Drukuj ten rozdziałDrukuj ten rozdział

10.3. Protokół postępowania segmentarnego z użyciem baniek

8. Zamykanie sesji: ocena reakcji i dokumentacja

Ocena reakcji bezpośrednich — procedura krok po kroku (skrócony, praktyczny wzorzec)

Po zakończeniu pracy z bańkami terapeuta wykonuje ustrukturyzowaną, jednorazową sekwencję czynności oceniających, które służą zarówno bezpieczeństwu pacjenta, jak i jakości dokumentacji. Sekwencja powinna trwać 3–8 minut i obejmować:

  1. szybka ocena stanu ogólnego — zapytaj pacjenta o samopoczucie (oddech, zawroty, nudności), sprawdź kolor skóry, mów głośno co obserwujesz;

  2. pomiar prostych parametrów (jeżeli dostępne): tętno (30–60 s), ciśnienie tętnicze jeśli wskazane, częstotliwość oddechów;

  3. kontrola miejsca zabiegowego: lokalizacja zmian, wielkość obszaru zasinienia / zaczerwienienia (w cm), obecność płynu, krwawienia, gąbczastości lub nadmiernego obrzęku;

  4. ocena bólu: skala NRS 0–10 przed i po zabiegu (pisemnie lub ustnie) — zapisz wartości;

  5. testy funkcjonalne krótkie: prosty zakres ruchu (np. skłon tułowia, zgięcie kolana, odwiedzenie barku) porównawczo — zapis wyniku „przed/po”;

  6. ocena reakcji autonomicznych: potliwość, bladość, nudności, tachykardia; jeśli wystąpiły — natychmiastowe działanie (patrz sekcja „ryzyka i eskalacja”);

  7. subiektywna ocena pacjenta — prośba o opis zmian (uczucie ulgi, rozpierania, „ciągnięcie”, dreszcze) i o potwierdzenie zrozumienia zaleceń.

Te elementy wykonywane konsekwentnie podnoszą bezpieczeństwo i użyteczność informacji klinicznej.

Jak opisywać reakcje skórne — słownictwo i skala

Aby dokumentacja była przydatna klinicznie i porównywalna między sesjami, używaj standaryzowanego opisu:

  • Lokalizacja: nazwa anatomiczna (np. „między łopatkami w linii Th3–Th6, po lewej stronie”), dodatkowo odległość od punktu orientacyjnego (np. 4 cm od kręgosłupa).

  • Typ zmiany: zaczerwienienie (erythema), sinica/ekchymoza (wybroczyna), odbarwienie, pęcherzyk, przekrwienie grudkowe. Unikaj metafor; stosuj krótkie, precyzyjne frazy.

  • Rozmiar: w cm (np. „zaczerwienienie 6 × 4 cm”).

  • Barwa: jasnoróżowa, intensywnie czerwona, brunatno-sine, fioletowa.

  • Temperatura: porównaj z otoczeniem („cieplejsze/zimniejsze w stosunku do okolicy”).

  • Reakcja bólu miejscowego: NRS w miejscu (np. „ból miejscowy 3/10”).

  • Czas utrzymywania się reakcji: zanotuj, jeśli pacjent zgłasza pojawienie się lub ustąpienie reakcji (np. „zaczerwienienie utrzymuje się po 12 min.”).

Przykładowe zdanie dokumentacyjne:
„11.11.2025 14:30 — po zabiegu: zaczerwienienie 6×4 cm, barwa jasnoczerwona, ciepłe, bez pęcherzy, ból miejscowy 2/10 (spadek z 5/10 przed zabiegiem). Stan ogólny dobry, tętno 78/min, RR 120/76.”

Ocena efektów funkcjonalnych i porównanie przed/po

W zamykaniu sesji kluczowe jest zmierzenie krótkich, obiektywnych zmian funkcji:

  • Wybierz 1–2 testy odpowiednie do celu sesji (np. zakres zgięcia lędźwiowego, maksymalne odwiedzenie barku, test przysiadu).

