Terapia bańkami próż ...

Cele supersywizji i mentoringu klinicznego

• Zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów poprzez nadzór nad praktyką terapeutyczną, wczesne wykrywanie błędów i nieprawidłowości.

• Przyspieszenie rozwoju kompetencji praktycznych i decyzyjnych terapeuty poprzez kierowane uczenie się (on-the-job coaching, modelowanie zachowań, refleksja nad praktyką).

• Utrzymanie standardów jakości i zgodności z przepisami prawnymi oraz wewnętrznymi protokołami placówki.

• Ułatwienie podejmowania decyzji w przypadkach klinicznie złożonych lub wielomodalnych interwencji wymagających opinii specjalistów.

Struktura programu supersywizji i mentoringu

1. Rola i kwalifikacje supersiwyora/mentora

   • Supersywizor powinien posiadać formalne kwalifikacje (np. dyplom specjalistyczny, certyfikat dydaktyczny lub wieloletnie doświadczenie kliniczne) oraz aktualne ubezpieczenie zawodowe.

   • Preferowane kompetencje miękkie: umiejętność udzielania informacji zwrotnej, mediacji, oceny ryzyka oraz znajomość prawa pacjenta i dokumentacji medycznej.

2. Zakres obowiązków mentora

   • Regularne sesje superwizji indywidualnej (np. co 2–4 tygodnie) i grupowej (np. co miesiąc).

   • Bezpośredni nadzór nad praktyką kliniczną w wyznaczonych godzinach lub w przypadku nowicjuszy — podczas pierwszych X procedur (np. 10–30 zabiegów).

   • Weryfikacja dokumentacji i protokołów postępowania, udział w spotkaniach multidyscyplinarnych.

3. Formy nadzoru

   • Bezpośredni nadzór kliniczny — mentor obecny przy sesjach (idealny dla nowo szkolonych).

   • Nadzór pośredni — obserwacja nagrań wideo (jeśli zgoda pacjenta), przegląd kart zabiegów, omówienie przypadków.

   • Refleksja nad praktyką — case-based discussions, journaling kliniczny, planowanie rozwoju zawodowego.

Procedury i ścieżka eskalacji trudnych przypadków

1. Kryteria trudnego przypadku wymagającego eskalacji

   • wystąpienie powikłania kluczowego (np. nadmierne krwawienie po hijamie, objawy infekcji skórnej, nagły spadek siły mięśniowej lub objawy neurologiczne),

   • niejednoznaczność diagnostyczna lub podejrzenie patologii wykraczającej poza kompetencje terapeuty,

   • brak spodziewanej poprawy po zaplanowanym cyklu terapii lub pogorszenie kliniczne,

   • konflikt opinii między terapeutami a pacjentem, lub pomiędzy członkami zespołu.

2. Schemat postępowania (algorytm eskalacji)
   a) Natychmiastowa reakcja terapeuty: zabezpieczenie pacjenta i udokumentowanie zdarzenia w karcie zabiegu.
   b) Telefoniczne powiadomienie supersiwyora/mentora w ciągu 1 godziny (lub natychmiast w sytuacjach zagrażających życiu).
   c) Jeżeli problem może być adresowany przez supersiwyora — wdrożenie zaleceń i dokumentacja.
   d) Jeśli supersiwyor uzna za konieczne — skierowanie do lekarza prowadzącego lub wezwanie pomocy medycznej; wystawienie pilnego skierowania i przesłanie dokumentacji.
   e) Zainicjowanie procesu raportowania zdarzeń niepożądanych zgodnie z protokołem placówki (formularz adverse event).
   f) Zaplanowanie spotkania zespołu (multidyscyplinarne case review) w celu omówienia przyczyn, działań naprawczych i prewencyjnych.

3. Czas reakcji i odpowiedzialność

   • Dla zdarzeń poważnych: supersiwyor powinien odpowiedzieć natychmiast (telefonicznie) i osobiście zaangażować się w ciągu 24 godzin.

   • Dla zdarzeń umiarkowanych: odpowiedź w ciągu 48–72 godzin z planem działania i terminem przeglądu.

   • Ostateczna odpowiedzialność dokumentacyjna leży po stronie terapeuty wykonującego zabieg; odpowiedzialność merytoryczna za opinie specjalistyczne — po stronie osoby konsultującej.

Mechanizmy monitoringu i jakości nadzoru

• Rejestracja wszystkich superwizji: data, uczestnicy, tematyka, ustalenia i zadania rozwojowe.

• Audyty zgodności: okresowe sprawdzenie dokumentacji pacjentów, protokołów i raportów adverse events (np. kwartalnie).

• KPI jakości nadzoru: procent przypadków z udokumentowaną superwizją, czas reakcji na zgłoszenia krytyczne, liczba powtórnych powikłań po wdrożeniu działań korygujących.

• System feedbacku 360°: ankiety anonimowe wypełniane przez terapeutów dotyczące jakości mentoringu i wsparcia.

Szkolenie mentorów i standardy kompetencyjne

• Obowiązkowe szkolenie dla mentorów z zakresu: technik dydaktycznych, udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej, zarządzania ryzykiem, procedur eskalacji oraz praw pacjenta i RODO.

