Urazy chętnie darować

1. Ustanowienie kręgu przebaczenia

Cel: Wspólne utworzenie świętej przestrzeni, w której każdy może poczuć się bezpiecznie, otworzyć na dar wzajemnego przebaczenia i doświadczyć wspólnoty w Duchu Świętym.

A. Fizyczne ustawienie

1. Przestrzeń:

   • Wybierz miejsce wolne od rozpraszaczy – najlepiej jasne pomieszczenie z wolną podłogą lub na świeżym powietrzu na trawie.

2. Symbol centralny:

   • Na środku ustaw niewielki kamień lub świecę na niskiej podstawce – znak fundamentu jedności i Bożej obecności.

3. Uczestnicy:

   • Wszyscy stają w kole wokół symbolu, trzymając się za ręce na wysokości serca.

   • Powinno być przynajmniej pięciu uczestników, ale może ich być kilkanaście; ważne, by złączone dłonie utworzyły nieprzerwany krąg.

B. Modlitwa wstępna

Prowadzący (cicho, do siebie):

„Duchu Święty, Przyjdź,
rozświetl mroki naszych serc
i napełnij nas miękkością miłosierdzia.
Niech Twoja obecność utworzy między nami sakramentalne więzi,
abym mógł/mogła bez lęku otworzyć serce
na dar wzajemnego przebaczenia.”

• Krótka cisza (5–7 sekund) na odczucie Bożej obecności rozchodzącej się od symbolu centralnego promieniami światła w myślach.

C. Afirmacje jednoczące

(Wypowiadane cicho przez wszystkich po jednej osobnej afirmacji, powtarzanej wspólnie.)

1. „Tworzymy krąg miłosierdzia.”

2. „Jesteśmy wezwani do przebaczania.”

3. „Nasze serca łączą się w pokoju.”

4. „Duch Święty nas jednoczy i uzdrawia.”

• Po każdej afirmacji krąg delikatnie się kurczy (uczestnicy robią dwa kroki w stronę środka), symbolicznie zacieśniając więź wspólnoty.

D. Wizualizacja przynależności

1. Światło w dłoniach:

   • Wyobraź sobie, że z dłoni Twojego lewego sąsiada wypływa delikatny strumień świetlisty, który wnika do Twojej dłoni, a następnie przekracza ją do dłoni następnej osoby.

2. Krąg jasności:

   • Zobacz, jak ten przepływ światła tworzy świetlistą obręcz okalającą symbol centralny, łącząc serca wszystkich uczestników.

3. Uczucie jedności:

   • Poczuj ciepło i lekkość w miejscu złączenia dłoni – znak, że każde serce, każdy ból i każda nadzieja są tu obecne i przyjęte.

Po zakończeniu Etapu I każdy uczestnik odczuwa, że stoi w bezpiecznej, świętej przestrzeni, gotów do dalszych kroków ceremonii, z otwartym sercem i wspólną świadomością uczestnictwa w kręgu miłosierdzia.

2. Modlitwa wstępna o miękkość serca – krótkie wezwanie Ducha Świętego

Cel: Przygotować serca uczestników na akt przebaczenia, prosząc Ducha Świętego o otwarcie wnętrza na łaskę wzajemnego daru, usunięcie twardości i napełnienie pokojem.

A. Przygotowanie postawy

1. Utrzymanie kręgu:

   • Uczestnicy pozostają w kole, nadal trzymając się za ręce. Koło symbolizuje wspólnotę, a złączone dłonie – wzajemne wsparcie.

2. Ustawienie dłoni:

   • Dłonie nieznacznie uniesione, wnętrza skierowane ku górze, gotowe przyjąć dar Ducha Świętego.

B. Wezwanie Ducha Świętego

Prowadzący (z głęboką pokorą i pewnością):

„Przyjdź, Duchu Święty,
Twórco wszelkiego dobra i pokoju,
którego dar przywraca serca zonięte twardością,
napełnij nas Twoją miękkością i zmiękcz to, co stwardniało.
Spraw, byśmy w Twoim świetle ujrzeli potrzebę przebaczenia,
byśmy z odwagą otworzyli dłonie i serca na dar wzajemnego miłosierdzia.
Amen.”

C. Afirmacje otwarcia serca

(Po każdej krótkiej afirmacji następuje krótka pauza, by uczestnicy mogli ją wypowiedzieć w myślach i poczuć jej sens.)

