Zawody medyczne uregulowane i nieuregulowane prawnie

1. Zawody uregulowane i nieuregulowane prawnie

Jak wspomniano w poprzednim rozdziale istnieje calu szereg zawodów medycznych uregulowanych i nieuregulowanych prawnie w tym m.in.:

Specjalistyczne: Lekarz, Fizjoterapeuta,Pielęgniarka

Średni personel ochrony zdrowia: Technik masażysta, Masażysta, Akupunkturzysta

Niższy personel ochrony zdrowia: Salowa, Kierowca karetki i transportu medycznego, Rejestratorka medyczna

Aby wykonywać te zawody należy skończyć odpowiedni poziom edukacji formalnej na odpowiednim kierunku i/lub nabyć kwalifikacje do wykonywania zawodu nieuregulowanego prawnie w inny sposób.

Dla świadczenia najwyższej jakości usług adepci zawodów medycznych powinni podnosić swoje kwalifikacje. Kwalifikacje można zdobywać na różne sposoby, dlatego oprócz zrealizowania minimum programowego nam kierunku w szkole w ramach edukacji formalnej kwalifikacje można zdobyć na przykład:

• W ramach warsztatów studenckich kół naukowych
• Szkolenia wewnątrz zakładu pracy
• Kursy
• Przed przysposobienie do wykonywania określonych czynności zawodowych od osób z wyższymi kwalifikacjami
• W inny sposób

1.1. Minimum programowe a kompetencje zawodowe

To co jest w minimum należy w szczególności do kompetencji

1.2. Kwalifikacje a kompetencje a uprawnienia

Minimalne kwalifikacje do wykonywania zawodów uregulowanych prawnie są rozpisane w randze ustawy i rozporządzeń. Akty prawne te określają minimalny poziom wykształcenia, sposób powoływania szkół, kwestie akredytacji kierunków i ich nadzoru. Dzięki temu osoby wykonujące zawody regulowane prawnie uzyskują odpowiednie uprawnienia. W ramach rozwoju zawodowego osoba może w ramach kształcenia formalnego lub nieformalnego nabyć dodatkowe kwalifikacje, które będą również uprawniać do wykonywania czynności z nimi związanymi poza niezbędne ustawowe minimum.

W przypadku zawodów nieuregulowanych prawnie nie zdefiniowano ustawowo minimalnych kwalifikacji do ich wykonywania, w związku z czym osobą uprawnioną do wykonywania nieuregulowanego zawodu ochrony zdrowia jest osobą, która nabyła jakiekolwiek kwalifikacje w danej dziedzinie ochrony zdrowia i nie naraża nikogo na znaczny uszczerbek na zdrowiu.

 W przypadku zaistniałej szkody w wyniku winy osoba wykonująca regulowany czy nieregulowany zawód ochrony zdrowia ma w obowiązku zadość uczynić. Za winę uznaje się zarówno bezpośrednie spowodowanie krzywdy, ale także bezpośrednią krzywdę wynikającą z braku działań lub bezpośrednią krzywdę wynikającą z błędnych działań. Częściowe zadośćuczynienie należy również spełnić w przypadku pośredniej szkody będącej nieuniknionym następstwem pierwotnej bezpośredniej szkody. W przypadku pośredniej szkody, której ozna było jednak uniknąć kierując się myśleniem zdrowo-rozsądkowym i ogólnym pojęciem o świecie zadośćuczynienie nie przynależy

Kwalifikacje do wykonywania działań leczniczych (zawodowych i niezawodowych) można zdobyć poprzez:

• Ukończenie szkoły wyższej
• Ukończenie szkolenia specjalizacyjnego
• Ukończenie studiów podyplomowych
• Ukończenie szkoły średniej
• Ukończenie kursu
• Samokształcenie kierowane
• Samodoskonalenie się
• Talent naturalny
• Dar od Boga

1.3. Możliwe formy wykonywania zawodów medycznych

Osoby wykonujące zawód medyczny,  mogą prowadzić swoje działania i wykonywać świadczenia zdrowotne w postaci:

