Zwolnienia z PIT

Strona: Centrum Edukacyjne Aria
Kurs: Nowoczesne podejście do zawodów medycznych
Książka: Zwolnienia z PIT
Wydrukowane przez użytkownika: Gość
Data: środa, 18 czerwca 2025, 15:31

1. Zwolnienia podatkowe związane z działaniami leczniczymi w tym charytatywno-opiekunczymi

Na podstawie Dz.U.2024.226
Art. 21. - [Zwolnienia przedmiotowe] - Podatek dochodowy od osób fizycznych.
1. Wolne od podatku dochodowego są:
17) diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 3000 zł;
27) otrzymywane zgodnie z odrębnymi przepisami świadczenia na:
a) rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą osób niepełnosprawnych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, z zakładowych funduszy rehabilitacji osób niepełnosprawnych lub zakładowych funduszy aktywności,
36) dochody z tytułu prowadzenia szkół w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w części wydatkowanej na cele szkoły w roku podatkowym lub w roku po nim następującym;
40b) stypendia dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe udostępnianych do publicznej wiadomości za pomocą Internetu, środków masowego przekazu lub wykładanych (wywieszanych) dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3800 zł;
46) dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:
a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra, agencje rządowe lub agencje wykonawcze, w tym również w przypadkach gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz
b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem;
68) wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług - jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 2000 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności;
68a) wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym;
71) dochody ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli, niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej, przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt, w tym również na rozbiorze, podziale i klasyfikacji mięsa;
71a) przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1c, do kwoty 100 000 zł rocznie;
72) dochody ze sprzedaży surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów leśnych (PKWiU ex 02.30.40.0) - ze zbioru dokonywanego osobiście albo z udziałem członków najbliższej rodziny;
76) kwoty diet i kieszonkowego dla gości zagranicznych przybywających do Polski w ramach programów i umów oraz wartość wyżywienia dla tłumaczy (pilotów) towarzyszących tym gościom, z wyjątkiem ekwiwalentów za to wyżywienie;
79) świadczenia z pomocy społecznej;
90b) świadczenia uzyskane w związku z uczestniczeniem w nieodpłatnych szkoleniach z zakresu opieki paliatywnej lub hospicyjnej organizowanych przez organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, lub organy samorządu zawodowego lekarzy lub pielęgniarek i położnych, mające siedzibę i działające w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej;
113) wartość świadczeń otrzymanych przez wolontariuszy na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego;
117) wartość otrzymanych świadczeń od wolontariuszy, udzielanych na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego;
115) wygrane i nagrody otrzymane przez uczniów za udział w konkursach, turniejach i olimpiadach organizowanych na podstawie przepisów o systemie oświaty;
128) świadczenia wypłacane bezrobotnym skierowanym do wykonywania prac społecznie użytecznych;
148) przychody:
a) ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
b) z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8,
c) z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz. U. z 2018 r. poz. 1244),
d) z tytułu odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe,
e) z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
- otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł;

1.1. Pomoc socjalna

Na podstawie

Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej

Art. 2. 1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Art. 3. 1. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

 2. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o którychmowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. 3. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie dookoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. 4. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Art. 4. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Art. 7. Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności

z powodu: 

1) ubóstwa; 

2)sieroctwa;

3) bezdomności; 

4) bezrobocia;

5) niepełnosprawności; 

6) długotrwałej lub ciężkiej choroby; 

7) przemocy domowej;

7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi; 

8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

10) (uchylony) 

11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 

13) alkoholizmu lub narkomanii; 

14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 

15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Art. 15. Pomoc społeczna polega w szczególności na: przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń; pracy socjalnej;

3) prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;

 4) analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;

5) 

6)realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;

rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.


