7. Szkolenia z zakresu BHP, aseptyki i postępowania kryzysowego dla personelu

Cele szkoleniowe — kompetencje, które personel powinien nabyć

• Rozumieć zasady BHP specyficzne dla praktyki bańkowania (suchego i mokrego) oraz umieć je stosować w codziennej pracy.

• Prawidłowo stosować środki ochrony indywidualnej (PPE), zasady aseptyki i procedury dekontaminacji stanowiska.

• Rozpoznawać i prawidłowo reagować na zdarzenia kryzysowe i powikłania (omdlenie, krwotok, reakcja anafilaktyczna, ekspozycja na krew).

• Właściwie postępować z materiałem biologicznym i odpadami (segregacja, bezpieczne magazynowanie i przekazanie do utylizacji).

• Umieć zastosować procedury poekspozycyjne (PEP) i mechanizmy zgłaszania incydentów; znać drogę eskalacji i komunikacji wewnętrznej.

• Potwierdzić praktyczne umiejętności przez testy kompetencyjne i symulacje (drille).

Zakres merytoryczny szkolenia — tematy i szczegóły praktyczne

1. Podstawy prawa i regulacje

   • Wymogi prawne dotyczące BHP, ochrony zdrowia pracowników i przepisów sanitarnych; obowiązki pracodawcy i personelu.

   • Zasady RODO w kontekście dokumentacji medycznej i zgłoszeń zdarzeń.

2. Środki ochrony indywidualnej (PPE)

   • Rodzaje PPE używanych w zabiegach suchych i mokrych: rękawice jednorazowe, maski, przyłbice, fartuchy, osłony nóg.

   • Zasady wyboru, właściwego zakładania (donning) i zdejmowania (doffing) PPE, oraz ograniczenia poszczególnych rozwiązań.

   • Postępowanie z PPE po użyciu (jednorazowe vs. wielokrotne).

3. Aseptyka i dezynfekcja

   • Krytyczne punkty aseptyki przy bańkowaniu: przygotowanie pola zabiegowego, dezynfekcja skóry, czystość narzędzi.

   • Rodzaje środków dezynfekcyjnych i ich zastosowanie (czas działania, spektrum działania).

   • Procedury czyszczenia i sterylizacji instrumentów wielokrotnego użytku; rejestr cykli sterylizacji.

4. Postępowanie z krwią i materiałem potencjalnie zakaźnym

   • Bezpieczne techniki pobrania i postępowanie przy mokrej hijamie (jeśli wykonywana zgodnie z lokalnym prawem).

   • Segregacja, znakowanie i przechowywanie materiału biologicznego oraz odpady potencjalnie zakaźne (klasyfikacja i sposób utylizacji).

   • Umowy i procedury przekazywania odpadów zewnętrznym odbiorcom.

5. Postępowanie w nagłych powikłaniach

   • Algorytmy postępowania: omdlenie, krwotok z ran powierzchownych, ciężkie krwawienie, wstrząs anafilaktyczny, reakcje skórne.

   • Użycie podstawowych środków ratunkowych: ucisk punktowy, tamowanie krwotoku, pozycja boczna ustalona, podawanie adrenaliny (jeśli uprawnienia i dostępność).

   • Procedury wzywania pomocy i współpraca z zespołem ratunkowym.

6. Postępowanie poekspozycyjne (PEP)

   • Procedura zgłoszenia ekspozycji (ukłucie, kontakt z krwią), ocena ryzyka, szybka konsultacja medyczna.

   • Dokumentacja ekspozycji, możliwość profilaktyki antyretrowirusowej/innnych zaleceń medycznych (zgodnie z lokalnymi wytycznymi).

7. Komunikacja kryzysowa i zarządzanie incydentem

   • Kto jest powiadamiany, kto podejmuje decyzje, jak informować pacjenta i rodzinę.

   • Szablony komunikatów wewnętrznych i zewnętrznych.

8. Symulacje i scenariusze praktyczne

   • Ćwiczenia praktyczne: prawidłowe założenie PPE, dekontaminacja stanowiska, tamowanie krwotoku, symulowana ekspozycja na krew i pełna procedura PEP.

   • Symulacje z aktorami lub fantomami, zapisy wideo do analizy.

9. Psychospołeczne aspekty pracy kryzysowej

   • Zarządzanie stresem po zdarzeniu, wsparcie dla personelu, dostęp do poradnictwa.

10. Dokumentacja i raportowanie

    • Jak prawidłowo wypełnić formularz incydentu, karta ekspozycji, karta zajść niepożądanych; ścieżka eskalacji.

Metody dydaktyczne i formy szkolenia

• Wykład interaktywny — teoria, omówienie wytycznych i przepisów.

• Warsztaty praktyczne — trening zakładania i zdejmowania PPE, techniki aseptyczne, ćwiczenia dezynfekcji.

• Symulacje (in-situ drills) — scenariusze kryzysowe z realistycznymi warunkami, ocena działania zespołu.

• E-learning i moduły mikro-szkoleniowe — moduły przypominające procedury, check-listy, quizy kompetencyjne.

• Ocena kompetencji — praktyczny egzamin (OSCE-style), test wiedzy, obserwacja umiejętności w pracy.

• Debriefing — omówienie ćwiczeń, identyfikacja mocnych stron i obszarów do poprawy.

