8. Zapobieganie powikłaniom w przyszłości

Polityka jakości i podejście systemowe

1. Wdrożenie cyklu PDCA (Plan–Do–Check–Act) dla wszystkich procedur dot. bańkowania i hijama:

   • Plan: zidentyfikować ryzyka na podstawie incydentów.

   • Do: wdrożyć zmiany (procedury, szkolenia, wyposażenie).

   • Check: monitorować wyniki (wskaźniki, audyty).

   • Act: skorygować i znormalizować dobre praktyki.

2. Aktualizacja SOP (Standard Operating Procedures) po każdym poważniejszym incydencie—konkretne zapisy, kto i kiedy wprowadza zmianę oraz termin weryfikacji efektywności.

Analiza przyczyn i działania korygujące

1. Root Cause Analysis (RCA) — krok po kroku:

   • Zebranie zespołu (terapeuta, asystent, superwizor).

   • Chronologiczne odtworzenie zdarzeń.

   • Identyfikacja bezpośrednich i systemowych przyczyn (np. brak wywiadu, brak parametrów życiowych przed zabiegiem, niewłaściwa technika).

   • Wypracowanie min. 3 działań korygujących (np. zmiana formularza wywiadu, wprowadzenie pomiaru ciśnienia przed zabiegiem, obowiązkowe szkolenie).

2. Plan działań korygujących — wzór (do umieszczenia w dokumentacji):

   • Opis przyczyny: …

   • Działanie: …

   • Odpowiedzialny: …

   • Termin wdrożenia: …

   • Metoda weryfikacji: …

   • Status: (w toku/zakończone)

Prewencja kliniczna — modyfikacja procedur

1. Standaryzacja wywiadu i badania przedzabiegowego: dodanie pytań o odwodnienie, leki przeciwzakrzepowe, wcześniejsze omdlenia, alergie; obowiązek pomiaru RR i tętna przy wskazaniach (np. przed mokrą hijamą lub intensywną terapią powięziową).

2. Kategoryzacja pacjentów: system zielony/żółty/czerwony wg ryzyka (np. przyjmujący antykoagulanty → kategoria żółta/czerwona — wymagana konsultacja lekarska).

3. Modyfikacje techniczne:

   • Wprowadzenie limitów czasu/unit suction dla bańkowania w danej okolicy.

   • Zalecenie mniejszej siły przy pracy z pacjentami starszymi/odwodnionymi.

   • Dla hijama: obowiązkowe sterile field, jednorazowe lancety tam, gdzie prawo dopuszcza inwazyjność; jeśli procedura inwazyjna jest wykonywana, wymagalny nadzór osoby z uprawnieniami medycznymi zgodnie z prawem.

Szkolenia i kompetencje personelu

1. Program szkoleniowy: obowiązkowe szkolenia BLS/First Aid dla całego personelu, symulacje reakcji anafilaktycznej, nauka tamowania krwotoków, ułożenia pacjenta po omdleniu.

2. Ocena kompetencji: regularne (np. co 6–12 miesięcy) OSCE / scenariusze praktyczne, weryfikacja dokumentacji i przyczyn incydentów.

3. E-learning i testy wiedzy: moduły przypominające procedury aseptyki, kontrolę krwawień, przeciwwskazania, dostępne w systemie e-learningowym.

Wyposażenie i logistyka

1. Zestaw awaryjny: apteczka zgodna z lokalnymi wytycznymi (oporęczne rękawice, opatrunki, płyny do odkażania, materiały do tamowania krwotoków, maska tlenowa, rękawice nitrylowe). W przypadku procedur mokrych—pojemnik na krew, zamknięte pojemniki na odpady zakaźne.

2. Regularne przeglądy sprzętu: pompy próżniowe, manometry, narzędzia ostre—harmonogram konserwacji i dokumentacja.

3. Materiały jednorazowe i sterylizacja: jasne wytyczne co jest jednorazowe, co sterylizowane; kontrola zapasów aby nie używać zastępczych materiałów niskiej jakości.

Komunikacja z pacjentem i follow-up

1. Standard ujawniania zdarzenia (open disclosure): skrypt rozmowy, w którym terapeuta informuje pacjenta o incydencie, podjętych działaniach i dalszym planie (przykładowy skrypt dostarczany na kursie).

2. Follow-up po incydencie: telefon 24–48 h po zdarzeniu, pisemne instrukcje do samokontroli (np. jak obserwować objawy infekcji, kiedy zgłosić się do lekarza), obowiązkowa wizyta kontrolna po 7 dni jeśli wskazane.

3. Procedura eskalacji: jasne kryteria (np. nieustające krwawienie > X minut, objawy anafilaksji, gorączka) i numer do zgłoszenia/wezwania pomocy.

System raportowania i monitoring

1. Rejestr incydentów: elektroniczny rejestr z polami: typ incydentu, data, pacjent, krótki opis, RCA, działania korygujące, status.