Art. 36. Świadczeniami z pomocy społecznej są:

1) świadczenia pieniężne: a) zasiłek stały, b) zasiłek okresowy, c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, e) (uchylona) f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki, g) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,

h) wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd;

2) świadczenia niepieniężne: a) praca socjalna, b) bilet kredytowany, c) składki na ubezpieczenie zdrowotne, d) składki na ubezpieczenia społeczne, e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, f) sprawienie pogrzebu,

g) poradnictwo specjalistyczne, h) interwencja kryzysowa, i)schronienie, j) posiłek, k) niezbędne ubranie, l) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia i w rodzinnych domach pomocy oraz usługi sąsiedzkie,m) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,

n) mieszkanie treningowe lub wspomagane, o) pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, w tym usługi wsparcia krótkoterminowego,

p) (uchylona)

q) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych.

r) (uchylona)


Art. 45. 1. Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania

osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest: 1) z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej;

2) ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

2. Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny lub

projekt socjalny. 3. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. 4. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód. Art. 46. 1. Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne,psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód. 2. Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów. 3. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii. 4. Poradnictwo rodzinne obejmuje problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną.


Art. 46a. 1. Wojewoda prowadzi rejestr jednostek specjalistycznego

poradnictwa. 2. Rejestr jest jawny. 3. Wojewoda corocznie, do dnia 30 czerwca, ogłasza rejestr w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz publikuje na przedmiotowej stronie internetowej.

Art. 50. 1. Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. 1a. Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania mogą być przyznane w formie usług sąsiedzkich. 2. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. 3. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. 3a. Usługi sąsiedzkie obejmują pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji, oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. 3b. Organizatorem usług sąsiedzkich jest gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby korzystającej z usług sąsiedzkich lub podmiot uprawniony.> 4. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. 4a. Osobą wykonującą usługi sąsiedzkie może być osoba, która:

1) jest pełnoletnia; 2024-01-18©Kancelaria Sejmu s. 49/165 2) 3)

nie jest członkiem rodziny osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

4) złożyła organizatorowi usług sąsiedzkich oświadczenie o zdolności pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług;

5) zamieszkuje w najbliższej okolicy osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

6) ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy; 7) została zaakceptowana przez osobę, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;

8) została zaakceptowana przez organizatora usług sąsiedzkich. 4b. W przypadku nieukończenia szkolenia, o którym mowa w ust. 4a pkt 6,organizacja szkolenia należy do organizatora usług sąsiedzkich.


Art. 50a. 1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobom, o których

mowa w art. 50 ust. 1 i 2, w szczególności gdy doszło do nagłego pogorszenia stanu zdrowia lub gdy objęcie osób usługami opiekuńczymi lub specjalistycznymi usługami opiekuńczymi wynika z konieczności zapewnienia takim osobom odpowiedniej opieki, usługi te mogą być przyznane w trybie pilnym. 2. Przyznanie usług w trybie pilnym następuje niezwłocznie po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, a wydanie decyzji o przyznaniu usług oraz decyzji ustalającej odpłatność za przyznane usługi może nastąpić po rozpoczęciu ich rzeczywistego świadczenia, nie później jednak niż w terminie 10 dni od dnia rozpoczęcia świadczenia usług.


Art. 51. 1. Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia. 2. Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu. 3. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu. 4. Ośrodkiem wsparcia, o którym mowa w ust. 1–3, może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi oraz klub samopomocy. 5. Za ośrodek wsparcia uznaje się również schronisko dla osób bezdomnych pomimo nieświadczenia w nim usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych.

1. Ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi są:

środowiskowy dom samopomocy lub klub samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zwanych dalej „uczestnikami”, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także ich integracji społecznej. 2. Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym. 3. Okres korzystania z miejsca całodobowego pobytu w środowiskowym domu samopomocy nie może być jednorazowo dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością przedłużenia do 6 miesięcy w uzasadnionych przypadkach, przy czym maksymalny okres pobytu całodobowego osoby w roku kalendarzowym nie może być dłuższy niż 8 miesięcy. 4. Zakres usług świadczonych w klubach samopomocy ustala właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej klub samopomocy w uzgodnieniu z wojewodą. 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) sposób funkcjonowania środowiskowych domów samopomocy, 2)

tryb kierowania i przyjmowania do środowiskowych domów samopomocy,

3) kwalifikacje osób świadczących usługi, 4)standardy usług świadczonych przez środowiskowe domy samopomocy, 5)termin dostosowania środowiskowych domów samopomocy do wymaganych standardów

– uwzględniając potrzeby i możliwości psychofizyczne osób kierowanych do środowiskowych domów samopomocy, a także konieczność zapewnienia sprawnego funkcjonowania tych domów.