1. „Duchu Święty, otwórz moje serce.”

2. „Pragnę łaski darowania.”

3. „Pozwalam, by Jego pokój mnie przemienił.”

4. „Jestem gotów/gotowa przyjąć i ofiarować przebaczenie.”

D. Wizualizacja działania Ducha

1. Świetlista seria:

   • Zamknij oczy i wyobraź sobie nad sobą kolistą wiązkę złotego światła – to obecność Ducha Świętego.

2. Opadanie kropli łaski:

   • Z tej wiązki spływa delikatny deszcz jasnych kropli, które padają na Twoje dłonie i ramiona, przynosząc uczucie ciepła i wewnętrznego otwarcia.

3. Wejście w serce:

   • Poczuj, jak krople wnikają głęboko, rozpuszczając wszelkie pozostałości goryczy czy lęku, sprawiając, że bije ono lekko i pełniej, gotowe na przebaczenie.

E. Przejście do kolejnego etapu

Prowadzący (cicho):

„Niech miękkość Ducha Świętego spłynie na nas wszystkich.
Teraz przejdźmy do Etapu III – Wyznania urazów w ciszy,
by w świetle Jego łaski każdy z nas mógł poczuć, komu pragnie przebaczyć.”

• Krótka chwila milczenia (5–7 sekund) na przyjęcie modlitwy i wizualizacji, a następnie naturalne przejście do dalszych kroków ceremonii.

3. Wyznanie urazów w ciszy – każdy w myślach przypomina sobie osobę, której przebacza

Cel: Umożliwić każdemu uczestnikowi konfrontację z własnymi urazami w bezpiecznej ciszy, tak aby mógł przygotować się na akt przebaczenia i uwolnienia.

A. Przyjęcie postawy kontemplacyjnej

1. Utrzymanie kręgu:

   • Uczestnicy pozostają w kole, dłonie nadal złączone ze sobą, lecz łokcie lekko rozchylone, by umożliwić swobodny oddech i wewnętrzne skupienie.

2. Zamknięcie oczu:

   • Prośba, by każdy łagodnie zamknął oczy, odwracając uwagę od zewnętrznego świata na swoje wnętrze.

3. Spokojny oddech:

   • Trzy głębokie wdechy i wydechy, każdorazowo wypowiadając w myślach:

     • Wdech: „Pokój…”

     • Wydech: „Otwiera moje serce.”

B. Modlitwa wprowadzająca

Prowadzący (szeptem):

„Boże Miłosierny,
który znasz każdy kąt naszego serca,
pomóż nam dzisiaj odważnie spojrzeć na te osoby i sytuacje,
które wyrządziły nam ból.
Daj nam siłę, by wypowiedzieć je w ciszy serca,
przygotowując się do daru przebaczenia.”

(Krótka pauza – 5 sekund ciszy.)

C. Indywidualna kontemplacja

1. Wybór osoby lub zdarzenia:

   • W myślach przywołaj imię lub obraz osoby, która zraniła Cię najbardziej, lub sytuację, która pozostawiła głęboką ranę.

2. Uczucie urazy:

   • Zwróć uwagę na to, jakie emocje pojawiają się w ciele – ciężar w klatce piersiowej, ścisk w gardle, napięcie w brzuchu.

3. Nazwanie w myślach:

   • Delikatnie, ciszą serca, wypowiedz wewnętrznie proste zdanie:

     „Panie, w tej chwili myślę o [imię lub sytuacja],
     która sprawiła mi ból.”

4. Puszczenie napięcia:

   • Z każdym kolejnym wydechem wyobraź sobie, że zwalniasz uścisk tej urazy, by przygotować serce na przebaczenie.

D. Afirmacje przygotowujące

(Po kontemplacji każdy w myślach powtarza):

1. „Uznaję swój ból.”

2. „Jestem gotów/gotowa zwolnić ciężar.”

3. „Pragnę pokoju w moim sercu.”

4. „Otwartym uczuciem dążę do wolności.”

E. Wizualizacja wstępnego uwolnienia

1. Obraz ciężaru:

   • Wyobraź sobie ciężką torbę lub kamień, który nosisz ze sobą – to symbol urazy.

2. Ustawienie przy centrum kręgu:

   • W myślach przenieś ów ciężar na środek kręgu, obok kamienia lub świecy centralnej.

