5.1. Wywiad medyczny ukierunkowany na bańkowanie (anamneza, aktualne leki, alergie)
1. Cele i struktura wywiadu w terapii bańkami — opis szczegółowy
Cel wywiadu
Wywiad medyczny w terapii bańkami ma kilka równorzędnych celów, które determinują bezpieczeństwo, skuteczność oraz etykę prowadzonej procedury:
-
Bezpieczeństwo pacjenta — identyfikacja przeciwwskazań (bezpieczeństwo inwazyjne w przypadku hijamy, skłonność do krwawień, przyjmowane leki przeciwzakrzepowe, choroby skóry, zakażenia, stany ogólnoustrojowe).
-
Selekcja i indywidualizacja terapii — dopasowanie techniki (suche vs mokre, przesuwne vs statyczne, intensywność i lokalizacja) do stanu klinicznego, historii chorób i celów terapeutycznych pacjenta.
-
Ocena współistniejących czynników wpływających na efekt terapeutyczny — leki, suplementy, styl życia, nawyki pracy, stres, sen, wcześniejsze zabiegi i ich efekty.
-
Ustalenie granic kompetencji i potrzeby współpracy z innymi specjalistami — kiedy odsyłać do lekarza, kiedy konsultować ginekologa, hematologa, dermatologa, fizjoterapeutę czy psychoterapeutę.
-
Budowanie relacji terapeutycznej i zgody świadomej — edukacja pacjenta o mechanizmach, spodziewanych efektach, możliwych reakcjach i komplikacjach; uzyskanie świadomej zgody oraz przygotowanie psychologiczne pacjenta.
-
Dokumentacja i śledzenie efektów — zebranie danych wyjściowych niezbędnych do późniejszej oceny efektów terapii oraz ewentualnej raportacji powikłań.
Ramowa struktura wywiadu — logiczne bloki
Wywiad powinien być prowadzony w uporządkowanej kolejności, tak aby każdy blok pełnił konkretną funkcję diagnostyczno-organizacyjną. Proponowana struktura bloków:
-
Powitanie i wprowadzenie
— krótkie przedstawienie celu wywiadu, potwierdzenie czasu, uzyskanie zgody na prowadzenie wywiadu i dokumentowanie. -
Główna dolegliwość i cele pacjenta
— opis problemu (czas trwania, charakter bólu/symptomu, czynniki łagodzące/pogarszające, wpływ na funkcję). -
Historia medyczna ogólna
— choroby przewlekłe, przebyte hospitalizacje, operacje, istotne diagnozy internistyczne. -
Leki, suplementy i terapie uzupełniające
— leki na stałe, leki doraźne, antykoagulanty, sterydy, immunosupresja, zioła i suplementy mogące wpływać na krzepliwość/skórę. -
Historia lokalna i dermatologiczna
— blizny, zmiany skórne, zakażenia, reakcje alergiczne, stan naczyń (żylaki), skłonność do siniaków. -
Funkcjonalność i styl życia
— aktywność zawodowa i sportowa, ergonomia, sen, dieta, używki, poziom stresu. -
Psychospołeczne i kulturowe czynniki
— oczekiwania, przekonania religijne/kulturowe (istotne przy hijamie), obawy i doświadczenia z przeszłości. -
Podsumowanie i uzyskanie zgody
— powtórzenie kluczów, omówienie planu wstępnego, wyjaśnienie ryzyk, podpis zgody, ustalenie dalszych kroków i ewentualnych konsultacji.
Szczegółowe elementy merytoryczne (co należy zbierać — checklist)
-
Dane identyfikacyjne i kontaktowe pacjenta; osoba do kontaktu w nagłym wypadku.
-
Aktualne i przebyte choroby: kardiologiczne, hematologiczne, cukrzyca, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, choroby wątroby, choroby nerek.
-
Historia chirurgiczna i urazy (szczególnie w obszarze planowanych zabiegów).
-
Aktualne leki: nazwa, dawka, wskazanie (szczegolna uwaga na: NOAC, warfaryna, heparyny, aspirynę, NLPZ, sterydy, leki immunosupresyjne).
-
Suplementy i zioła o potencjale farmakodynamicznym (np. Ginkgo, witamina E, olej rybi — wpływ na krzepliwość).
-
Alergie i nadwrażliwości (leki, lateks, środki dezynfekcyjne).
-
Ciąża i laktacja (kategorycznie pytać u kobiet w wieku rozrodczym).
-
Skłonność do bliznowacenia (keloidy), łatwość siniaczenia, choroby dermatologiczne (egzema, łuszczyca).