Art. 51b. 1. (uchylony) 2. Korzystanie z usług świadczonych w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, niebędących usługami całodobowymi oraz rzystanie z usług klubów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi jest nieodpłatne. 2a. W przypadku ubiegania się o usługi, o których mowa w ust. 2, a także przy sporządzaniu aktualizacji rodzinnego wywiadu środowiskowego w przypadku korzystania z tych usług nie ustala się sytuacji dochodowej i majątkowej osób i rodzin.

Art. 96. 1. Obowiązek zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia

z pomocy społecznej spoczywa na: 1) osobie i rodzinie korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej; 2) spadkobiercy osoby, która korzystała ze świadczeń z pomocy społecznej – z masy spadkowej;

3) małżonku, zstępnych przed wstępnymi osoby korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej – jedynie w przypadku gdy nie dokonano zwrotu wydatków zgodnie z pkt 1 i 2, w wysokości przewidzianej w decyzji dla osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej. 2. Wydatki na usługi, pomoc rzeczową, posiłki, zasiłki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki okresowe i zasiłki celowe przyznane pod warunkiem zwrotu podlegają zwrotowi w części lub całości, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby zobowiązanej do zwrotu wydatków przekracza kwotę kryterium dochodowego.


Art. 106. 1. Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie

decyzji administracyjnej. 2. Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej,poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, klubu samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, schronienia w formie ogrzewalni i noclegowni,sprawienia pogrzebu, a także przyznanie biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.


4. Decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania

świadczenia, z wyjątkiem decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego oraz decyzji w sprawach cudzoziemców i osób, o których mowa w art. 5a, wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego.


Art. 107. 1. Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób

i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej oraz u osób, o których mowa w art. 103.


3. Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny,

również na potrzeby jednostki organizacyjnej pomocy społecznej z terenu innej gminy, po okazaniu legitymacji pracownika socjalnego. 3a. Przy przeprowadzaniu rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz świadczeniu pracy socjalnej w środowisku może uczestniczyć drugi pracownik socjalny. Rodzinny wywiad środowiskowy oraz świadczenie pracy socjalnej w środowisku może się odbywać w asyście funkcjonariusza Policji.


4. W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się, mimo braku zmiany danych, nie rzadziej niż co 6 miesięcy, a w przypadku osób przebywających w domach pomocy społecznej oraz w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi – nie rzadziej niż co 12 miesięcy.


5. Pracownik socjalny przeprowadzający rodzinny wywiad środowiskowy może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia. 5a. (uchylony) 5b. Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ustala się na podstawie następujących dokumentów: 1) dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość; 2) skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka; 3) dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej; 4) decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;

6)orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;

7) zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, kosztów uzyskania przychodu, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;

6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) sposób i terminy przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego, 2) wzór kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego, 3) wzór oświadczenia o stanie majątkowym, 4) wzór oświadczenia, o którym mowa w ust. 5g, 5) wzór legitymacji pracownika socjalnego


Art. 109. Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej oraz osoby, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2, są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie lub ustalił odpłatność, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń lub ponoszenia odpłatności.


