Drukuj ten rozdziałDrukuj ten rozdział

9.5. Komunikacja między specjalistami: kiedy integrować, kiedy odsyłać

7. Postępowanie przy sprzecznych zaleceniach terapeutycznych

Algorytm działania (krok po kroku)

  1. Ocena natychmiastowego ryzyka

    • Sprawdź czy spór dotyczy kwestii bezpieczeństwa (np. krwawienie, objawy neurologiczne, znaczna nietolerancja). Jeśli tak — priorytetem jest bezpieczeństwo pacjenta: zatrzymaj potencjalnie ryzykowną procedurę i wprowadź działania stabilizujące.

  2. Precyzyjne zdefiniowanie różnicy zdań

    • Zidentyfikuj dokładnie, w którym punkcie występuje rozbieżność: diagnoza, cel terapii, miejsce/rejon zabiegu, technika, intensywność, przeciwwskazanie czy interpretacja badania. Zapytaj: „Co dokładnie proponujesz i dlaczego?” oraz „Jaki jest sporny punkt — procedura, czas trwania, ryzyko czy oczekiwany efekt?”

  3. Szybkie zebranie danych istotnych dla decyzji

    • Przejrzyj dokumentację, wyniki badań, listę leków, zgody pacjenta oraz zapis z ostatniej konsultacji. Upewnij się, że wszyscy mają dostęp do tych samych faktów.

  4. Krótka, ustrukturyzowana rozmowa między terapeutami

    • Zwołaj „huddle” (krótkie spotkanie) z osobami zaangażowanymi. Użyj struktury: sytuacja — tło — analiza — rekomendacja (Sytuacja–Tło–Analiza–Rekomendacja). Jedna osoba prowadzi, druga notuje ustalenia. Czas: maks. 10–20 minut dla spraw niekrytycznych.

  5. Tymczasowy plan bezpieczeństwa

    • Jeżeli decyzja wymaga czasu, ustal rozwiązanie minimalizujące ryzyko (np. odłożenie inwazyjnej procedury, zastosowanie łagodniejszej opcji, częstsze monitorowanie). Powiadom pacjenta o zasadzie ostrożności.

  6. Wyznaczenie neutralnej opinii eksperckiej

    • Jeśli sporu nie da się rozwiązać lokalnie — poproś o opinię niezależnego specjalisty (starszy terapeuta, lekarz z odpowiedniej dziedziny lub komisja kliniczna). W opisie prośby jasno przedstaw punkt sporny i dostępne dane.

  7. Włączenie pacjenta w decyzję (wspólne podejmowanie decyzji)

    • Przedstaw pacjentowi różne opcje, plusy i minusy oraz poziom niepewności. Zaktualizuj zgodę (pisemnie, jeśli zmiana dotyczy procedury). Zadbaj o zrozumiały język, unikaj nacisku.

  8. Formalne udokumentowanie konfliktu i decyzji

    • Sporządź wpis w dokumentacji: opis sporu, kto uczestniczył, jakie informacje rozważono, podjęte decyzje, podpisy osób biorących udział i data. Trzymaj wersję „plan B” zapisaną na wypadek zmiany stanu pacjenta.

  9. Mechanizm eskalacji

    • Jeżeli spór dotyczy granic kompetencyjnych, praw pacjenta lub ryzyka prawnego — eskaluj do kierownictwa kliniki, inspekcji wewnętrznej lub zespołu ds. etyki. Ustal ścieżkę postępowania przed eskalacją (kto, kiedy, jakie dokumenty).

  10. Monitorowanie efektów i omówienie po fakcie

    • Po wykonaniu decyzji zaplanuj kontrolę efektów oraz sesję debriefingową, żeby wyciągnąć wnioski i ewentualnie zmodyfikować procedury wewnętrzne.

Przydatne narzędzia komunikacyjne i zapisy (zwrotowość konkretów)

  • Krótkie zdania komunikacyjne przy konflikcie:

    • „Możemy zapisać, na czym się różnimy: Ty proponujesz X ze względu na A; ja proponuję Y ze względu na B.”

    • „Jakie są dane, które przekonają nas obie strony do wspólnej decyzji?”