Harmonogram i częstotliwość szkoleń — rekomendacje

• Szkolenie wstępne (onboarding) — obowiązkowe dla nowo zatrudnionych; 1–2 dni: teoria + ćwiczenia praktyczne.

• Szkolenia okresowe — co 12 miesięcy pełne odświeżenie; co 6 miesięcy krótkie sesje przypominające (np. 2–4h) concentracyjne na krytycznych tematach (PPE, PEP, tamowanie krwotoku).

• Drille kryzysowe — minimum raz na 6 miesięcy przeprowadzenie symulacji incydentu (rotacja scenariuszy).

• Szkolenia po-incydencie — natychmiastowe zajęcia przypominające i analiza wniosków (jeżeli incydent miał miejsce).

Ocena kompetencji i walidacja umiejętności

• Test wiedzy — pytania zamknięte + scenariusze opisowe (progi zaliczenia np. 80%).

• OSCE / stacja praktyczna — realne zadania: zakładanie PPE, aseptyczne przygotowanie pola, postępowanie przy krwotoku, wypełnienie formularza incydentu.

• Checklista kompetencyjna — używana przez instruktora; ocena punktowa poszczególnych elementów.

• Rejestr certyfikatów — potwierdzenie ukończenia i data ważności szkolenia w aktach pracowniczych (konieczne do audytów).

Dokumentacja i śledzenie szkoleń

• Elektroniczny rejestr szkoleń (imię, data, moduły, wynik oceny, data ważności).

• Indywidualne portfolio kompetencji dla każdego pracownika z dostępnymi certyfikatami, wynikami OSCE i notatkami z debriefingu.

• Raporty kwartalne dla kierownictwa z listą osób wymagających odświeżenia szkolenia.

Integracja z systemem nadzoru jakości i CAPA

• Wyniki szkoleń i symulacji służą do identyfikacji obszarów wymagających działań korygujących (np. powtarzające się błędy w technice zdejmowania rękawic → szkolenie i zmiana dostępnego PPE).

• Wdrożone zmiany powinny być monitorowane KPI: liczba incydentów poekspon., zgodność z check-listą aseptyki, czas reakcji na powikłanie.

Rola trenerów i kwalifikacje instruktorów

• Instruktorzy powinni mieć doświadczenie kliniczne w procedurach inwazyjnych/medycznych, kompetencje do prowadzenia szkoleń BHP oraz doświadczenie w prowadzeniu symulacji kryzysowych.

• Certyfikacja instruktorów — ukończone kursy z dziedziny BHP, pierwszej pomocy/ALS, symulacji medycznej; uprawnienia do prowadzenia zajęć i ocen praktycznych.

Mierniki skuteczności szkolenia (KPI edukacyjne)

• Procent personelu zdających ocenę praktyczną (OSCE) przy pierwszym podejściu.

• Redukcja liczby błędów proceduralnych wykrywanych podczas audytów (porównanie przed i po szkoleniu).

• Czas średni reakcji na symulowany incydent (skraca się po wdrożeniu treningów).

• Zmniejszenie liczby incydentów poekspozycyjnych w czasie (trend roczny).

• Satysfakcja uczestników szkolenia i wzrost poczucia bezpieczeństwa (ankieta).

Scenariusze przykładowych modułów szkoleniowych (szczegółowy plan)

1. Moduł A — PPE i aseptyka (4 godz.)

   • 60 min: wykład — rodzaje PPE, zasady wyboru.

   • 30 min: demonstracja poprawnego donning/doffing.

   • 90 min: ćwiczenia praktyczne na stanowiskach (zakładanie, zdejmowanie, dekontaminacja).

   • 30 min: quiz i omówienie wyników.

2. Moduł B — Zarządzanie krwią i odpady (2 godz.)

   • 30 min: prawo i zasady segregacji.

   • 60 min: warsztat praktyczny — znakowanie, pojemniki, procedura przekazania.

   • 30 min: case study: niewłaściwe składowanie → analiza i plan korekcyjny.

3. Moduł C — Postępowanie kryzysowe i PEP (6 godz.)

   • 90 min: algorytmy postępowania (teoria).

   • 60 min: pierwsza pomoc w urazach i tamowanie krwawień.

   • 150 min: symulacje (2–3 scenariusze) + debriefing.

   • 60 min: uzupełnienie dokumentacji, formularze i komunikacja z pacjentem.

Przykładowe materiały szkoleniowe i narzędzia wspierające

• Check-listy „time-out” przed każdym zabiegiem.

• Instrukcje w formie plakatu przy stanowisku: sekwencja donning/doffing.

• Checklisty audytowe do samocontroli.

• Formularze incydentów online i papierowe kopie awaryjne.

• Filmy instruktażowe do e-learningu; krótkie moduły przypominające (microlearning).

Postępowanie po szkoleniu i ciągłe doskonalenie

• Wdrożyć mechanizm feedbacku: uczestnicy zgłaszają, które procedury są niepraktyczne i dlaczego — kierownictwo ocenia i modyfikuje SOP.

• Wykorzystywać dane z audytów i incydentów do aktualizacji treści szkoleniowych.

• Organizować okresowe sesje przypominające i mini-drille związane z trudniejszymi elementami (np. usuwanie skażonego odzieży).