9.5. Komunikacja między specjalistami: kiedy integrować, kiedy odsyłać

3. Standard przekazywania informacji między terapeutami

Cel: zapewnić bezpieczny, spójny i prawnie poprawny przepływ informacji o pacjencie między terapeutami uczestniczącymi w terapii kombinowanej (bańki + akupunktura/terapia manualna), tak aby każdy kolejny profesjonalista natychmiast rozumiał stan pacjenta, przebieg dotychczasowych interwencji, ryzyka oraz kolejne kroki terapeutyczne.

Kluczowe zasady

Kompletność i istotność — przekazywać tylko informacje istotne dla dalszego przebiegu terapii: rozpoznanie/problem główny, cel terapii, dotychczasowe interwencje, reakcje pacjenta, przeciwwskazania i istotne wyniki badań.
Jasność i konkrety — unikać ogólników; stosować konkretne dane (np. punktacja bólu, zakres ruchu, czas i typ zabiegu, rodzaj i ustawienia bańek/igieł).
Bezpieczeństwo danych — stosować kanały zgodne z RODO i wewnętrznymi procedurami podmiotu; nigdy nie przekazywać danych przez nieszyfrowane publiczne komunikatory bez zgody pacjenta i oceny ryzyka.
Terminowość — przekaz powinien nastąpić najpóźniej w czasie uzgodnionym w procedurze (np. bezpośrednio po zakończeniu sesji w przypadku zmiany terapeuty, lub do 24 godzin dla przekazów planowych).
Śledzenie odpowiedzialności — jasno wskazać kto przeprowadził dotychczasowe działania, kto jest odpowiedzialny za kolejny krok i jaka jest data terminu kolejnej oceny.
Jednolity format — stosować ustalony szablon/strukturę (pisemny rekord + krótkie przekazanie ustne w przypadkach krytycznych). Ułatwia to czytelność i audyt.
Eskalacja i alarmy — wyszczególnić kryteria wymagające natychmiastowego kontaktu (np. objawy infekcji, narastający ból, objawy neurologiczne, krwawienie po hijama).
Zachowanie ciągłości — dokumentacja powinna umożliwiać nowemu terapeucie szybkie odtworzenie przebiegu terapii i podjęcie decyzji bez potrzeby wielokrotnego zadawania tych samych pytań pacjentowi.

Zalecana struktura przekazu (checklista)

Dane identyfikacyjne pacjenta: imię i nazwisko, data urodzenia, numer pacjenta/karty.
Data i godzina ostatniej sesji oraz osoba prowadząca.
Główny problem/diagnoza wpisana jednym zdaniem.
Krótkie tło medyczne: istotne choroby przewlekłe, leki, alergie, istotne wyniki badań.
Cel terapii ustalony z pacjentem (krótkoterminowy + długoterminowy).
Dokładny opis wykonanych procedur (np. typ baniek, lokalizacje, czas pozostawienia, technika gliding, punkty akupunkturowe — nazwy/polożenia, rodzaj stymulacji) i użyte narzędzia.
Reakcja bezpośrednia i obserwacje po zabiegu (skala bólu pre/post, zmiany w ROM, pojawienie się wybroczyn, zawroty, omdlenie, inne).
Potencjalne powikłania i działania podjęte (np. opatrykowanie, kontrola hemostazy).
Zalecenia do następnej sesji: co robić, czego unikać, proponowana interwencja (np. powtórka bańek statycznych na zgięcie kolana, łączenie z akupunkturą w punktach X).
Kryteria eskalacji: dokładne objawy wymagające przerwania terapii i kontaktu z lekarzem.
Plan kontroli i termin następnego kontaktu / kto będzie odpowiedzialny.
Potwierdzenie uzyskania świadomej zgody na dotychczasowe i planowane działania (krótka wzmianka: zgoda udzielona dnia X).
Podpis osoby przekazującej (imię, uprawnienia) oraz osoby przyjmującej i data przyjęcia informacji.

Forma i kanały przekazu

Pisemny rekord w e-dokumentacji (najlepsza praktyka): uporządkowany wpis zgodny z powyższą check-listą, z możliwością załączenia zdjęć medycznych (z prawidłowym oznaczeniem i zgodą). Nagłówek z datą/godziną i autoryzacją.
Ustne przekazanie krótkie przy bezpośrednim przekazywaniu pacjenta lub w przypadkach pilnych (maks. 3–5 minut, zgodnie z szablonem). Po ustnym przekazie zawsze uzupełnić dokumentację pisemną.
Szyfrowany e-mail / system komunikacji klinicznej — gdy przekaz odbywa się poza bezpośrednim spotkaniem; dołączać tylko niezbędne dokumenty.
Telefon/SMS: dopuszczalne jedynie do szybkich powiadomień o pilnej zmianie stanu; pełny przekaz wymaga dokumentacji w e-systemie.
Notatka papierowa: tylko w wyjątkowych sytuacjach i powinna być zeskanowana do systemu natychmiast po przekazaniu.