2. Wskaźniki jakości (KPI): liczba incydentów na 1000 zabiegów, % przeprowadzonych RCA w ciągu 7 dni, % wdrożonych działań korygujących z potwierdzoną weryfikacją.

3. Harmonogram przeglądów: miesięczne spotkanie zespołu ds. bezpieczeństwa, kwartalny raport dla kierownictwa, roczny przegląd procedur.

Przykłady zmian w praktyce (konkretne)

1. Po omdleniu przy bańkowaniu statycznym: wdrożenie pomiaru RR i pulsu przed każdym zabiegiem trwającym >30 min; obowiązkowe podanie pacjentowi szklanki wody i ocena nawodnienia przed zabiegiem.

2. Po nadmiernym krwawieniu przy hijama: zmiana techniki nacięć (mniejsze nacięcia, mniejsza liczba punktów), wprowadzenie obowiązkowego czasu obserwacji 30 min po zabiegu, dodanie check-listy kontroli krwawienia w dokumentacji.

3. Po reakcji alergicznej: wprowadzenie ankiety alergicznej z listą substancji i materiałów używanych w gabinecie; zakaz stosowania produktów zapachowych na sali zabiegowej.

Ćwiczenia praktyczne dla kursantów i zespołu

1. Warsztat RCA (3 h): realistyczny scenariusz (np. krwotok po hijama), podział na grupy: dokumentacja, analiza przyczyn, propozycja 3 działań korygujących, prezentacja i dyskusja.

2. Symulacja nagłych zdarzeń (OSCE): role-play – omdlenie, ciężka reakcja alergiczna, krwotok. Oceniane umiejętności: rozpoznanie, sekwencja postępowania, komunikacja z pacjentem i dokumentacja.

3. Tworzenie check-listy przedzabiegowej (ćwiczenie): kursanci projektują i testują własne listy kontrolne, następnie porównanie z wzorcową check-listą prowadzącego.

4. Audyt praktyczny (ćwiczenie zespołowe): przeprowadzenie mini-audytu w symulowanym gabinecie (strefy aseptyki, dostępność zestawu awaryjnego, dokumentacja), sporządzenie raportu i rekomendacji.

5. Komunikacja z pacjentem – role-play: ćwiczenie rozmowy „open disclosure” z pacjentem/symulatorem, z feedbackiem od mentora.

Dokumenty i narzędzia użytkowe (do załączenia w kursie)

• Przykładowa check-lista przedzabiegowa (punktowa lista: wywiad, pomiar RR/tętna, zgody, alergie).

• Wzór formularza incydentu z polami wymaganymi do RCA.

• Szablon planu działań korygujących (do użycia po RCA).

• Lista kontrolna do audytu zgodności procedur (sterylizacja, odpad medyczny, PPE).

• Skrypt rozmowy z pacjentem po incydencie (open disclosure).

Kontrola skuteczności działań zapobiegawczych

1. Mierniki przed/po wdrożeniu zmiany (np. spadek incydentów związanych z krwawieniem o X% w ciągu 6 miesięcy).

2. Spotkania follow-up po wdrożeniu działań (1 miesiąc, 3 miesiące, 6 miesięcy) — analiza, czy działania przyniosły oczekiwany efekt.

3. Eskalacja: jeśli działania nie przynoszą poprawy → zewnętrzna konsultacja specjalisty ds. bezpieczeństwa lub współpraca z placówką medyczną.

Kultura bezpieczeństwa i raportowania

1. Promowanie bezwinnego raportowania: zachęcanie personelu do zgłaszania „bliskich pomyłek” bez obawy przed karą, traktowanie raportów jako danych do uczenia się.

2. Komunikacja wewnętrzna: regularne dzielenie się „lessons learned” na zebraniach personelu i w materiałach edukacyjnych.

---

Przykładowe scenariusze ćwiczeniowe (szczegóły)

1. Scenariusz A — omdlenie w trakcie „sliding cupping”

   • Cel: rozpoznać prodromalne objawy, ułożyć pacjenta, monitorować parametry, wypełnić formularz incydentu.

   • Zadania: mierzyć RR/tętno przed zabiegiem (instrukcja), prowadzić rozmowę po epizodzie (skrypt), wykonać RCA i zaproponować 2 zmiany w procedurze.

2. Scenariusz B — nadmierne krwawienie po hijama

   • Cel: procedury kontroli krwotoków, aseptyka, segregacja odpadów, dokumentacja i kontakt z personelem medycznym.

   • Zadania: zastosować techniki tamowania (ćwiczone na fantomie), skompletować wpis incydentowy, zaplanować follow-up pacjenta i modyfikację SOP.

3. Scenariusz C — reakcja alergiczna na środek dezynfekujący

   • Cel: rozpoznać reakcję skórną/systemową, podjąć natychmiastowe działania, udokumentować, zmienić politykę użycia środków.

   • Zadania: przeprowadzić triage, zastosować odpowiednie postępowanie zależne od objawów (bez podawania dawek leków przez osoby nieuprawnione), wypełnić raport i uaktualnić listę substancji alergennych w karcie pacjenta.