    • „Czy zaakceptujemy tymczasowe rozwiązanie minimalizujące ryzyko, dopóki nie poznamy opinii eksperta?”

  • Co musi zawierać notatka o sprzeczności: data, uczestnicy, punkt sporny (1–2 zdania), dane rozważone, przyjęte rozwiązanie, plan monitorowania, podpisy.

Kryteria rozstrzygające spór (konkrety do stosowania)

  • Priorytet bezpieczeństwa — jeśli którakolwiek opcja zwiększa ryzyko poważnego uszczerbku, powinna zostać wstrzymana.

  • Dane obiektywne — wyniki badań, leki, historia chorób, reakcje wcześniejsze.

  • Zasada najmniejszej szkody — wybieramy opcję mającą najmniejsze możliwe ryzyko przy przewidywanyej skuteczności.

  • Kompetencje i uprawnienia — decyzje poza kompetencją jednej strony wymagają konsultacji osoby uprawnionej (np. lekarz do procedur inwazyjnych).

  • Wola pacjenta — jeśli pacjent po rzetelnej informacji wybiera jedną z opcji, jego świadoma decyzja ma wagę decydującą (o ile nie stwarza bezpośredniego zagrożenia życia).

Krótki przykład

Terapeuta A (specjalista terapii mięśniowej) rekomenduje intensywne, przesuwne bańkowanie i natychmiastowy mobilny release na odcinku lędźwiowym u pacjenta z ostrym bólem promieniującym. Terapeuta B (akupunkturzysta) proponuje najpierw zastosować technikę dystalnej stymulacji meridianowej i odroczyć intensywne manipulacje do oceny efektów. Różnica polega na kolejności i intensywności interwencji.

Działanie według algorytmu:

  1. Ocena ryzyka: brak objawów alarmowych → niekrytyczne.

  2. Zebranie danych: przegląd dokumentacji, status neurologiczny.

  3. Huddle: obie strony wyjaśniają racje (A: szybkie rozluźnienie; B: zmniejszenie odczynu zapalnego meridianowego).

  4. Tymczasowy plan: zastosować łagodniejsze bańkowanie przesuwne + jedną sesję akupunktury; monitorować reakcję.

  5. Jeśli brak poprawy po 48–72 godzinach → wystąpić o opinię starszego fizjoterapeuty/neurologa.

  6. Całość notuje się w karcie zabiegu wraz z podpisami.

Krótkie ćwiczenie praktyczne (15–20 minut)

Cel: przećwiczyć szybkie rozwiązywanie rozbieżności i poprawę komunikacji.

  1. Podział na trzyosobowe zespoły: jedna osoba — terapeuta A, druga — terapeuta B, trzecia — sędzia/obserwator.

  2. Sytuacja (przydzielona przez instruktora): np. sprzeczka o zastosowanie mokrej hijama u pacjenta przyjmującego niskie dawki antykoagulantów.

  3. Zadanie (10 min):

    • 3 minuty: każda strona przedstawia swoje stanowisko (maks. 1 minuta).

    • 5 minut: prowadzący huddle moderuje rozmowę według schematu Sytuacja–Tło–Analiza–Rekomendacja.

    • 2 minuty: sędzia ocenia, czy zastosowano kryteria bezpieczeństwa i dokumentację.

  4. Omówienie (5–7 min): obserwator podaje 2–3 konkretne sugestie poprawy komunikacji (np. bardziej precyzyjne pytania, szybkie żądanie danych, proponowanie planu tymczasowego).

Materiały pomocnicze: karta „punkt sporny — proste rozstrzygnięcie” (drukowany formularz z polami: opis sporu, podstawowe dane, proponowane rozwiązania A/B, rozwiązanie tymczasowe, plan monitorowania, podpisy).

Wskazówki wdrożeniowe dla placówki

  • Przygotuj gotowe procedury eskalacji i formularz zgłaszania sprzeczności.

  • Prowadź regularne skrócone symulacje konfliktów (raz na kwartał) i zbieraj lessons learned.

  • Wyznacz osobę odpowiedzialną za gromadzenie przypadków spornych i analizę trendów — to pozwoli zapobiegać powtarzalnym konfliktom i poprawić polityki wewnętrzne.