2.2 Budowa i funkcje kości długich, krótkich i płaskich

1. Budowa i funkcje kości długich

Kości długie są charakterystyczne dla kończyn, pełnią funkcję dźwigni i umożliwiają ruch poprzez przyczep mięśni. Budowa tych kości jest ściśle powiązana z ich rolą mechaniczną, zarówno pod względem wytrzymałości, jak i elastyczności. Przykładami kości długich są kość udowa, piszczelowa, ramienna czy promieniowa. Są one kluczowe dla ruchów ciała, takich jak chodzenie, bieganie czy podnoszenie przedmiotów.

Kość długa składa się z trzech głównych części:

• Trzonu (diaphysis), który ma kształt cylindryczny i jest zbudowany głównie z tkanki kostnej zbitej. Trzon kości pełni funkcję podporową i przenosi siły generowane podczas ruchu. Jest on lekki, ale bardzo wytrzymały, co pozwala na optymalne rozkładanie obciążeń mechanicznych.
• Nasad (epiphysis), które znajdują się na obu końcach kości długiej. Nasady są zbudowane z tkanki kostnej gąbczastej, co pozwala na absorpcję sił działających na kości w stawach. Powierzchnie nasad są pokryte chrząstką stawową, która zmniejsza tarcie i umożliwia płynne poruszanie się stawów.
• Przynasady (metaphysis), czyli obszary przejściowe między trzonem a nasadami, zawierają tzw. płytki wzrostowe, które u dzieci i młodzieży odpowiadają za wzrost kości na długość.

Kości długie pełnią kluczowe funkcje:

1. Podporowa: Kości długie stanowią główną strukturę nośną dla kończyn. Działają jako dźwignie, na których przyczepiają się mięśnie, umożliwiając wykonywanie ruchów kończyn.
2. Magazynowanie minerałów: Wewnątrz kości długich, zwłaszcza w ich trzonach, znajduje się jama szpikowa, w której gromadzony jest szpik kostny. Kości długie są także rezerwuarem dla ważnych minerałów, takich jak wapń i fosfor, które są kluczowe dla homeostazy mineralnej organizmu.
3. Ochronna: Choć głównie kości długie pełnią funkcję mechaniczną, mają również rolę ochronną. Chronią one rdzeń szpikowy, a także pośrednio uczestniczą w ochronie niektórych narządów wewnętrznych. Na przykład kość udowa chroni delikatne struktury miękkie w obrębie uda.

Kości długie są więc nie tylko strukturą mechaniczną, ale również ważnym elementem metabolicznym, związanym z regulacją procesów takich jak gospodarka wapniowo-fosforanowa, a także produkcja krwinek w czerwonym szpiku kostnym.

W następnych wątkach szczegółowo omówione zostaną budowa i funkcje kości krótkich i płaskich oraz ich znaczenie w kontekście układu ruchu i ochrony narządów wewnętrznych.