Art. 119. 1. Do zadań pracownika socjalnego należy w szczególności:

1) praca socjalna;

1a) przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych; 2) dokonywanie analizy, diagnozy i oceny zjawisk indywidualnych i społecznych, a także formułowanie opinii w zakresie zapotrzebowania na świadczenia z pomocy społecznej oraz kwalifikowanie do uzyskania tych świadczeń;

3) udzielanie informacji, wskazówek, porad i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych osobom, rodzinom, grupom i społecznościom, które dzięki tej pomocy będą zdolne samodzielnie rozwiązywać problemy będące przyczyną ich trudnej sytuacji lub zaspokajać niezbędne potrzeby życiowe;

4) pomoc w uzyskaniu dla osób lub rodzin będących w trudnej sytuacji życiowej specjalistycznego poradnictwa, terapii lub innych form pomocy w zakresie możliwości rozwiązywania problemów przez właściwe instytucje państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe;

5) udzielanie pomocy zgodnie z zasadami etyki zawodowej; 6) pobudzanie społecznej aktywności i inspirowanie działań samopomocowych w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin, grup i środowisk społecznych;

7) współpraca i współdziałanie z innymi specjalistami w celu przeciwdziałania i ograniczania problemów oraz skutków negatywnych zjawisk społecznych, łagodzenie konsekwencji ubóstwa;

8)inicjowanie nowych form pomocy osobom i rodzinom mającym trudną sytuację życiową oraz inspirowanie powołania instytucji świadczących usługi służące poprawie sytuacji takich osób i rodzin;

9) współuczestniczenie w inspirowaniu, opracowaniu, wdrożeniu oraz rozwijaniu regionalnych i lokalnych programów pomocy społecznej ukierunkowanych na podniesienie jakości życia;

10) inicjowanie lub współuczestniczenie w działaniach profilaktycznych nakierowanych na zapobieganie lub łagodzenie problemów społecznych.

1.2. Działania opieki i opieki specjalistycznej

Działania opiekuńcze mogą być wykonywane w:

  1. Zawodzie:
    • Opiekuna ( nieuregulowany prawnie )
    • Opiekuna prawnego
    • Opiekuna osób starszych
    • Opiekuna osób niepełnosprawnych
    • Opiekuna medycznego
    • Pasterza ( nieuregulowany prawnie. Pasterz ludzi. Nie mylić z pasterzem kóz bydła, trzody itp.)
    • Innego zawodu medycznego, w którym osoba go wykonująca legitymuje się posiadaniem fachowych kwalifikacji do ich wykonywania w tym wąskim zakresie medycyny
  2. Poza zawodowo
    • Ojca/matki itp. itd.
    • Samopomocy sąsiedzkiej regulowanej prawnie w ramach pomocy społecznej
    • Pomocy sąsiedzkiej w formie darowizny od osób fizycznych i/lub organizacji pozarządowych
Ponadto:
  • Przychodem osoby będącej beneficjentem świadczeń opiekuńczych jest wartość tych świadczeń wg cen rynkowych +/-33%. Dopuszczalna prawem jest wycena świadczeń w kwocie netto liczona od minimalnej stawki godzinowej +/-33%.
  • Świadczenia opiekuńcze odpłatne (po kosztach) stanowią koszt uzyskania świadczeń dla przyjmującego usługę i nie są dla niej darowizną. 
  • Zwolnione od podatku są świadczenia będące darowizną na rzecz osób fizycznych w okresie 5ciu lat do kwoty wolnej darowizn ( w zależności od grupy 0/I/II/III ) a ponad kwotę wolną wg odpowiednich skał podatkowych. 
  • Zwolnione od podatku są świadczenia pomocy socjalnej, są przychodem liczonym przez urząd skarbowy lecz nie są przychodem liczonym na potrzeby pomocy socjalnej. 
  • Zwolnione z podatku są świadczenia otrzymane od wolontariuszy organizacji pozarządowych. Świadczenia pieniężne są przychodem liczonym na potrzeby pomocy społecznej.
  • Świadczenia w naturze od osób fizycznych, wolontariuszy organizacji pozarządowych i samych organizacji pozarządowych nie wliczają się do dochodu na potrzeby wyliczania pomocy społecznej.

