Podejście Światowej Organizacji Zdrowia
2. Aktywność i uczestnictwo z perspektywy pacjenta
Aktywność i uczestnictwo, z perspektywy pacjenta, odnoszą się do zdolności i zaangażowania jednostki w różne czynności życiowe oraz w pełnienie ról społecznych, uwzględniając jej własne odczucia, cele i wartości.
- Komponenty:
- Ocena zdolności funkcyjnych: Pacjent ocenia swoje zdolności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak mycie, ubieranie, jedzenie, poruszanie się, zgodnie z własnymi oczekiwaniami i potrzebami.
- Uczestnictwo społeczne: Zrozumienie, w jaki sposób pacjent uczestniczy w różnych sferach życia społecznego, takich jak relacje rodzinne, praca, edukacja czy udział w aktywnościach społecznych.
- Indywidualne cele i wartości: Zestawienie aktywności i uczestnictwa z indywidualnymi celami i wartościami pacjenta, pozwalające na ocenę, czy dana aktywność jest dla niego satysfakcjonująca.
- Jakość życia: Ocena, w jaki sposób aktywność i uczestnictwo wpływają na ogólną jakość życia pacjenta, uwzględniając aspekty fizyczne, psychiczne i społeczne.
- Proces oceny:
- Wywiad z pacjentem: Rozmowa z pacjentem w celu zrozumienia, jakie czynności są dla niego istotne, jakie cele stawia przed sobą oraz jakie są jego oczekiwania i wartości.
- Obserwacja praktyczna: Przeprowadzenie obserwacji podczas codziennych czynności pacjenta, aby uzyskać obiektywny obraz jego zdolności funkcjonalnych i uczestnictwa w różnych sytuacjach.
- Skale i kwestionariusze samoopisowe: Wykorzystanie skal i kwestionariuszy, które pozwalają pacjentowi wyrazić swoje odczucia i oceny dotyczące własnej aktywności i uczestnictwa.
- Analiza raportów zewnętrznych: Włączenie informacji od osób bliskich pacjenta, opiekunów lub pracodawców, aby uzyskać pełniejszy obraz jego aktywności i uczestnictwa.
- Korzyści:
- Spersonalizowane podejście: Ocena z perspektywy pacjenta pozwala na dostosowanie planu interwencji do indywidualnych potrzeb, celów i wartości.
- Motywacja i zaangażowanie: Pacjent, biorąc aktywny udział w ocenie, może lepiej zrozumieć znaczenie określonych działań dla swojego życia, co wpływa na większą motywację do terapii.
- Wsparcie decyzji terapeutycznych: Oceniając aktywność i uczestnictwo z perspektywy pacjenta, terapeuci mogą lepiej dostosować strategie terapeutyczne do realnych potrzeb i oczekiwań jednostki.
- Celowa interwencja: Dzięki dokładnemu zrozumieniu aktywności i uczestnictwa, terapeuci mogą skoncentrować się na obszarach wymagających szczególnej uwagi, prowadząc do efektywniejszej i spersonalizowanej interwencji.
- Przykłady aktywności i uczestnictwa:
- Codzienne czynności życiowe: Pacjent ocenia zdolności do samodzielnego prowadzenia codziennych czynności, takich jak gotowanie, mycie się, czy ubieranie.
- Aktywności Rekreacyjne: Ocena aktywności rekreacyjnej obejmuje analizę rodzaju i intensywności wykonywanych działań rekreacyjnych, uwzględniając ich wpływ na zdrowie i ogólne samopoczucie.
- Praca i edukacja: Ocena, jakie wyzwania pacjent napotyka w kontekście wykonywania pracy zawodowej lub uczestnictwa w procesie edukacyjnym.
- Relacje społeczne: Zrozumienie jakości i zaangażowania pacjenta w relacje społeczne, zarówno w sferze rodzinnej, jak i towarzyskiej.
- Zakres mobilności: Ocena zdolności pacjenta do przemieszczania się, zarówno w domu, jak i w miejscach publicznych.
- Partycypacja społeczna: Badanie, w jaki sposób pacjent uczestniczy w wydarzeniach społecznych, spotkaniach rodzinnych, czy innych ważnych wydarzeniach społecznych.
- Podsumowanie:
Ocena aktywności i uczestnictwa z perspektywy pacjenta w ramach ICF umożliwia holistyczne podejście do jego doświadczeń życiowych. Poprzez uwzględnienie indywidualnych celów, wartości i oczekiwań pacjenta, terapeuci mogą skuteczniej dostosować interwencje terapeutyczne, wspierając jednostkę w powrocie do pełni funkcji oraz zwiększając jej jakość życia. Ta perspektywa pomaga również w skierowaniu działań terapeutycznych na obszary, które mają rzeczywisty wpływ na życie pacjenta, co jest kluczowe dla skutecznej opieki medycznej i rehabilitacji.