Poprzedni
Następny

2. Wykorzystanie muzyki do poprawy koncentracji uwagi u dzieci z ADHD

Zastosowanie muzyki w poprawie koncentracji uwagi u dzieci z ADHD opiera się na neurofizjologicznych mechanizmach synchronizacji fal mózgowych, modulacji układu dopaminergicznego oraz automatycznego wyciszania nieistotnych bodźców (filtr sensoryczny). Poniżej niezwykle obszerny, detaliczny pakiet ćwiczeń wraz z teoretycznym uzasadnieniem:

Teoria i mechanizmy działania

  1. Synchronizacja fal mózgowych

    • U dzieci z ADHD obserwuje się nadmierną aktywność fal theta (4–7 Hz) w korze przedczołowej, co wiąże się z deficytem uwagi. Dźwięki w tempie 12–15 BPM (beta range) wspierają przesunięcie widma ku falom beta (13–30 Hz), poprawiając skupienie.

    • Stosowanie metronomu lub podkładów perkusyjnych w tym zakresie temposynchronizuje aktywność neuronalną i wzmacnia korowo-podkorowe pętle uwagowe.

  2. Modulacja neurotransmiterów

    • Przyjemne, przewidywalne wzory rytmiczne podnoszą uwalnianie dopaminy w prążkowiu, co w ADHD bywa osłabione. Lepszy dopaminergiczny tonus sprzyja motywacji do podtrzymania uwagi.

  3. Maskowanie impulsów rozpraszających

    • Lekkie tło różowego szumu lub ambientu o niskiej zmienności dźwiękowej (30–40 dB) tworzy „akustyczną kotwicę”, filtrując przypadkowe dźwięki z otoczenia i ułatwiając selektywne słuchanie.

Pakiet ćwiczeń praktycznych

A. Sesja „Beta-Beat Focus” (20 min)

  1. Metronom 14 BPM + gesty manualne

    • Dziecko klika w rękę/metronom w tempie 14 uderzeń na minutę, jednocześnie śledząc ruch terapeuty bucikiem (migawką ruchu). 5 min.

  2. Podkład perkusyjny 14–16 BPM

    • Odtwarzamy krótki loop bębnów (1 kHz transient, poziom 50 dB). Dziecko cytuje krótkie sekwencje cyfr (np. 2‑4‑7) przy każdym czwartym uderzeniu – rozwija pamięć operacyjną. 7 min.

  3. Różowy szum w tle

    • Poziom 35 dB, stale przez całą sesję, wzmacnia filtrację rozpraszaczy.

  4. Meta-ocena uwagi

    • Co 5 min dziecko ocenia skalą 1–5 („Jak bardzo udało ci się utrzymać skupienie?”).

B. Ćwiczenie „Melodyjny labirynt” (15 min)

  1. Prosta linia melodyczna

    • Terapeuta gra na kalimbie sekwencję 5‑tonową (C–D–E–G–A). Po odsłuchu dziecko odtwarza ją na kalimbie lub prostym keyboardzie.

  2. Złożenie rytmiczne

    • Dodajemy do melodii perkusyjny loop w tempie 80 BPM, dziecko śpiewa melodię lub nuci nad rytmem, ucząc się koordynacji motorycznej i uwagi podzielnej.

  3. Wariant stereofoniczny

    • Melodia przechodzi z lewej na prawą słuchawkę, dziecko identyfikuje kierunek zmian i wskazuje palcem na mapie przestrzennej. 5 powtórzeń.

C. „Akustyczne puzzle” (25 min)

  1. Segmentacja dźwiękowa

    • Terapeuta odtwarza 8‑sekundowy fragment utworu (np. delikatny ambient 6 BPM), dziecko wycina z papieru paski odpowiadające kolejnym frazom (pasek = 2 s), składa je w kolejności.

  2. Odtwarzanie w pamięci

    • Po złożeniu fragmenty odtwarzane są ponownie, dziecko wskazuje błędne elementy i koryguje sekwencję, ćwicząc uważność i pamięć słuchową.

  3. Podgrupa decybeli

    • Każdy fragment ma inne natężenie (30, 40, 50 dB), co zmusza do selekcji i regulacji progu percepcji.

D. Warsztat „Wokalna kotwica” (20 min)

  1. Krótki mantra-loop

    • Dziecko powtarza prostą sylabę („ta‑ta‑ta”) w tempie 100 BPM, przy każdym powtórzeniu ściska lekką piłeczkę antystresową – połączenie uwagi słuchowo‑motorycznej.

  2. Zmienne tempo

    • Co 30 s zmiana o ±10 BPM, dziecko dostosowuje głos i ruch dłoni w synchronizacji.

  3. Monitorowanie tętna

    • Proste pulsoksymetr – obserwacja spadku HRV (współdziałanie uwagi i relaksu).

E. „Akustyczne opowieści” z instrukcją

  1. Narracja+podkład

    • Terapeuta snuje historię („Idziemy przez las…”), w tle łagodne dźwięki strumyka (rainstick 30 dB). Dziecko ma za zadanie natychmiast powtórzyć ostatnie słowo po zakończeniu frazy – ćwiczenie uwagi biernej i czynnej.

  2. Selekcja słów kluczowych

    • W każdej opowieści 3 wyrazy to „hasła” („drzewo”, „kamień”, „ptak”); po usłyszeniu, dziecko klaska trzy razy.

  3. Zróżnicowanie barw

    • Opowieść przeplatana instrumentami o różnych barwach (flute-like, kalimba, rainstick), dziecko rozpoznaje i nazywa.

Parametry i ewaluacja

  • Częstotliwość: 2–3 sesje tygodniowo, 4–6 tygodni.

  • Długość sesji: 45–60 min, podzielone na bloki 15–20 min.

  • Monitoring:

    • Skala uwagi 1–5 przed i po sesji

    • Pomiar HRV (simpato‑parasympatyczny współdział)

    • Notatki jakościowe: stopień zaangażowania, satysfakcja.

Powyższe wielowymiarowe podejście – łączące synchronizację fal mózgowych, modulację rytmu serca, integrację sensoryczną i ćwiczenia pamięci słuchowej – stanowi kompleksowy zestaw narzędzi do systematycznego wzmacniania koncentracji u dzieci z ADHD poprzez muzykoterapię.


Poprzedni
Następny