Definicja usług opiekuńczych oraz ich beneficjentów jest kluczowym elementem wsparcia socjalnego, które jest zarządzane przez państwo i samorządy. Z tej formy pomocy mogą skorzystać w szczególności jednostki dotknięte  niepełnosprawnością, osoby krótko lub długoterminowo chore, seniorzy, a także osoby samotne, które na co dzień potrzebują wsparcia, jednak nie są w stanie otrzymać go od współmieszkańców (np. równie chory współmałżonek) czy innych członków rodziny, zarówno bliskich, jak i dalszych, takich jak dzieci, wnuki, siostry czy bracia. Definicja zawiera słowo 'w szczególności' przez co lista ta nie jest zamknięta i z usług opiekuńczych mogą korzystać inne osoby o ile w sposób zbliżony są osobami w szczególnej potrzebie, które nie mogą w własnym zakresie wyjść z trudnej sytuacji. Warto przytoczyć to definicje zdrowia i choroby WHO która zakłada, iż chorobą jest każde zaburzenie dobrostanu na polu fizycznym, psychicznym i społecznym (spoleczno-rodzinno-duchowym) w tym zaburzenia możliwości zarobkowania i mające wpływ na zdrowie warunki środowiskowe.

Usługi opiekuńcze dzielą się na trzy kategorie: 

  • standardowe, 
  • specjalistyczne
  • specjalistyczne usługi opiekuńcze skierowane do osób z zaburzeniami psychicznymi.
Usługi wsparcia obejmują pomoc w czterech obszarach:

1. Zaspokajanie codziennych potrzeb życiowych podopiecznego, w tym m.in.:

   - Nabywanie artykułów spożywczych i przemysłowych niezbędnych do prowadzenia gospodarstwa domowego, ( i innych artykułów niezbędnych w tym żywności specjalnego przeznaczenia, suplementów diety, ziół, leków bez recepty )

   - Przygotowywanie (lub dostarczanie) prostych posiłków zgodnie z zaleceniami żywieniowymi udzielonymi przez lekarza  ( lub inny zawód medyczny w tym samego opiekuna lub osobę wykonującą działania lecznicze niezawodowo lub samego pacjenta, gdyż w punkcie 1 użyto słowa m.in )

   - Żywienie podopiecznego (w tym tym zlecenia żywności specjalnego przeznaczenia, suplementów diety, leków bez recepty że względu na użycie słowa m.in )

- inne czynności niezbędne do samodzielnej egzystencji wynikające z potrzeb fizjologicznych niższych i wyższych gdyż w punkcie 1 użyto słowa m.in.

2. Troska o higienę podopiecznego i jego otoczenia, w tym m.in.:

   - Sprzątanie pomieszczeń, w których przebywa podopieczny (obejmujące np. mycie podłóg i pranie dywanów),

   - Dbanie o codzienne używane przedmioty (np. ścieranie kurzu, mycie naczyń, pranie, wywóz śmieci) (ale także proste i zaawansowane naprawy gdyż użyto słów m.in. i n.p. ),

   - Utrzymywanie w czystości urządzeń sanitarystycznych,

   - Zapewnienie higieny osobistej podopiecznego poprzez: kąpiele, mycie, czesanie, pomoc w wykonywaniu potrzeb fizjologicznych, dbanie o czystość bielizny osobistej i pościeli, pomoc w ubieraniu. ( Także namaszczanie ciała gdyż jest to obowiązek religijny, jest to element higieny oraz mieści się w definicji w związku z użyciem słowa m.in. )

3. Realizacja zaleceń pielęgnacyjnych udzielonych przez lekarza, obejmująca m.in.:

   - Podawanie przepisanych leków,

   - Organizowanie wizyt lekarskich,

   - Realizację recept w aptece,

   - Komunikację z lekarzem w kwestiach dotyczących zdrowia podopiecznego, zwłaszcza w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia.

4. Ułatwianie kontaktów podopiecznego z otoczeniem, w tym m.in.:

   - Wspieranie kondycji psychofizycznej podopiecznego, zachęcając do i towarzysząc w aktywnościach fizycznych (np. spacerach) oraz intelektualnych (np. rozmowy, czytanie prasy i książek, rozwiązywanie krzyżówek, gry planszowe) ( w tym prowadzenie z podopiecznym wspólnej kinezyterapii, gier i zabaw ruchowych gdyż w pkt 4  użyto słowa m.in ),

   - Pomaganie w załatwianiu spraw urzędowych we współpracy z podopiecznym,

   - Wspieranie kontaktów z lokalną społecznością.

