Zasada ogólna

Decyzja terapeutyczna powinna być oparta na systematycznej ocenie efektów względem wcześniej ustalonych celów terapeutycznych, profilu ryzyka pacjenta oraz na mierzalnych i opisowych wskaźnikach klinicznych. Kryteria podejmowania decyzji muszą być jasne, odzwierciedlone w dokumentacji i komunikowane pacjentowi.

Elementy składowe kryteriów

1. Cele terapeutyczne i horyzont czasowy

   • Każda sesja/plan powinien mieć zapisane cele krótko-(1–4 sesje), średnio- (5–12 sesji) i długoterminowe (>12 sesji).

   • Jeżeli po upływie określonego horyzontu nie obserwujemy poprawy o ustalony procent lub stopień (np. ≥30% spadku bólu NRS, lub przyrost ROM o X°), konieczna rewizja planu.

2. Wskaźniki subiektywne

   • Skala NRS/VAS (ból): zmiana procentowa i absolutna. Kryterium kontynuacji: poprawa ≥30% w ciągu 4–6 sesji; jeśli <10% — rozważyć modyfikację lub konsultację.

   • Skala funkcjonalna (np. ODI, QuickDASH): poprawa zgodna z MCID dla danej skali.

   • Pacjentowe raporty jakości życia i satysfakcji — jeżeli pacjent zgłasza pogorszenie lub brak oczekiwanej poprawy mimo obiektywnych zmian, potrzeba weryfikacji celów.

3. Wskaźniki obiektywne

   • Testy funkcjonalne i ROM: przyrost wartości o ustalony minimalny próg (np. 10–15° w stawie kolanowym przy zaburzeniach mobilności).

   • Testy siły mięśniowej (MMT) lub dynamometryczne: poprawa o co najmniej 1 stopień MMT lub istotny procent wzrostu.

   • Palpacja napięć/powięzi: zmniejszenie lokalnego napięcia, zmiana elastyczności tkanek.

   • Reakcje skórne i naczyniowe po bańkach: zmniejszenie patologicznych odczynów (nadmierne obrzęki, utrzymujące się krwawienia, nieprawidłowe przebarwienia) wskazuje na modyfikację lub przerwanie.

4. Bezpieczeństwo i tolerancja

   • Wystąpienie objawów niepożądanych (omdlenie, przedłużone krwawienie, infekcja, nasilony ból, objawy ogólnoustrojowe) — natychmiastowa ocena, przerwanie procedury i plan naprawczy; dalszą decyzję podejmuje zespół (terapeuta + lekarz, jeśli wskazane).

   • Jeżeli częstość i nasilenie niepożądanych efektów przekracza próg tolerancji uzgodniony z pacjentem, rozważyć zakończenie terapii lub jej skierowanie.

5. Wpływ na funkcję narządową (przy podejściu segmentarnym)

   • Subiektywne raporty dotyczące objawów narządowych (np. uregulowanie perystaltyki, zmniejszenie refluksu) — jeśli poprawa jest widoczna i stabilna, kontynuować. Brak poprawy po ustalonym okresie wymaga modyfikacji lub konsultacji specjalistycznej.

   • W przypadku pogorszenia funkcji narządowej — natychmiastowe przerwanie i skonsultowanie z lekarzem.

6. Kontekst psychospołeczny

   • Zmiany w motywacji, stresie, lęku, wsparciu społecznym wpływają na przebieg terapii. Jeśli bariery psychospołeczne są głównym czynnikiem braku postępu, włączyć interwencje psychologiczne lub edukacyjne zamiast kontynuacji tej samej procedury.

Progi decyzyjne — przykładowy algorytm

1. Po 3–6 sesjach: ocena pośrednia.

   • Jeśli subiektywna poprawa ≥30% i obiektywne wskaźniki poprawiają się zgodnie z planem → kontynuacja wg planu.

   • Jeśli poprawa subiektywna <30% ale występują obiektywne poprawy → przedłużyć monitorowanie i ewentualnie zmodyfikować parametry (czas trwania, typ bańek, technika).

   • Jeśli brak poprawy i pojawiają się objawy niepożądane → przerwać/zmodyfikować i skierować do diagnostyki.