3. Delikatne odciągnięcie:

   • Poczuj, jak z każdym oddechem ten ciężar oddala się od Twoich ramion i kładzie obok symbolu Bożej obecności.

F. Przejście do Etapu IV

Prowadzący (cicho):

„Niech każda uraza zostanie już umieszczona w bezpiecznym obszarze wspólnoty.
Teraz przejdźmy do Etapu IV – Wymiana dłoni,
abyśmy w geście zaufania mogli zacząć obdarowywać się przebaczeniem.”

• Krótka chwila milczenia (5 sekund) na wspólne odczucie przeniesionego ciężaru.

4. Wymiana dłoni – odwrócenie się do sąsiada i podanie dłoni

Cel: Uczynienie pierwszego fizycznego gestu przebaczającego; przekazanie symbolicznego daru pokoju i pojednania między dwiema osobami w kręgu.

A. Ułożenie ciała i spojrzeń

1. Rozluźnienie ramion:

   • Po Etapie III uczestnicy pozostają w kręgu, ręce luźno opuszczone.

2. Obrót w stronę sąsiada:

   • Każda osoba odwraca się o pół kroku w prawo (lub w lewo, ustalonym wcześniej kierunku), tak aby stanąć twarzą do sąsiada.

3. Nawiązanie spojrzenia:

   • Utrzymując kontakt wzrokowy, spójrz swojemu sąsiadowi w oczy z życzliwością i otwartością.

B. Modlitwa gestu

Prowadzący (cicho, lecz dostatecznie głośno do usłyszenia):

„Panie Jezu, któryś rzekł: ‹Dajcie sobie pokój›,
błogosław ten gest naszych dłoni,
aby były narzędziem Twojej łaski,
znakiem pojednania i daru wzajemnego przebaczenia.”

(Chwila ciszy na wewnętrzne przyjęcie intencji.)

C. Podanie dłoni

1. Uniesienie prawej ręki:

   • Każdy podnosi prawą rękę na wysokość serca.

2. Wyciągnięcie dłoni:

   • Silnie, lecz delikatnie wyciąga dłoń w stronę sąsiada.

3. Uścisk dłoni:

   • Złączcie dłonie w łączącym uścisku – pewnie, ale nie ściskając nadmiernie.

4. Moment spotkania:

   • Trzymajcie uścisk przez 5 sekund, odczuwając kontakt i obecność brata/siostry.

D. Afirmacje wzajemnego daru

(Podczas uścisku dłoni obie osoby szeptem wymieniają krótkie słowa – jedno zdanie każde, na zmianę.)

1. Osoba A: „Przyjmij ode mnie pokój Chrystusa.”

2. Osoba B: „Przekazuję Ci dar mojego przebaczenia.”

3. Osoba A: „Moje serce jest otwarte dla Ciebie.”

4. Osoba B: „Razem kroczymy w jedności.”

• Jeżeli grupa jest większa, można ograniczyć wymianę do jednej lub dwóch tur, aby zachować płynność ceremonii.

E. Wizualizacja przepływu łaski

1. Światło w dłoniach:

   • Zamknij na chwilę oczy i wyobraź sobie, że z Twojej dłoni płynie jasny strumień świetlistej energii w kierunku dłoni drugiej osoby.

2. Most miłości:

   • Uczuj, że ten strumień tworzy między Wami most miłosierdzia, łączący serca i przynoszący uzdrowienie.

3. Odwzajemniony przepływ:

   • Poczuj powrót tego światła z dłoni partnera – to znak wzajemności i jedności w Chrystusowym pokoju.

F. Zakończenie gestu

1. Uwolnienie uścisku:

   • Delikatnie rozluźnijcie palce, pozwalając dłonią powrócić na swoje miejsce.

2. Powrót do kręgu:

   • Obróć się znów o pół kroku do środka koła, przywracając pełne okrążenie.

Po wykonaniu Etapu IV każdy uczestnik doświadcza pierwszego, konkretnego gestu pojednania – fizycznego i duchowego – przygotowującego grunt pod wspólne słowa daru przebaczenia w Etapie V.

5. Słowa daru przebaczenia – wspólne wypowiedzenie formuły:

„Przebaczam Ci z miłością Chrystusa”

Cel: Wypowiedzenie na głos aktu przebaczenia, by przenieść je z serca do rzeczywistości słowa, umacniając je mocą Bożej łaski.

A. Przygotowanie wewnętrzne

1. Powrót do par:

   • Po Etapie IV każdy ponownie staje twarzą w twarz ze swoim sąsiadem, trzymając dłonie splecione.