Usługi opiekuńcze o specjalistycznym charakterze to forma pomocy socjalnej dostosowana do konkretnych wymagań wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Wykonywane są przez wykwalifikowany personel, takie jak pielęgniarki, psychologowie, pedagodzy, logopedzi, pracownicy socjalni czy terapeuci zajęciowi, a także asystenci osób niepełnosprawnych i rehabilitanci. Osoby kwalifikujące się do uzyskania tego rodzaju wsparcia obejmują osoby niepełnosprawne, niesamodzielne, bądź mające trudności z powodu różnych zaburzeń, poza psychicznymi, oraz osoby samotne. Warunkiem koniecznym do skorzystania z tej pomocy jest indywidualna potrzeba wsparcia, wynikająca z postępującej choroby uniemożliwiającej zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. ( Należy jednak zauważyć że zadania pomocy specjalistycznej mogą być również realizowane przez osoby realizujące zadania opieki podstawowej, że względu na używane w przepisach słowa m.in., a charakter usług specjalistycznej opieki jest mocno zbliżony do charakteru opieki podstawowej.)

Specjalistyczne usługi opiekuńcze obejmują szereg obszarów wsparcia, takich jak:

1. Kształtowanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym:

   kształtowanie umiejętności: zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i funkcjonowania w społeczeństwie,

motywowanie podopiecznego do aktywności, leczenia i rehabilitacji,

prowadzenie treningów umiejętności samoobsługi (np. dbałości o higienę i wygląd, wykonywanie czynności porządkowych i gospodarczych),

prowadzenie treningów społecznych (np. utrzymywania relacji z domownikami, w miejscu nauki, pracy, z sąsiadami, korzystania z usług różnych instytucji, organizacji czasu wolnego),

wspieranie i asystowanie w codziennych czynnościach życiowych,

podejmowanie interwencji i pomoc rodzinie podopiecznego (np. kształtowanie właściwych relacji z chorym, niepełnosprawnym, samotnym członkiem rodziny, poradnictwo w sytuacjach kryzysowych, wsparcie psychologiczne, rozmowy terapeutyczne),

pomoc w załatwianiu spraw urzędowych (np. w uzyskaniu świadczeń społecznych, w wypełnieniu i dostarczeniu dokumentów),

wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia (np. szukanie ofert pracy, pomoc w napisaniu dokumentów aplikacyjnych i zebraniu dokumentów potrzebnych do zatrudnienia oraz przygotowaniu się do rozmowy kwalifikacyjnej),

pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi (np. nauka planowania budżetu, asystowanie przy zakupach i dokonywaniu opłat, pomoc w uzyskaniu ulg w opłatach).

2. Pielęgnacja podopiecznego, włączając w to m.in.:

uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych,

uzgadnianiu i pilnowaniu terminów wizyt lekarskich, badań diagnostycznych i zabiegów medycznych,

zamawianiu i kupowaniu leków w aptece, a także pilnowaniu przyjmowania leków (również monitoring ewentualnych skutków ubocznych ich przyjmowania),

dotarciu do placówek służby zdrowia i rehabilitacyjnych,

w szczególnych przypadkach: zmiana opatrunków, mycie i pomoc w załatwianiu potrzeb fizjologicznych, pomoc w korzystaniu ze środków pomocniczych.

3. Rehabilitację fizyczną i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu, zgodnie z zaleceniami, obejmując współpracę z terapeutami ruchowymi, psychologiczno-pedagogicznymi oraz wsparcie psychologiczne i edukacyjno-terapeutyczne.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi – co to jest i zakres usług

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi to szczególny rodzaj specjalistycznych usług opiekuńczych udzielanych osobom, które z powodu choroby psychicznej lub niepełnosprawności intelektualnej mają poważne trudności w codziennym funkcjonowaniu, a zwłaszcza z relacjach z otoczeniem, edukacji, zatrudnieniu i realizacji spraw bytowych.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi świadczone są również przez osoby z kwalifikacjami do zawodu m.in. psychologa, pedagoga, logopedy, pracownika socjalnego, terapeuty zajęciowego lub innej profesji dającej wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć tego rodzaju usługi. 

W zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi mieszczą się usługi specjalistyczne (wymienione w rozdziale powyżej) oraz usługi dodatkowe, a mianowicie:

Pomoc mieszkaniowa dla podopiecznego (np. w uzyskaniu mieszkania, organizacji drobnych napraw i remontów, likwidacji barier architektonicznych, kształtowaniu prawidłowych relacji z sąsiadami),

Zapewnienie dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi lub niepełnosprawnością intelektualną dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, jeśli nie mają takiego dostępu zapewnionego.


1.3. Kwoty zwolnień podatkowych związanych z darowizną usług opiekuńczych

Darowizna usług opiekuńczych jest pomocą w naturze przez co nie jest liczona do dochodu na potrzeby opieki społecznej. Jest jednak przychodem niepieniężnych z tytułu odszukania świadczeń niepieniężnych w formie darowizny. Przychód należy uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym jako darowizna i jest zwolniony do pewnych granic.

Grupy 0 ( małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym, macocha ) bez limitu. Jeśli wysokość darowizny przekroczyła kwotę 10 434 zł (36 120 zł od 1 lipca 2023 roku), konieczne jest jej zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego oraz dokładne udokumentowanie tej darowizny.

Grupy I ( potomkowie np. wnuki, prawnuki, przodkowie, np. dziadkowie, zięć, synowa, oraz teściowie ) do limitu kwoty wolnej od podatku dla I grupy podatkowej to 9 637 zł (do 12 października 2022 roku) / 10 434 zł (od 13 października 2022 roku) / 36 120 zł (od 1 lipca 2023 roku).

Grupy II obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Kwota wolna od podatku to 7 276 zł (do 12 października 2022 roku) / 7 878 zł (od 13 października 2022 roku) / 27 090 zł (od 1 lipca 2023 roku);

Grupy III - obejmuje innych nabywców, a kwota wolna od podatku stanowi 4 902 zł (do 12 października 2022 roku) / 5 308 zł (od 13 października 2022 roku) / 5 733 zł (od 1 lipca 2023 roku).

Po przekroczeniu limitów grup I-III należy naliczyć odpowiednie stawki podatkowe wg przepisów skarbowych


1.4. Koszt uzyskania darowizny, czyli darowizna z poleceniem.

Zgodnie z kodeksem cywilnym, Art. 888 Istota umowy darowizny

§ 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.


Świadczenie to może mieć formę towarową lub formę usługi. Należy też pamiętać, że do posiadanego majątku zalicza się także własność praw intelektualnych i zarządzanie usługami.

Art. 890. Forma umowy darowizny
§ 1. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
 
Dlatego też ustna obietnica darowizny usług charytatywno-opiekunczych wraz z fizycznym dopełnieniem tych usług jest wiążącą formą darowizny


Art. 893. Polecenie darczyńcy
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Art. 894. Wypełnienie polecenia darczyńcy
§ 1. Darczyńca, który wykonał zobowiązanie wynikające z umowy darowizny, może żądać wypełnienia polecenia, chyba że ma ono wyłącznie na celu korzyść obdarowanego.
§ 2. Po śmierci darczyńcy wypełnienia polecenia mogą żądać spadkobiercy darczyńcy, a jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny - także właściwy organ państwowy.
Art. 895. Odmowa wypełnienia polecenia
§ 1. Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia, jeżeli jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków.
§ 2. Jeżeli wypełnienia polecenia żąda darczyńca lub jego spadkobiercy, obdarowany może zwolnić się przez wydanie przedmiotu darowizny w naturze w takim stanie, w jakim przedmiot ten się znajduje. Przepisu tego nie stosuje się, gdy wypełnienia polecenia żąda właściwy organ państwowy