  • Zarejestruj wartość „przed” i „po” oraz różnicę bez interpretacji na sucho.

  • Jeśli zmiana jest niejednoznaczna, zapisz obserwacje jakościowe (np. „większa płynność ruchu, bez przerywania z bólu”).

Taki zapis pozwala śledzić efekt terapii w kolejnych wizytach i decydować o strategii.

Ocena ryzyka i kryteria eskalacji

W formularzu zamykającym powinna być rubryka „znaki alarmowe” — jeśli którykolwiek z niżej wymienionych występuje, terapeuta powinien natychmiast zastosować algorytm eskalacji (skontaktować się z lekarzem, wezwać pogotowie):

  • krwawienie trwające >5 minut lub nasilone;

  • rozwój pęcherzy krwotocznych czy wypełnionych krwią;

  • objawy ogólnoustrojowe: omdlenie, częstoskurcz >120/min, ciężka duszność, bladość, potliwość, wymioty;

  • ostre nasilenie bólu (NRS wzrost >3 pkt w stosunku do stanu przed zabiegiem);

  • objawy infekcji w miejscu zabiegu (gorączka, ropny wyciek w kolejnych dniach).

Zapis: „Eskalacja: TAK/NIE; jeśli TAK — opisać kroki (telefon do lekarza X, wysłanie do SOR)”.

Decyzje terapeutyczne: kiedy kontynuować, modyfikować lub zakończyć terapię

Na podstawie danych „przed/po” i obserwacji terapeuta zaznacza jedną z opcji:

  • Kontynuacja wg planu — jeśli poprawa funkcji lub objawów >= minimalnie kliniczna różnica (arkusz powinien definiować threshold, np. NRS spadek >=2 pkt lub poprawa ROM >10°).

  • Modyfikacja protokołu — zmiana typu bańki, czasu aplikacji, użycie technik dynamicznych lub dołączenie terapii wspierającej (np. terapia mięśniowa). Uzasadnienie: krótkie.

  • Zakończenie serii — osiągnięcie celów lub brak efektu pomimo modyfikacji (po ilu sesjach? zaplanuj arbitralne kryterium np. 6 sesji bez poprawy).

  • Skierowanie do lekarza/specjalisty — jeśli występują czerwone flagi lub objawy poza zakresem terapii.

Dokumentuj decyzję i krótkie uzasadnienie.

Co i jak zapisać — wzór pola dokumentacji (szczegółowy)

Zalecany układ pola w karcie zabiegu:

  1. Dane administracyjne: data, godzina rozpoczęcia i zakończenia sesji, imię i nazwisko pacjenta, numer dokumentu/ID.

  2. Cel sesji: krótko (np. „redukcja napięcia Th4–Th9 w bólu żołądka (Th6–Th9)”).

  3. Procedury wykonane: typ baniek, rozmiar, liczba, technika (statyczna/dynamiczna), czas aplikacji (np. „6 baniek silikonowych Ø4 cm, statyczne, 8 min”). (Nie wdawaj się w krok-po-kroku wykonanie).

  4. Reakcje bezpośrednie: opis zmian skórnych (lok, rozmiar, barwa), NRS przed/po, parametry życiowe jeśli mierzone.

  5. Testy funkcjonalne: przed/po — konkretne wartości.

  6. Subiektywna ocena pacjenta: cytat lub parafraza („odczuwa ulgę 70%” lub „uczucie rozpierania w okolicy lędźwi”);

  7. Działania po sesji: opatrunek, instrukcje, leki zalecane/przeciwwskazane, termin kolejnej wizyty.

  8. Ryzyka/alarmy i ewentualne kroki eskalacyjne.

  9. Decyzja terapeutyczna: kontynuacja/modyfikacja/zakończenie/skierowanie oraz krótka motywacja.

  10. Podpis terapeuty: imię, uprawnienia, numer rejestru; ewentualnie podpis elektroniczny.

Taka struktura ułatwia audyt, analizę wyników i ewentualne raportowanie.