2. Chwila milczenia:

   • Zamknij oczy na 3 sekundy, odczuwając obecność drugiej osoby i skupiając się na darze, który zaraz wypowiesz.

B. Modlitwa wprowadzająca

Prowadzący (głośno, wyraźnie):

„Panie Jezu,
któryś zniósł nasze winy na krzyżu,
naucz nas słowem naszym darować krzywdy,
abyśmy tak jak Ty, potrafili przebaczać z głębi serca.
Prosimy Cię, napełnij nasz głos mocą Twojego miłosierdzia,
by wypowiedziane słowa stały się źródłem uzdrowienia.”

(2–3 sekundy ciszy na przyjęcie tej modlitwy.)

C. Wspólne wypowiedzenie formuły

1. Pierwsze powtórzenie – szeptem:

   • Obie osoby szepczą jednocześnie:

     „Przebaczam Ci z miłością Chrystusa.”

   • To pierwszy, delikatny krok, aby oswoić słowo.

2. Drugie powtórzenie – zwykłym tonem:

   • Teraz wypowiedzcie na równy głos:

     „Przebaczam Ci z miłością Chrystusa.”

   • Poczujcie, jak dźwięk Waszych głosów rezonuje między Wami.

3. Trzecie powtórzenie – z pełnym przekonaniem:

   • Wyciągnijcie głosy, mówiąc z pewnością i otwartym sercem:

     „Przebaczam Ci z miłością Chrystusa!”

   • Utrzymajcie kontakt wzrokowy, odczuwając, że właśnie dokonaliście aktu wolności dla siebie i drugiej osoby.

D. Afirmacje wzmacniające

(Po ostatnim, głośnym powtórzeniu, każdy uczestnik w myślach wypowiada):

1. „Oddaję moją urazę Chrystusowi.”

2. „Jego miłosierdzie nas zjednoczyło.”

3. „Dziś uwalniam siebie i Ciebie.”

4. „Nasze serca biją jednym rytmem pokoju.”

E. Wizualizacja oczyszczającego przebaczenia

1. Łańcuchy grzechu:

   • Wyobraź sobie, że Twoja uraza była jak łańcuch przytwierdzający Cię do przeszłości.

2. Świetlista ręka Chrystusa:

   • Zobacz przed sobą dłoń Chrystusa, która delikatnie rozpuszcza te łańcuchy światłem.

3. Wspólne uwolnienie:

   • Poczuj, jak każda wypowiedziana formuła przebaczenia – niczym iskra – zapala światło w Twoich dłoniach i dłoniach sąsiada, wspólnie rozświetlając cały krąg.

4. Fala wolności:

   • Wyobraź sobie, że z Waszych splecionych dłoni rozchodzi się białe, ciepłe światło, które przepływa przez wszystkich uczestników, uwalniając od ciężaru urazów.

F. Przejście do Etapu VI

Prowadzący (delikatnie):

„Niech słowa przebaczenia zabrzmią w naszych sercach i czynach.
Przejdźmy teraz do Etapu VI – Afirmacja jedności,
aby wspólnie utwierdzić naszą wspólnotę w Chrystusowym miłosierdziu.”

• Krótka chwila milczenia (5 sekund) na wchłonięcie mocy wypowiedzianego przebaczenia.

6. Afirmacja jedności – wszyscy razem:

„Jesteśmy jedno w Jego miłosierdziu”

Cel: Ugruntować i utrwalić więź duchową powstałą dzięki wzajemnemu przebaczeniu, uznać wspólnotę ciałem i duchem oraz prosić o trwałe wypełnienie Królestwem pokoju.

A. Przygotowanie postawy

1. Przywrócenie koła:

   • Uczestnicy ponownie stają w pełnym kole, twarze zwrócone do środka, dłonie złączone w poprzedni sposób lub splecione z dłońmi sąsiadów.

2. Wyprostowana sylwetka:

   • Stopy rozstawione na szerokość bioder, kręgosłup wydłużony, barki rozluźnione, broda lekko uniesiona — pozycja godna i otwarta na dar wspólnoty.

B. Modlitwa wspólna

Prowadzący (głośno, pogodnym tonem):

„Panie Jezu Chryste,
któryś jednoczył w sobie grzeszników i świętych,
spraw, aby to, co dokonało się w naszych sercach,
zrodziło trwałą jedność w Twoim Duchu.
Niech każdy z nas odczuje, że nie jest sam,
lecz częścią Twojego Ciała – Kościoła Domowego.
Amen.”