Wolą Pana jest abyśmy wzajemnie sobie pomagali. Jest to obowiązek utożsamiany jako polecenie służbowe z którego musimy się wywiązać. Dotyczy to sytuacji, gdy nie jesteśmy w stanie własnymi środkami zapewnić sobie realizację fizjologicznych potrzeb wyższych i niższych w czasie w jakim potrzebujemy te potrzeby spełnić. 
Świadczenie usług charytatywno-opiekuńczych zawodowo przez pasterza lub opiekuna oraz niezawodowy przez Ojca/Matkę lub Pana/Panią w ramach darowizny z poleceniem dalszego, podobnego świadczenia usług charytatywno-opiekuńczych jest w stanie obniżyć wartość darowizny do poziomu zwolnionego z podatku na rzecz grup 0-III. Wykonywanie usług charytatywno-opiekunczych bez żądania zapłaty za usługę lecz z sugestią iż można w sposób dobrowolny przekazać darowiznę z poleceniem dalszego świadczenia tych usług stanowi przychód pieniężny. Przychód ten pomniejszony o koszty realizacji polecenia należy rozliczyć w roku podatkowym. 

Jeżeli analizujemy przypadek otrzymania darowizny pieniężnej z poleceniem przeznaczenia jej na rzecz świadczenia usług charytatywno-opiekuńczych wówczas darowizna ta może być wydatkowana na rzecz zakupu towarów lub usług służących realizacji potrzeb fizjologicznych wyższych i niższych osób będących w trudnej sytuacji i nie mogących samodzielnie bez pomocy osób trzecich zrealizować te potrzeby fizjologiczne. W szczególności osobami tymi mogą być chorzy, bezdomni, bezdzietni, samotni imigranci z zagranicy w ostatnich miesiącach swojego życia. Wszelkiego rodzaju pomoc materialna przekazana tym osobom stanowi koszt realizacji polecenia darowizny. Warto też zwrócić uwagę, iż w takim przypadku wartość otrzymanej pomocy dla chorego, bezdomnego imigranta stanowi przychód i jest zwolniony z podatku w okresie pięciu lat tylko do kwoty wolnej na rzecz grupy III. Chory, bezdomny imigrant jest zobowiązany do złożenia w rocznej deklaracji podatkowej przychodu zwolnionego z podatku z tego tytułu. Chory, bezdomny, bezdzietny, samotny imigrant zeznanie podatkowe musi złożyć w państwie bytności to jest w państwie w którym przebywa ponad pół roku lub w państwie, w którym przebywa najdłużej.

1.5. Wzajemne świadczenia członköw stowarzyszenia

Tak

1.6. Nakładanie rąk, obmywanie ciała i jego namaszczanie

Podobnie jak w stowarzyszeniu także i w Kościołach i związkach wyznaniowych wzajemne świadczenia członków są zwolnione z podatku. Wynika to z wiary iż czynności wykonywane dla członków Kościoła są związane z nakazami religijnymi nałożonymi przez Boga.

Do najczęściej poruszanych i prowadzonych czynności będących religijnym nakazem należą:

  1. Obmywanie ciała i jego namaszczanie - są to czynności związane z higieną osobistą, profilaktyką i leczeniem chorób o lekkim, umiarkowanym i silnym nasileniu. Najczęściej wykonywane są niezawodowi samodzielnie dla siebie, wzajemnie dla małżonków, dzieci wnuków rodziców i dziadków. Rzadziej, ale nadal często w ramach wzajemnych świadczeń członków stowarzyszenia, członków świeckiej organizacji religijnej, członków Kościoła zarówno w formie niezawodowej wolontaryjnej jak i zawodowej za wynagrodzeniem.
  2. Nakładanie rąk i modlitwa - rodzaj religijnej bioenergoterapii.
  3. Pocieszanie strapionych i napominanie błądzących - rodzaj porad, psychoterapii, ale także edukacji ekonomicznej, edukacji zawodowej i edukacji domowej.
  4. Głodnych nakarmienie, nagich przyodzianie - zapewnienie możliwości realizacji podstawowych potrzeb fizjologicznych. Można śmiało rozszerzyć owe akty miłosierdzia na ogrzanie zmarzniętych, napojenie spragnionych,