Zasady prowadzenia dokumentacji — aspekty prawne i RODO (praktyczne wskazówki)

  • Dokumentacja powinna być prowadzona zgodnie z przepisami krajowymi — zapisz datę i czas w formacie jednoznacznym; trzymać dokumentację przez wymagany czas;

  • Jeśli dokumentacja elektroniczna: logi dostępu, backups, zaszyfrowanie, uprawnienia dostępu;

  • Zgoda pacjenta: potwierdź, że pacjent zaakceptował formę dokumentacji i otrzymał informację o przetwarzaniu danych zgodnie z RODO — odnotuj zgodę w karcie;

  • Udostępnianie dokumentacji: na żądanie pacjenta — procedura wydania kopii (opis kroków), w przypadku współpracy z placówką medyczną — pisemne upoważnienie.

W praktyce: trzymaj dobrze sformatowane szablony i listę kontrolną zgodności, aby każdy wpis spełniał wymagania.

Komunikacja końcowa z pacjentem — kluczowe elementy przekazu

Na koniec sesji terapeuta powinien przekazać pacjentowi krótko, konkretnie i pisemnie (ulotka, SMS, zapis w e-dzienniku):

  • Co zauważyliśmy i jak to interpretuje terapeuta (prostym językiem);

  • Jakie natychmiastowe objawy mogą wystąpić i kiedy są niepokojące;

  • Zalecenia po zabiegu: odpoczynek / unikanie gorących kąpieli / aktywność fizyczna / picie wody / stosowanie maści;

  • Termin kontroli i jej cel;

  • Kontakt alarmowy (numer telefonu do gabinetu, instrukcja w nagłych przypadkach).

Przykładowe zdanie do wydrukowania: „Jeśli w ciągu 48 godzin pojawi się nasilenie bólu, narastający obrzęk lub gorączka — proszę zgłosić się do gabinetu lub lokalnego SOR.”

Krótki przykład (konkretny zapis w karcie)

Data: 2025-11-11 10:00–10:25
Cel: obniżenie napięcia w odcinku Th6–Th9 przy dolegliwościach żołądkowych.
Procedura: 5 baniek silikonowych Ø4 cm, technika statyczna, czas 8 min.
Reakcje: zaczerwienienie 5×3 cm w linii Th7 po lewej; barwa jasnoczerwona; brak pęcherzy; ból przed 5/10 → po 2/10. Tętno 76/min, RR 118/74.
Test funkcjonalny: zgięcie tułowia w przód: przed 50° / po 60°.
Subiektywnie: pacjent zgłasza „uczucie rozluźnienia i mniejszy dyskomfort po jedzeniu”.
Działania: chłodne okłady 10 min, instrukcja: unikać intensywnego wysiłku przez 24 h, pić więcej wody.
Decyzja: kontynuacja planu — kolejne spotkanie za 7 dni; jeśli ból wzrośnie → skierowanie do gastrologa.
Podpis: mgr A. Nowak, terapeuta bańkami.

Krótkie ćwiczenie praktyczne dla kursantów (2–3 minuty + zapis)

Cel: wytrenować trafne i zwięzłe zamknięcie sesji.

  1. Podzielcie się w parach: jedna osoba gra pacjenta, druga — terapeutę.

  2. Sytuacja: pacjent po sesji bańkowania odcinka lędźwiowego zgłasza spadek bólu z 6/10 do 3/10, widoczne zasinienia ok. 4×3 cm. Terapeuta ma 90 sekund, by przeprowadzić ocenę „przed/po”, zapisać trzy kluczowe obserwacje i podjąć decyzję (kontynuacja/modyfikacja/skierowanie).

  3. Po 90 sekundach przejrzyjcie zapisy wzajemnie — czy opis był konkretny? Czy decyzja miała jasne uzasadnienie?

  4. Zamieńcie role i powtórzcie.

Ćwiczenie kształci szybkie myślenie kliniczne oraz umiejętność zapisania istotnych informacji w krótkiej formie.