1. Indywidualnej praktyki np. w formie jednoosobowej działalności gospodarczej:
   • W miejscu wezwania
   • W gabinecie
2. Grupowej praktyki np. w formie spółki cywilnej:
   • W miejscu wezwania
   • W gabinecie
3. Podmiotu leczniczy z zarejestrowanym zakładem leczniczym jako kierownik zakładu leczniczego zatrudniony na podstawie powołania, umowy o pracę, wymowy cywilno-prawnej, wolontariatu. W przypadku gdy kierownik nie jest lekarzem musi być wyznaczony zastępca kierownika.
4. W podmiocie leczniczym, praktyce grupowej, praktyce indywidualnej w formie umów: 
   • Powołania ( umowy cywilnoprawnej ), 
   • Podwykonawstwa ( indywidualnej praktyki, grupowej praktyki, podmiotu leczniczego), 
   • Umowy o pracę, 
   • Umowy zlecenia ( umowy cywilnoprawnej )
   • Umowy menadżerskiej ( umowy cywilnoprawnej)
   • Umowy o świadczenie usług ( umowy cywilnoprawnej )
   • Umowy o dzieło ( umowy cywilnoprawnej),
   • Wolontariatu ( umowy cywilnoprawnej )
5. Umowy cywilnoprawnej umowy zlecenia, bezpośrednio beneficjentowi świadczeń zdrowotnych lub pośrednio przez osoby trzecie wg przynależnych zasad opodatkowania i składek społecznych.
6. Osobiście wykonywanej działalności charytatywno-opiekuńczej w ramach umowy cywilno-prawnej darowizny usług wycenianej po cenach rynkowych -/+ 33% wartości. Darowizny są zwolnione z podatku w 5-cio letnim limicie kwoty wolnej od podatku na rzecz:
• Grupy 0 ( małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym, macocha ) bez limitu.
• Grupy I ( potomkowie np. wnuki, prawnuki, przodkowie, np. dziadkowie, zięć, synowa, oraz teściowie ) do limitu kwoty wolnej od podatku dla I grupy podatkowej.
• Grupy II obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa. Do limitu na rzecz grupy II
• Grupy III - obejmuje innych nabywców. Do limitu na rzecz tej grupy.
• Po przekroczeniu limitów grup I-III należy naliczyć odpowiednie stawki podatkowe wg przepisów skarbowych
• Art. 16 1a Nie stanowi działalności regulowanej w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców działalność lecznicza: 2) wykonywana jako:
  •  a) działalność pożytku publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571), chyba że zachodzą przesłanki określone w art. 9 ust. 1 tej ustawy, czyli działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie dppiw.
  • b) działalność charytatywno-opiekuńcza, jeżeli przepisy odrębne przewidują prowadzenie takiej działalności.
    
• Osoby posiadające uprawnienia i/lub kwalifikacje do wykonywania zawodu medycznego mogą świadczyć działalność charytatywno-opiekuńczą w ramach zawodu opiekuna lub pozazawodowo w ramach pomocy sąsiedzkiej lub rodziny ojca/matki ze względu na posiadane przez nich odpowiednich kwalifikacji związanych opiekuńczością.
• Darowizna świadczeń będących usługą przekazana wraz z poleceniem lub ze wskazaniem aby darczyńca wykonał lub powstrzymał się od wykonania pewnych czynności uprawnia do pomniejszenia wartości darowizny o koszt jej uzyskania. Koszty realizacji  polecenia i /lub wskazania stanowią wówczas koszt uzyskania przychodu tej darowizny pomniejszając jej wartość.
• Wykonanie usług charytatywno-opiekunczych będących poleceniem w ramach otrzymanej darowizny może być wykonane na rzecz chorych, niepełnosprawnych, ubogich, bezdomnych imigrantów z zagranicy nawet w momencie poprzedzającym ich śmierć gdyż jest to wysoce moralna forma charytatywna pomocy.
7.  Osobiście w ramach wzajemnych, nieodpłatnych,  wolontaryjnych działań członków (art. 42 pkt. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie):
   • Stowarzyszenia zwykłego
   • Stowarzyszenia rejestrowego
   • Kościoła i związku wyznaniowego
8. W ramach wolontariatu w organizacjach (art. 42 pkt. 1  w/w ustawy  o dppiw)
   • organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
   • organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
   • jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej,
   • podmiotów leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej w zakresie wykonywanej przez nie działalności leczniczej

Te formy wykonywania świadczeń zdrowotnych i wykonywania zawodu medycznego dotyczą wszystkich zawodów medycznych zarówno uregulowanych jak i nieuregulowanych prawnie. Zawody lekarza, pielęgniarki, fizjoterapeuty muszą uzyskać wpis do rejestru osób wykonujących prywatną praktykę tak samo wpisu do rejestru wymaga podmiot leczniczy.

2. Podmioty lecznicze

Art 2. 10) świadczenie zdrowotne – działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania;

Art. 3. 1. Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. 

2. Działalność lecznicza może również polegać na:

1) promocji zdrowia lub 

2)realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia, w tym wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz metod leczenia. 2a. Czynności, o których mowa w ust. 2, mogą być wykonywane zap ośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Art. 4. 1. Podmiotami leczniczymi są:

1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 i 641) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej,

5) fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,

5a) posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń, o których mowa w pkt 5,

6) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

– w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą

Art. 16. 1. Działalność lecznicza jest działalnością regulowaną w rozumieniu

ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. 