C. Wypowiedzenie afirmacji

(Afirmację powtarza cała grupa razem, trzykrotnie, z narastającym przekonaniem.)

1. Raz – cicho, z intencją:

   „Jesteśmy jedno w Jego miłosierdziu.”

2. Dwa – wyraźniej, z oddechem:

   „Jesteśmy jedno w Jego miłosierdziu.”

3. Trzy – donośnie, całą piersią:

   „Jesteśmy jedno w Jego miłosierdziu!”

D. Dodatkowe afirmacje serca

(Po głównej formule prowadzący kieruje do grupy cztery krótkie afirmacje, które wszyscy w myślach przyjmują.)

1. „Nasze rany są wspólne. Razem się goimy.”

2. „Duch Święty kształtuje nas na jedno.”

3. „Dar przebaczenia złączył nasze serca.”

4. „Idziemy razem drogą pokoju.”

E. Wizualizacja jedności

1. Wieniec światła:

   • Zamknij oczy i wyobraź sobie, że nad każdym z nas, w miejscu serca, zapala się mała gwiazda światła.

2. Łączący promień:

   • Z tych gwiazd wychodzą promienie, które splatają się ponad naszymi głowami, tworząc wieniec jasności opasający całe kręgiem.

3. Przenikający puls:

   • Poczuj, jak puls tego światła synchronizuje się z biciem Twojego serca, a potem z biciem każdego obecnego — jedna, wspólna melodia pokoju i miłosierdzia.

F. Przejście do Etapu VII

Prowadzący (łagodnie):

„Niech świadomość naszej jedności promieniuje w nas dalej.
Przejdźmy teraz do Etapu VII – Wizualizacji uwolnienia,
aby pozwolić, by światło naszego przebaczenia rozlało się poza krąg.”

• Krótka chwila milczenia (5–7 sekund) na wchłonięcie mocy wspólnej afirmacji i wizualizacji.

7. Wizualizacja uwolnienia – wyobrażenie białego światła przepływającego przez splecione dłonie

Cel: Przełożyć dokonany akt przebaczenia na głębokie doświadczenie uzdrowienia, używając wyobraźni duchowej, by poczuć, jak Boże światło przenika zarówno przebaczającego, jak i obdarowanego, uzdrawiając obie strony.

A. Przygotowanie zmysłów

1. Pełne koło z rękami splecionymi:

   • Uczestnicy stają ponownie w kręgu, dłonie złączone z sąsiednimi, tworząc nierozerwalny łańcuch.

2. Spokojny oddech:

   • Trzy głębokie wdechy i wydechy, kierując uwagę na punkt połączenia dłoni, gdzie właśnie dokonał się akt przebaczenia.

B. Modlitwa zaproszenia

Prowadzący (łagodnym tonem):

„Boże Światłości, Źródło wszelkiego pokoju,
przelej swoje czyste, białe światło przez serca nasze i dłonie splecione,
aby każda nić naszego przebaczenia
stała się drogą łaski i uzdrowienia.
Amen.”

(Chwila ciszy na wewnętrzne przyjęcie tej modlitwy.)

C. Mała afirmacja zbiorowa

(Wszyscy razem, spokojnie, dwukrotnie):

1. „Twoje światło nas uzdrawia.”

2. „Jesteśmy wolni w Jego pokoju.”

D. Wizualizacja krok po kroku

1. Źródło światła:

   • Zamknij oczy i wyobraź sobie czyste, białe słońce zawieszone nad centrum kręgu — to źródło Bożej obecności.

2. Strumień uzdrawiającego światła:

   • Z tego słońca spływa miękka wiązka białego światła, która delikatnie wpływa przez każdą parę splecionych dłoni, wnikając w stawy palców i przenikając dłońmi.

3. Obieg światła w kręgu:

   • Poczuj, jak światło przechodzi od jednej pary dłoni do kolejnej, tworząc płynny obieg wzdłuż całego kręgu — jak fala pokoju.

4. Odbicie i powrót:

   • Wyobraź sobie, że po okrążeniu światło wraca do środka kręgu, łącząc się z jasnym słońcem — symbolizując, że dar przebaczenia wraca w obfitości do Dawcy.