2. Po 10–12 sesjach:

   • Jeśli brak istotnej poprawy funkcji i bólu → zakończenie terapii jako nieskutecznej i skierowanie do dalszej diagnostyki specjalistycznej.

Kryteria modyfikacji protokołu

• Parametry zabiegu: zmiana czasu działania baniek, przejście z techniki statycznej na dynamiczną (lub odwrotnie), zmiana rodzaju baniek (np. silikon → próżniowa pompa).

• Zakres obszarów terapeutycznych: poszerzenie/pogłębienie mapowania segmentarnego, włączenie dodatkowych pól projekcyjnych.

• Interwencje uzupełniające: dodanie terapii manualnej, ćwiczeń rehabilitacyjnych, edukacji bólowej, konsultacja z rehabilitantem lub lekarzem.

• Zmiana częstotliwości sesji: gęstsze sesje przez krótki okres przy szybkim nasileniu objawów lub rzadsze, dłuższe przerwy przy procesie gojenia.

Kryteria zakończenia terapii

• Osiągnięcie celów krótko-/średnio-/długoterminowych zgodnie z planem.

• Brak utrzymania efektów pomimo modyfikacji i współpracy międzydyscyplinarnej (uznanie metody za nieskuteczną w danym przypadku).

• Wystąpienie poważnych powikłań, przeciwwskazań lub pogorszenia stanu prowadzących do ryzyka dla pacjenta.

• Decyzja pacjenta o zakończeniu (po wyczerpaniu rekomendowanych modyfikacji i wyjaśnieniu konsekwencji).

Dokumentacja decyzji

• Każda decyzja (kontynuacja, modyfikacja, zakończenie) musi być zapisana w karcie zabiegu z:

  • datą, parametrami sesji,

  • wynikami skali bólu i testów funkcjonalnych przed i po interwencji,

  • opisem objawów niepożądanych (jeśli wystąpiły),

  • argumentacją terapeuty oraz podpisem pacjenta po uzgodnieniu zmian planu.

• Zaleca się użycie prostego formularza decyzyjnego (checklisty) ułatwiającego retrospektywną ocenę skuteczności.

Komunikacja z pacjentem

• Przed każdą zmianą planu: krótkie wyjaśnienie przyczyn, oczekiwanych korzyści i ryzyk oraz uzyskanie zgody (aktualizacja zgody świadomej).

• Przy zakończeniu terapii: przekazanie zaleceń post-terapeutycznych, planu kontroli i opcji dalszej opieki (skierowanie, inne metody).

Krótki przykład

Pacjent z przewlekłym bólem lędźwiowym: po 6 sesjach bańkowania dynamicznego odnotowano spadek NRS z 7 do 5 (≈28% poprawy), ROM w zgięciu tułowia zwiększył się o 8°. Mimo to pacjent zgłasza zmęczenie po zabiegach i epizody nasilonego bólu nocnego. Terapeuta decyduje o modyfikacji: zmniejszenie intensywności „gliding”, włączenie sesji edukacyjnych dotyczących higieny ruchu oraz konsultacja z lekarzem w celu wykluczenia przyczyny nocnych potężeń bólu. Decyzję zapisano w dokumentacji, pacjent podpisał zgodę na zmianę protokołu.

Krótkie ćwiczenie praktyczne dla kursanta (warsztat)

1. Przygotuj fikcyjny profil pacjenta (cel terapeutyczny, początkowe NRS, ROM, lista przeciwwskazań).

2. Zaplanuj 8-sesyjny cykl terapii bańkami (parametry, techniki, planowaną ocenę po 3. i 6. sesji).

3. Po „sesjach” (symulacja) oceń wyniki: wpisz wartości NRS i ROM po sesjach 3 i 6.

4. Na podstawie algorytmu podejmij decyzję: kontynuujesz, modyfikujesz czy kończysz? Uzasadnij krótko w 3–4 zdaniach i sporządź zapis do karty zabiegu.

(To ćwiczenie przeprowadzić w parach — jedna osoba gra pacjenta, druga terapeuty — następnie omówić dwie decyzje terapeutyczne na grupie.)