrola (24 h): VAS (jeśli oczekiwane zmiany w krótkim czasie), ewentualny telefon/telekonsultacja.
Pierwsza wizyta kontrolna (7–14 dni): VAS, ROM, obiektywne miary, ocena efektu czynnikowego.
Ostateczna ocena kursu terapii (po 4–6 sesjach lub 6–12 tyg.): zestaw PROMs, obiektywne testy, decyzja o kontynuacji/zmianie strategii.

Kryteria klinicznej istotności (przykładowe progi)

VAS/NRS — zmiana o ≥2 punkty (NRS 0–10) lub ≥10–20 mm (VAS 0–100 mm) uznawana najczęściej za minimalnie istotną zmianę kliniczną (MCID) w bólach mięśniowo-szkieletowych. (Uwaga: specyficzne MCID zależą od populacji i narzędzia.)
ROM — poprawa zależna od stawu; np. poprawa o ≥10° może być istotna dla funkcji barku/szyi.
Algometria — wzrost progu bólu o określony % (np. 20%) uznawany za poprawę.
Funkcja / PROMs — zmiana powyżej opublikowanego MCID dla danego narzędzia (np. ODI).

(Uwaga: w materiałach kursowych podać źródła MCID dla konkretnych narzędzi.)

Format i przykładowe szablony dokumentów

1) Karta zabiegu — skrócony wzór (jednostronicowy)

ID pacjenta: ______
Data: ______ Godz.: ______
Wykonujący: ______
Wskazanie: ______
Typ zabiegu: ______ (suchy/mokry/gliding/… )
Narzędzia: ______
Parametry: podciśnienie: ______ (mmHg / opis), czas: ______ min, ilość cykli: ______
Lokalizacja: ______
VAS przed: __ / po: __ / 24h: __
ROM (przed/po): ______
Reakcje skórne: ______ (opis + zdjęcie TAK/NIE)
Działania pozabiegowe / zalecenia: ______
Zdarzenia niepożądane: ______
Podpis wykonującego: ______

2) Karta oceny efektów (metryka 1-3 sesje) — tabela

Data	Sesja #	VAS przed	VAS po	ROM pr.	ROM po	Algometria pr.	Algometria po	Uwagi

3) Formularz zgody na wykorzystanie zdjęć do edukacji/publikacji

Dane, cel wykorzystania, zasięg użycia (anonimizacja lub zgoda na wizerunek), podpis pacjenta i data.

(Te szablony można wkleić do Moodle jako formularze PDF/DOCX; jeżeli chcesz, mogę teraz wygenerować je w plikach do pobrania.)

Procedura zgłaszania zdarzeń niepożądanych i audyt

Zdarzenie → natychmiastowa interwencja (pierwsza pomoc) → wpis do karty zdarzeń → powiadomienie przełożonego/mentora.
Rejestr zdarzeń niepożądanych: ID zdarzenia, data, opis, działania naprawcze, rekomendacje zapobiegawcze.
Miesięczny/kwartalny audyt: losowa analiza 10% dokumentacji (kompletność kart, zgodność z protokołem, częstość zdarzeń).
Wnioski z audytu: szkolenia korygujące, zmiana protokołów, aktualizacja formularzy.

RODO, przechowywanie danych i anonimizacja

Dane osobowe przechowywać w sposób bezpieczny (zaszyfrowane pliki, dostęp tylko dla uprawnionego personelu).
Zdjęcia i materiały edukacyjne: wymagana pisemna zgoda pacjenta na użycie (oddzielny dokument).
Czas przechowywania dokumentacji medycznej zgodnie z prawem lokalnym (w Polsce: dokumentacja medyczna zwykle 20 lat od ostatniego wpisu — sprawdzić aktualne przepisy).
Procedura anonimizacji do celów publikacji: usunięcie identyfikatorów, zatarcie cech rozpoznawczych, zachowanie kopii oryginalnej w bezpiecznym archiwum.

Jak przygotować portfel przypadków (case portfolio) — elementy obowiązkowe

Skrócony opis pacjenta (anonimizowany), historia choroby, cel interwencji.
Karta zabiegu z parametrami.
Fotodokumentacja „przed/po” (zgoda).
Wyniki pomiarów (VAS, ROM, algometria).
Krótka interpretacja/omówienie wyniku + wnioski (co zadziałało, co zmienić).
Podpis mentora/superwizora potwierdzający poprawność.

Portfel powinien zawierać min. 10 różnorodnych przypadków do uzyskania certyfikatu praktycznego (różne etiologie, różne techniki).

Propozycja roboczego zestawu pól do e-karty (CSV / tabela bazy danych)

patient_id, date, therapist_id, indication, technique, cup_type, cup_size, vacuum_mmHg, exposure_min, cycles, location_notes, VAS_before, VAS_after, ROM_before_deg, ROM_after_deg, alg_before, alg_after, photos_before_link, photos_after_link, adverse_event_flag, adverse_event_desc, followup_date, notes

Udostępnij tę strukturę programiście/administratorowi Moodle lub systemu medycznego jako wzorzec importu/eksportu.

Propozycje KPI i metryk dla praktyki (do raportów menedżerskich / CPD)

Średnia zmiana VAS po 1 sesji.
Procent pacjentów z redukcją VAS ≥2 po 3 sesjach.
Liczba powikłań na 1000 zabiegów.
Średni czas między sesjami a poprawą funkcji (ROM).
Liczba zarejestrowanych case reports rocznie.

Przykładowy zapis przypadku — gotowy do wklejenia (skrót)

Pacjent: P001 (anonim) | Wiek: 42 | Data: 2025-10-01
Wskazanie: przewlekły ból karku >6 mies.
Wywiad: brak leków p/zakrzepowych, brak chorób ogólnych.
Zabieg: suche bańkowanie statyczne + gliding, silikonowe bańki #small, vacuum ~-200 mmHg (manualnie regulowane), ekspozycja 8 min, 2 cykle.
Wyniki: VAS przed 7/10 → natychmiast po 4/10; ROM rotacja prawej 45° → 60°; brak powikłań.
Rekomendacja: 3 sesje w odstępie 7 dni, kontrola 14 dni po 3. sesji.
Podpis: mgr X. (mentor: dr Y.)

Sugerowane ćwiczenia praktyczne dla kursantów (do wprowadzenia w kursie)

Ćwiczenie dokumentacyjne: wypełnienie 5 kart zabiegowych na podstawie nagrania wideo (ocena kompletności i zgodności).
Ćwiczenie pomiarowe: pomiar ROM i algometrii u ochotnika przed/po zabiegu — ocena powtarzalności.
Ćwiczenie audytowe: analiza 5 anonymowanych kart — identyfikacja braków i rekomendacje naprawcze.

Terapia bańkami próż ...

1.1. Efekty kształcenia (knowledge, skills, attitudes)