• Certyfikacja wewnętrzna mentorów: ocena przez komisję (np. obserwacja sesji superwizji, analiza przypadków, egzamin praktyczny).

• Utrzymanie kompetencji: mentorzy uczestniczą w CPD (co najmniej X godzin rocznie z zakresu nadzoru klinicznego).

Spotkania case-review i praktyczne elementy superwizji

• Regularne spotkania multidyscyplinarne: przedstawienie przypadków trudnych, omówienie diagnostyki różnicowej, wspólne planowanie interwencji i wyznaczanie wskaźników efektu.

• Struktura spotkania: krótkie przedstawienie przypadku (5–10 min), omówienie pytań i wątpliwości (15–25 min), rekomendacje i plan działania (5–10 min).

• Wykorzystanie symulacji i odgrywania ról (role-play) do trenowania reakcji na powikłania, komunikacji z pacjentem i podejmowania decyzji.

Mechanizmy dokumentacyjne i komunikacja z pacjentem

• Zapisy dotyczące superwizji powinny być dołączone do dokumentacji pacjenta lub przechowywane w centralnym systemie e-dokumentacji: przebieg dyskusji, rekomendacje, decyzje, terminy kontroli.

• W komunikacji z pacjentem: jasne informowanie o zaangażowaniu mentora/supersiwyora, zgoda pacjenta na konsultacje (jeśli wymagane) oraz przejrzyste przekazywanie informacji o zmianach planu terapeutycznego.

• Procedury informowania pacjenta o zdarzeniu niepożądanym i dalszym planie działania (czas kontaktu, forma przekazu, dokument potwierdzający informacje).

Feedback i rozwój terapeuty po zdarzeniu krytycznym

• Po incydencie przeprowadzić sesję debriefingową z terapeutą prowadzącym i supersiwyorem: analiza przyczyn, emocjonalne wsparcie, edukacja.

• Opracowanie indywidualnego planu rozwoju kompetencji (np. dodatkowe praktyki pod nadzorem, kursy uzupełniające, obserwacje).

• W przypadku powtarzających się błędów — wdrożenie planu naprawczego z określonymi celami i terminami; w ekstremalnych przypadkach rozważenie ograniczenia samodzielnej praktyki do czasu osiągnięcia kompetencji.

Modele finansowania i organizacyjne

• Określić w regulaminie placówki zasady rozliczania czasu mentora (honorarium, czas pracy) oraz dostępność konsultanta na wezwanie.

• Zapewnienie zasobów technicznych: dostęp do systemu e-dokumentacji, platformy do wideokonsultacji, archiwizacji nagrań (zgodnie z RODO).

• Ustalić limity liczby podopiecznych przypisanych do jednego mentora (np. 8–12 osób), aby utrzymać jakość nadzoru.

Etyczne i prawne aspekty supersywizji

• Zachować poufność i anonimowość pacjenta w dyskusjach edukacyjnych, jeśli brak zgody pacjenta na ujawnienie danych.

• Zabezpieczyć dokumentację konsultacji zgodnie z RODO; przekazywanie danych między specjalistami tylko za zgodą pacjenta lub na podstawie obowiązujących przepisów.

• Mentorzy powinni unikać konfliktu interesów (np. finansowego) przy ocenie jakości pracy terapeuty.

Indykatory sukcesu programu supersywizji

• Skrócenie czasu do osiągnięcia autonomii przez kursanta (mierzone liczbą sesji pod nadzorem).

• Zmniejszenie częstości zdarzeń niepożądanych w grupie podopiecznych.

• Pozytywne oceny jakości mentoringu w ankietach kursantów/terapeutów.

• Wysoki odsetek udokumentowanych przypadków eskalacji rozwiązanych w wyznaczonym czasie.

Przykładowe zapisy procedury operacyjnej (SOP) — fragmenty do wdrożenia

• „W przypadku powikłania kontaktuj supersiwyora telefonicznie (numer awaryjny), następnie wprowadź incydent do e-rejestru zdarzeń oraz zgłoś w ciągu 24 godzin do koordynatora klinicznego.”

• „Każdy terapeuta w okresie pierwszych 6 miesięcy pracy ma obowiązek co najmniej 1 bezpośredniej superwizji na 10 wykonanych zabiegów.”

• „Mentor zobowiązany jest sporządzić pisemne podsumowanie sesji superwizji i przekazać kopię terapeucie oraz umieścić je w systemie szkoleniowym.”

Praktyczne narzędzia wspierające proces

• Check-listy przed- i posztabiegowe używane podczas superwizji.

• Szablony raportów z superwizji: stan pacjenta, wykonane procedury, rekomendacje, plan follow-up.

• Baza przypadków referencyjnych i zbiór protokołów postępowania z komentarzami mentorów.

Utrzymanie kultury uczenia się i bezpieczeństwa

• Promowanie otwartości w zgłaszaniu błędów bez obawy przed reprymendą („just culture”).

• Zachęcanie do regularnego dzielenia się doświadczeniami na forum zespołu i wdrażanie wniosków z przypadków do praktyki (continuous improvement).

• Włączenie elementów refleksji i autorefleksji do obowiązków terapeuty (prowadzenie dziennika klinicznego, cele rozwojowe).