1a. Nie stanowi działalności regulowanej w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców działalność lecznicza: 1) podmiotów leczniczych w formie jednostki budżetowej; 1a) podmiotów leczniczych w formie jednostki wojskowej;

2) wykonywana jako: a) działalność pożytku publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571), chyba że zachodzą przesłanki określone w art. 9 ust. 1 tej ustawy,

b) działalność charytatywno-opiekuńcza, jeżeli przepisy odrębne przewidują prowadzenie takiej działalności.

Art. 17. 1. Podmiot leczniczy jest obowiązany spełniać następujące warunki:

1) posiadać pomieszczenia lub urządzenia, odpowiadające wymaganiom określonym w art. 22;

2) używać i utrzymywać wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, wyroby medyczne do diagnostyki in vitro, wyposażenie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, aktywne wyroby medyczne do implantacji oraz systemy lub zestawy zabiegowe zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 7 kwietnia 2022 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. poz. 974);

3) zapewniać udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach;

4) zawrzeć w zakresie określonym w art. 25 ust. 1 umowę ubezpieczenia: a) odpowiedzialności cywilnej.

Art. 21. 1. Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane również w ramach wolontariatu, na zasadach określonych w porozumieniu, o którym mowa w art. 44 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, zawartym z wolontariuszem. 2. Do wolontariatu stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. 3. Studenci zdobywający kwalifikacje do wykonywania zawodu medycznego

oraz doktoranci mogą brać udział w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w ramach kształcenia w uczelni medycznej lub innej uczelni prowadzącej kształcenie w zakresie nauk medycznych lub nauk o zdrowiu, pod bezpośrednim nadzorem osób wykonujących zawód medyczny właściwy ze względu na treści kształcenia.

Art. 23. 1. Sprawy dotyczące sposobu i warunków udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmiot wykonujący działalność leczniczą, nieuregulowane w ustawie lub statucie, określa regulamin organizacyjny ustalony przez kierownika.

Art. 24. 1. W regulaminie organizacyjnym podmiotu wykonującego

działalność leczniczą określa się w szczególności: 

1)firmę albo nazwę podmiotu;

2) cele i zadania podmiotu; 

3)strukturę organizacyjną zakładu leczniczego;

4) rodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych;

5) miejsce udzielania świadczeń zdrowotnych – w przypadku udzielania świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, miejscem udzielania świadczeń jest miejsce przebywania osób wykonujących zawód medyczny udzielających tych świadczeń;

6)przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, z zapewnieniem właściwej dostępności i jakości tych świadczeń w jednostkach lub komórkach organizacyjnych zakładu leczniczego;

7) organizację i zadania poszczególnych jednostek lub komórek organizacyjnych zakładu leczniczego oraz warunki współdziałania tych jednostek lub komórek dla zapewnienia sprawnego i efektywnego funkcjonowania podmiotu pod względem diagnostyczno-leczniczym, pielęgnacyjnym, rehabilitacyjnym i administracyjno-gospodarczym;

8) warunki współdziałania z innymi podmiotami wykonującymi działalność leczniczą w zakresie zapewnienia prawidłowości diagnostyki, leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji pacjentów oraz ciągłości przebiegu procesu udzielania świadczeń zdrowotnych;

9) wysokość opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej ustalonej w sposób określony w art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta;

10) organizację procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w przypadku pobierania opłat;

11) wysokość opłaty za przechowywanie zwłok pacjenta przez okres dłuższy niż 72 godziny od osób lub instytucji uprawnionych do pochowania zwłok na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1947 oraz z 2022 r. poz. 2705) oraz od podmiotów, na zlecenie których przechowuje się zwłoki w związku z toczącym się postępowaniem karnym;

12) wysokość opłat za świadczenia zdrowotne, które mogą być, zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami odrębnymi, udzielane za częściową albo całkowitą odpłatnością;

13) sposób kierowania jednostkami lub komórkami organizacyjnymi zakładu leczniczego.

Art. 46. 1. Odpowiedzialność za zarządzanie podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą ponosi kierownik. 2. Kierownikiem podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą może być osoba, która:

 1)posiada wykształcenie wyższe; 

2)

 3)posiada wiedzę i doświadczenie dające rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków kierownika;

posiada co najmniej pięcioletni staż pracy na stanowisku kierowniczym albo ukończone studia podyplomowe na kierunku zarządzanie i co najmniej trzyletni staż pracy;

4) nie została prawomocnie skazana za przestępstwo popełnione umyślnie. 3. W przypadku podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami podmiot tworzący nawiązuje z kierownikiem stosunek pracy na podstawie powołania lub umowy o pracę albo zawiera z nim umowę cywilnoprawną.