Język i styl komunikatu

Stosować język zrozumiały dla innych terapeutów: unikać nieprecyzyjnych określeń („dobrze się czuł”) — zamiast tego: „bólowo 6/10 przed zabiegiem, 3/10 po 30 minutach”.
Unikać niepotrzebnego żargonu; jeśli użyto terminów specyficznych dla danej szkoły, dodać krótkie wyjaśnienie.
W miejscach kluczowych używać punktów i numeracji — ułatwia szybką ocenę stanu.

Aspekty prawne i etyczne

Każdy przekaz powinien potwierdzać zgodę pacjenta na wymianę informacji między terapeutami.
Zachowywać minimalną niezbędną ilość danych osobowych przy przekazach poza systemem medycznym.
Zapisy muszą być możliwe do audytu (kto, kiedy, jakie zmiany wprowadził).
W przypadku wątpliwości co do kompetencji kolejnego wykonawcy — należy odłożyć przekaz i skonsultować z koordynatorem lub lekarzem prowadzącym.

Kryteria jakości przekazu (do wewnętrznej kontroli)

Czy wszystkie pola check-listy zostały wypełnione?
Czy przekaz zawiera jasne zalecenia i terminy?
Czy opisano reakcje niepożądane i działania naprawcze?
Czy wskazano osobę odpowiedzialną i jej kontakt?
Czy dokumentacja jest dostępna w e-systemie i opatrzona podpisem/identyfikatorem?

Krótki przykład przekazu (skrót)

Pacjent: Jan Kowalski, ur. 1978-03-12, nr karty 12345
Data/godz.: 2025-11-08, 11:20 — prowadzący: mgr A. Nowak (terapeuta bańkami)
Problem: ból przyśrodkowej części kolana, utrudnione zejście po schodach.
Tło: BMI 28, nadciśnienie kontrolowane farmakologicznie (lek X), brak alergii.
Interwencje dziś: suche bańkowanie statyczne 3 baniek silikonowych 5 cm nad przyśrodkowym brzegiem stawu kolanowego, 10 min; igły akupunkturowe w punktach SP9, ST36 zastosowane po 15 min od zdjęcia baniek (uciągnięcie tonizujące) — wykonane przez współpracującego akupunkturzystę.
Reakcja: ból VAS 7→4 po zabiegu; niewielkie zasinienia przy nakładaniu baniek; brak zawrotów, brak omdlenia.
Działania: zastosowano chłodny okład miejscowy, instrukcja odpoczynku 24 h, unikanie gorących kąpieli.
Zalecenia: kolejna sesja za 7 dni — powtórka bańkowania + masaż gliding; rozważyć wprowadzenie ćwiczeń izometrycznych.
Kryteria eskalacji: narastający ból >7/10, gorączka >38°C, postępujący obrzęk lub przeciek z miejsca zabiegu — natychmiastowe zgłoszenie do lekarza.
Zgoda: uzyskana ustnie i wypełniona w karcie zgody 2025-11-08.
Podpis: A. Nowak, terapeuta bańkami. Przyjął: M. Zielińska, fizjoterapeuta, 2025-11-08 11:35.

Krótkie ćwiczenie praktyczne (warsztat)

Cel ćwiczenia: doskonalenie umiejętności szybkiego, precyzyjnego i kompletnego przekazu pacjenta między terapeutami.

Przygotowanie (5 minut)
Instruktor rozdaje krótką kartę pacjenta (fikcyjny przypadek) zawierającą podstawowe dane i opis problemu.
Zadanie ustne (5 minut)
Terapeuta A ma 4 minuty na ustne przekazanie pacjenta terapeucie B. Terapeuta B notuje. Po upływie czasu, terapeuta B powtarza, co zrozumiał.
Doprecyzowanie pisemne (10 minut)
Terapeuta A uzupełnia pisemny wpis w szablonie (check-lista). Terapeuta B porównuje notatki z własnym zapisem i wskazuje braki/nieścisłości.
Feedback (10 minut)
Instruktor omawia: co było kompletne, co wymagało doprecyzowania, czy kryteria eskalacji były wyraźnie określone, czy język był precyzyjny.
Ocena
Skala oceny: kompletność (0–5), jasność (0–5), terminowość (0–5), zgodność z RODO i procedurami (0–5). Cel: ≥18/20.

Uwaga szkoleniowa: powtarzać ćwiczenie z różnymi scenariuszami (pilne powikłanie, wielochorobowy pacjent, procedura łączona) — ćwiczenie uczy selekcji informacji i szybkiego decydowania, które dane są kluczowe przy przekazie.

Stosowanie powyższego standardu minimalizuje błędy komunikacyjne, usprawnia współpracę interdyscyplinarną i zwiększa bezpieczeństwo pacjenta.