E. Indywidualne odczucie

• Chwila milczenia (10–15 sekund):
  Pozwól sobie na ugruntowanie tej wizji, poczuj ciepło i lekkość w dłoniach oraz sercu, jakby każda komórka ciała sygnalizowała:

  „Jestem wolny. Ty jesteś wolny. Razem trwamy w pokoju Chrystusa.”

F. Przejście do Etapu VIII

Prowadzący (delikatnie):

„Niech światło przebaczenia pozostanie z nami.
Przejdźmy teraz do Etapu VIII – Modlitwy błogosławieństwa,
by zakończyć ceremonię znakiem krzyża i posłać się nawzajem w pokoju.”

• Krótka chwila ciszy na zakończenie wizualizacji, po czym grupa naturalnie przechodzi do finału.

8. Modlitwa błogosławieństwa – zakończenie znakiem krzyża i życzeniem pokoju dla obdarowanych i obdarowujących

Cel: Uwieńczenie ceremonii uroczystym błogosławieństwem, które sankcjonuje dokonany akt przebaczenia i jedności, oraz posłanie uczestników w świat z darem pokoju.

A. Przygotowanie postawy

1. Ustawienie w pełnym kole:

   • Uczestnicy zamykają krąg, stojąc w pełnym okręgu, ręce wciąż splecione z sąsiadami.

2. Wyprostowana sylwetka:

   • Stopy stabilnie ustawione, barki swobodnie opuszczone, głowy uniesione, by symbolizować gotowość przyjęcia błogosławieństwa.

B. Wezwanie Bożej obecności

Prowadzący (głośno i spokojnie):

„Przywołajmy teraz obecność Ojca, Syna i Ducha Świętego,
który jest naszym pokojem i źródłem wszelkiego przebaczenia.”

(Wszyscy robią trzy głębokie wdechy — wdech: „Duchu Święty”, wydech: „przyjdź do nas”.)

C. Modlitwa błogosławieństwa

Prowadzący:

„Wszechmogący Boże,
który w swojej niezgłębionej miłości
dajesz nam moc przebaczania i jedności,
niech Twoja łaska
zstąpi na tych, którzy tu dziś stali w kręgu pokoju.
Niech znak krzyża, który za chwilę złożymy,
będzie dla nas tarczą przeciw wszelkim podziałom
i znakiem, że idziemy naprzód jako jedno Ciało.
Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.”

D. Złożenie znaku krzyża

1. Prowadzący wykonuje:

   • Unosi prawą dłoń, kładzie na czole, potem na piersi, następnie na lewym, potem na prawym ramieniu — tworząc znak krzyża.

2. Uczestnicy powtarzają:

   • Każdy uczestnik naśladuje ruch, dotykając własnego czoła, piersi, ramion, wypowiadając:

     „W Imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.”

E. Afirmacje pokoju

(Po złożeniu znaku krzyża prowadzący wypowiada, a grupa powtarza trzy razy):

1. „Pokoju Wam daję, mój pokój wam zostawiam.”

2. „Idźcie w pokoju Chrystusa.”

3. „Niech nasza wspólnota trwa w miłosierdziu.”

F. Wizualizacja posłania

1. Promień światła z serca:

   • Zamknij oczy i wyobraź sobie promień białego światła, wychodzący z Twojego serca i łączący się z sercami wszystkich uczestników.

2. Rozproszenie pokoju:

   • Następnie zwizualizuj, że to wspólne światło rozchodzi się przez mury domu, ulicę, aż do każdego miejsca, gdzie jesteś posłany, niosąc pokój tym, których spotkasz.

3. Wyobraźnia misyjna:

   • Poczuj, jak każde spojrzenie i każdy gest, który wykonasz po ceremonii, jest przedłużeniem tej wspólnotowej modlitwy i daru pokoju.

G. Zakończenie ceremonii

Prowadzący (z radością):

„Bracia i siostry,
nieśmy ten dar przebaczenia i pokoju światu,
świadcząc miłosierdzie, jakiego sami doświadczyliśmy.
Pokój niech będzie z Wami.”

• Uczestnicy odpowiadają chórem: „I z duchem Twoim.”

Ceremonia Daru Przebaczenia kończy się, a uczestnicy mogą jeszcze przez chwilę pozostać w kole, ciesząc się wspólną obecnością i mocą łaski, zanim rozejdą się, aby w codziennym życiu nieść światu owoc tego, co tu zostali obdarowani.