-
Objawy infekcyjne (gorączka, zakażenia skóry, zmiany ropne) — przeciwwskazanie do zabiegów mokrych i często do suchych w obszarze aktywnej infekcji.
-
Historia zabiegów inwazyjnych (np. poprzednia hijama) i reakcje po nich.
-
Wyniki badań istotnych klinicznie, jeśli dostępne (morfologia, INR, APTT, badania obrazowe) — szczególnie gdy pacjent przyjmuje leki wpływające na krzepnięcie lub istnieją inne ryzyka.
Przykładowe pytania i sformułowania (język kliniczny i przyjazny pacjentowi)
-
„Proszę opisać, kiedy i jak pojawił się problem. Co najpierw Pan/Pani zauważył(a)?”
-
„Na skali 0–10, jak ocenia Pan/Pani nasilenie bólu?”
-
„Czy przyjmuje Pan/Pani regularnie leki na stałe? Jakie i od kiedy?”
-
„Czy kiedykolwiek miała Pani/Pan kłopoty z krwawieniem po drobnych skaleczeniach lub łatwo pojawiają się siniaki?”
-
„Czy ma Pani/Pan blizny przerostowe lub keloidy?”
-
„Czy stosuje Pan/Pani zioła lub suplementy diety? Jeśli tak — jakie i w jakich dawkach?”
-
„Czy dla praktyk religijnych lub kulturowych preferuje Pan/Pani określone metody leczenia?”
-
„Czy jest coś, co szczególnie Pana/Panią niepokoi przed przystąpieniem do zabiegu bańkami?”
Red flags — wskazania do odroczenia zabiegu / pilnej konsultacji lekarskiej
-
Aktywne krwawienie, zaburzenia krzepnięcia lub INR poza normą; przyjmowanie antykoagulantów bez możliwości ich odroczenia.
-
Gorączka, objawy systemowej infekcji lub miejscowe zmiany ropne w obszarze planowanego zabiegu.
-
Niewyjaśniona utrata masy ciała, objawy sugerujące nowotwór, ostre objawy neurologiczne.
-
Ciąża (szczególnie w pierwszym trymestrze) — ostrożność, pełna konsultacja z ginekologiem.
-
Ostra niewydolność serca, niestabilna choroba wieńcowa.
-
Ciężkie choroby autoimmunologiczne w fazie zaostrzenia lub immunosupresja.
-
Pacjent nieświadomy ryzyka lub brak zgody po wyczerpującym wyjaśnieniu.
Dokumentacja wywiadu — wymagane elementy w karcie pacjenta
-
Data i godzina wywiadu; dane osoby prowadzącej wywiad.
-
Krótkie streszczenie głównej dolegliwości i oczekiwań pacjenta.
-
Lista aktualnych leków i suplementów (z datami rozpoczęcia, dawkami).
-
Wypis najważniejszych punktów z wywiadu (choroby przewlekłe, operacje, alergie, ciąża).
-
Wyniki istotnych badań (jeżeli dostępne) lub zalecenie wykonania badań przed zabiegiem.
-
Ocena ryzyka (np. zielone/żółte/czerwone) i decyzja terapeutyczna (wybrana technika, modyfikacje).
-
Treść i podpis świadomej zgody lub informacja o odmowie podpisu (jeśli dotyczy).
-
Plan dalszego postępowania i termin kontrolny.
Integracja wywiadu z planem terapeutycznym i dalszymi modułami kursu
-
Wywiad stanowi wejściowy punkt danych dla modułów: 3 (anatomia/fizjologia), 6–8 (dobór techniki), 13 (protokoły kliniczne), 14 (algorytmy leczenia) oraz 16 (komunikacja z pacjentem).
-
Wyniki wywiadu determinują: wybór punktów zabiegowych, rodzaj bańkowania (suche vs mokre), potrzebę konsultacji i ewentualne modyfikacje protokołów standardowych.
-
Wywiad jest podstawą do prowadzenia audytów klinicznych i późniejszych analiz efektywności (moduł 17 i 20).
Czas trwania i praktyczne wskazówki dla prowadzącego
-
Standardowy, kompletny wywiad przed pierwszą sesją: 15–30 minut, w zależności od złożoności przypadku i potrzeby weryfikacji dokumentacji medycznej.
-
Wywiad przed kolejną sesją (kontrolny): 5–10 minut — szybkie sprawdzenie zmian, nowych leków, reakcji po zabiegu.
-
Zaleca się użycie checklisty elektronicznej lub papierowej, aby zminimalizować pominięcia i ułatwić późniejsze audyty.
